ΑΜΦΙΠΟΛΗ - ΤΥΜΒΟΣ ΚΑΣΤΑ Πεδίο πολιτικών αντιπαραθέσεων

Με τη συμπλήρωση ενός έτους από την έναρξη της συστηματικής δημοσιοποίησης των ανασκαφικών εργασιών στο λόφο Καστά της Αμφίπολης, το υπουργείο Πολιτισμού εξέδωσε ανακοίνωση για τα μέτρα διατήρησης, προστασίας και ανάδειξης του σημαντικού αυτού μνημείου, στις «πλάτες» του οποίου όμως συνεχίζονται οι πολιτικές αντιπαραθέσεις, των νυν με τους πρώην.

Είναι αλήθεια ότι όσα επικοινωνιακά θλιβερά διαδραματίστηκαν γύρω από αυτή την ανασκαφή, η οποία μετατράπηκε ακόμα και σε πολιτικό εργαλείο, κάθε άλλο παρά επιβεβαίωσαν τις προσδοκίες που επίμονα - ίσως και σκόπιμα - καλλιεργούνταν. Ωστόσο, το ταφικό μνημείο είναι εκεί και πλέον απαιτεί την κοπιώδη, επίμονη, επίπονη και συνδυαστική επιστημονική έρευνα, προκειμένου να αναγνωστούν και τα ερμηνευτούν όλα τα δεδομένα.

«Η ανασκαφή τύμβων», σημειώνει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, «λόγω των τεχνικών ζητημάτων που ανακύπτουν από τη φύση της κατασκευής τους, ακολουθεί συγκεκριμένη μεθοδολογία, γνωστή στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Στην περίπτωση του ταφικού μνημείου στο λόφο Καστά της Αμφίπολης, επιβλήθηκαν πρακτικές ταχείας αποκάλυψης χάριν της ειδησεογραφικής κάλυψης της ανασκαφικής διαδικασίας σε συμπιεσμένο τηλεοπτικό χρόνο. Η αποχωμάτωση του λόφου-τύμβου και η εκτεταμένη χρήση εκσκαφικών μηχανημάτων έχει αποδυναμώσει την αντιστήριξη του ταφικού μνημείου και έχει διαταράξει τα πρανή. Η υποστύλωση που τοποθετήθηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφικών εργασιών, λειτούργησε μεν ικανοποιητικά, αλλά αποτελεί προσωρινό μέτρο».

«Το έργο που απαιτείται για την προστασία του μνημείου και για την αποκατάσταση και την ανάδειξή του είναι τεράστιο, απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα και υψηλό προϋπολογισμό. Η ανασκαφή, η μελέτη και η αποκατάσταση του μνημείου, ως διαδικασίες υψηλής εξειδίκευσης με ιδιαίτερες απαιτήσεις, πρέπει να μένουν μακριά από επικοινωνιακές υπερβολές και να τίθενται σε διεπιστημονική βάση, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία και την επιστημονική δεοντολογία».

Το υπουργείο «έχει θέσει σε προτεραιότητα τη λήψη άμεσων μέτρων προστασίας του μνημείου, με κύριο αντικείμενο τη συγκράτηση των μαλακών γαιών και την αποστράγγιση του λόφου-τύμβου. Οπως ήταν επιβεβλημένο, σε πρώτη φάση βαρύτητα δόθηκε στη συμπλήρωση της αρχαιολογικής τεκμηρίωσης, με την ολοκλήρωση των αναλυτικών αποτυπώσεων του μνημείου».

«Κατά το παρελθόν, δεν είχε υπάρξει πρόνοια να συμπεριληφθούν στο Επιχειρησιακό Σχέδιο του υπουργείου οι δράσεις που αφορούν στις απαραίτητες μελέτες και επείγουσες εργασίες, ενώ παράλληλα είχε ξεκινήσει η εκπόνηση ορισμένων μελετών, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή τους. Με συντονισμένες ενέργειες υπό τη Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Εργων και αλλεπάλληλες αυτοψίες, καταγράφηκαν τα προβλήματα, συντάχθηκαν οι τεχνικές προδιαγραφές για την εξασφάλιση του μνημείου, ανατέθηκε και είναι προς ανάθεση η εκπόνηση των σχετικών μελετών (εξασφάλιση πρανών, διευθέτηση απορροής ομβρίων, επικαιροποίηση της στερεωτικής διάταξης υποστηλωμάτων στο εσωτερικό του ταφικού μνημείου και εξασφάλιση της ευστάθειάς του) και προχώρησε η διαδικασία τοποθέτησης δικτύου ενόργανης παρακολούθησης των μικρομετακινήσεων».

Επίσης, σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, σύντομα ολοκληρώνεται από τις υπηρεσίες του υπουργείου «η εκπόνηση μελετών συντήρησης και προστασίας των δομικών λίθων, των επιχρισμάτων, των γραπτών επιφανειών και των δαπέδων, στο πλαίσιο των οποίων, μεταξύ άλλων, πραγματοποιήθηκε ενόργανη αναγνώριση των χρωστικών με τη χρήση φορητού XRF και πολυφασματικής κάμερας, έγινε η απαραίτητη λήψη δειγμάτων του αρχαίου υλικού, παρήχθησαν δοκίμια θυσιαζόμενων κονιαμάτων στερέωσης των δομικών λίθων».

Τέλος, έχει εγκριθεί και βρίσκεται στην Τράπεζα της Ελλάδας συνολικό ποσό 200.000 ευρώ για επείγουσες μελέτες και έργα. Το ποσό έχει αρχίσει να εκταμιεύεται σταδιακά, μετά την άρση της αδυναμίας πληρωμών κατά το αμέσως προηγούμενο διάστημα.