Ιουλίου 2017
20ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΚΚΕ ΑΓΡΟΤΕΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΑΝΕΛ ΑΝΕΡΓΙΑ ΑΝΤΑΡΣΥΑ ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ ΑΠΕΡΓΙΑ ΑΠΟΨΕΙΣ ΑΡΘΡΑ ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΒΙΝΤΕΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΙ ΒΟΥΛΗ ΓΑΛΛΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ Δ.Ν.Τ. ΔΑΝΕΙΑ ΔΑΝΙΑ ΔΕΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΔΗΜΟΣ ΠΑΤΡΩΝ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΔΙΕΘΝΗ ΔΙΚΕΣ ΕΒΕ ΕΕΔΥΕ ΕΙΡΗΝΗ ΕΚΛΟΓΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2015 ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΩΤΗΣΗ-ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΥΡΩΒΟΥΛΗ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΗΠΑ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΙΡΑΚ ΙΡΑΝ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ ΚΑΝΕΛΛΗ ΛΙΑΝΑ ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΚΚΕ ΚΝΕ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΟΜΕΠ ΚΟΜΙΣΙΟΝ ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΛΑΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΑΙΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΛΕΒΕΝΤΗΣ ΜΑΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΠΛΟΚΑ ΑΓΡΟΤΩΝ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ Ν.Δ ΝΑΤΟ ΝΕΟΛΑΙΑ ΝΕΟΝΑΖΙ ΟΑΕΔ ΟΓΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΕΣ ΟΠΟΡΤΟΥΝΙΣΜΟΣ ΟΤΑ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΑΜΕ ΠΑΣΕΒΕ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΠΟΕ-ΟΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΠΟΤΑΜΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ ΡΩΣΙΑ ΣΕΒ ΣΕΡΒΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΟ ΣΥΝΟΔΟ ΚΟΡΥΦΗΣ Ε.Ε. ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΣΥΡΙΑ ΣΥΡΙΖΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΠΙΚΑ ΝΕΑ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥΡΚΙΑ ΤΡΑΜΠΟΥΚΙΣΜΟΙ ΤΡΟΜΟΚΤΑΤΙΑ ΤΣΙΠΟΥΡΟ ΥΓΕΙΑ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΝΕ-ΟΔΗΓΗΤΗ ΦΤΩΧΕΙΑ ΧΙΟΜΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΒΙΝΤΕΟ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ TV

Είναι βέβαιο ότι ο πρωθυπουργός είναι πλέον εκτός από ταυτισμένος με τους έως χτες εχθρούς του και ορκισμένος Βορειοευρωπαίος και ορκισμένος τουρίστας. Περπατάει (;) στην Αθήνα και βλέπει όλο χαμογελαστούς ανθρώπους. Σαν τουρίστας ένα πράγμα. Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ' αγόρι μας χαρούμενο να σουλατσάρει στις αγορές με λίγα δανεικά στην τσέπη για ένα πουκάμισο του ΣΥΡΙΖΑ αδειανό και μιαν Ελένη (υπουργό Τουρισμού) ευτυχισμένη που με τρία κατοστάρικα μισθό και τριάντα ώρες τουριστική εφημερία εξυπηρετεί τριάντα εκατομμύρια τουρίστες. Για τα τριάντα θερινά αργύρια και τρία δισεκατομμύρια η χώρα αναφωνεί «τι έχει ο κόσμος και χαμογελάει πατέρα;»...
Εμείς ζούμε σε άλλο πλανήτη. Με μαγαζιά που φθίνουν ή κλείνουν απ' τα εκατομμύρια βραχιολάκια περασμένα στα χέρια τουριστών, κακοπληρωμένων δηλαδή Ευρωπαίων τε και άλλων εργαζομένων που όπως έλεγε η μάνα μου «έκαναν το σκατό τους παξιμάδι» για δέκα μέρες λιακάδα και θάλασσα έστω και με μαμ, κακά και νάνι, συμπεριλαμβανομένων όλων εντός ξενοδοχειακών μονάδων. Χαμογελαστοί πολίτες που κατ' αποκλειστικότητα γνωρίζει, βλέπει και συναντά ο Αλέξης είναι αυτοί που έμειναν στην Αθήνα και τις άλλες μεγάλες πόλεις για να παίζουν το κυνήγι του φορολογικού θησαυρού, του ΕΝΦΙΑ και του POS - μηχανακίου ως αριστερή δημιουργικότητα που καταπολεμά την αδράνεια του ελεύθερου χρόνου της ανεργίας.
Αυτός ο μειλίχιος τόνος του εξοδόχου των αγορών στην εμφανώς προσυνεννοημένη συνέντευξή του στον «Alpha», που, για λόγους σκοπιμότητας, εξαιρέθηκε για μια ώρα από το κυβερνητικό μπούλινγκ εναντίον σταθμών και δημοσιογράφων, ήταν μια καλά μελετημένη εισαγωγή στη νέα πολιτική του «mea culpa αλλά για το καλό σας» που φανερά εγκαινιάζει το Μαξίμου ενόψει Θεσσαλονίκης, χωρίς πρόγραμμα αυτήν τη φορά. Ο πρωθυπουργός εισάγει εθνική περηφάνια από το εξωτερικό. Θα μας βομβαρδίζει με τα καλά λόγια που λένε οι μεγάλες κυρίες και οι μεγάλες εφημερίδες απ' την Λαγκάρντ και την Μέρκελ έως την «Γκάρντιαν» και την «Μπιλντ» για το παιδί που έμεινε στο δωμάτιο των ενηλίκων και συνέχισε να μπουσουλάει στα τέσσερα του κουαρτέτου μαζί με τον Καμμένο, όταν άλλοι πήραν τα νι τους κι έφυγαν για να ωριμάσουν πολιτικά μακριά (;) από τον Πίτερ Παν των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Το δεύτερο σκέλος είναι η συγγραφή του έπους της Ρουβικωνιάδας. Μ' αυτήν ο τελευταίος μικρός αριστερός αυτοκράτωρ δείχνει ότι μπορεί να μετατρέψει σε ταξί τα περιπολικά της αστυνομίας και να γυρνάει τα παιδιά απ' τη ΓΑΔΑ πίσω στο «μπορντέλο» που δεν κάηκε. Μεταξύ μας, καλύτερο τρόπο για να επιτρέψει τις κασιδιαριές εντός κοινοβουλίου η κυβερνώσα αριστερά δεν μπορούσε παρά εξαντλώντας τη βαθιά της ψυχή στη μη διάβαση του ψηφοθηρικού Ρουβίκωνα.
Μειλίχια, χαμογελαστά, ύπουλα, απειλητικά και με φιλότιμο χαμένο πίσω από πανάκριβες συγγνώμες, ο κ. Τσίπρας θα πάει στη Θεσσαλονίκη με αποστειρωμένες προσδοκίες να πουλήσει το μέλλον μετά το 2021, έχοντας αξιολογήσει όλους εμάς ως μαζοχιστές γητεμένους και τον εαυτό του όπως ο ίδιος είπε ως καπάτσο, ψεύτη αλλά όχι λαμόγιο. Ως γνωστόν σ' αυτόν τον τόπο οι μάσκες δεν πέφτουν. Αλλοιώνονται. Και ουδείς τιμωρείται για τη μετατροπή των προσδοκιών σε απογοήτευση, αφού στην αστική πολιτική και Δικαιοσύνη δεν νομιμοποιείται ο απλήρωτος πλέον ούτε να κουνηθεί, ούτε ν' απεργήσει...


Της
Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ

Να συνεχίσει να κάνει «πετάλι» συνέστησε στον ελληνικό λαό ο επίτροπος Π. Μοσκοβισί, για να μην ξεστρατίσει το «ποδήλατο» της καπιταλιστικής ανάκαμψης
Τα κολακευτικά σχόλια από τους εκπροσώπους ιμπεριαλιστικών κέντρων προς την ελληνική κυβέρνηση, τα οποία ακολούθησαν την «επιτυχημένη έξοδο στις αγορές» την περασμένη βδομάδα, συνοδεύτηκαν από τη σταθερή επισήμανση για την «ανάγκη» προσήλωσης στην εφαρμογή των αντιλαϊκών «μεταρρυθμίσεων». Εκπρόσωποι αστικών επιτελείων εντός και εκτός Ελλάδας, όπως ο ΣΕΒ, το ΔΝΤ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής κ.λπ., επισημαίνουν με κάθε ευκαιρία ότι η ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας απαιτεί επίθεση διαρκείας στα εργατικά - λαϊκά στρώματα και ούτε βήμα πίσω από όσα έχουν συμφωνηθεί μέχρι στιγμής και περιγράφονται στα μνημόνια.
Αυτός ήταν ο κοινός τόπος των δηλώσεων τόσο της επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Ελλάδα Ντ. Βελκουλέσκου όσο και του επιτρόπου Οικονομικών Υποθέσεων Π. Μοσκοβισί. Η μεν πρώτη υπενθύμισε τη «φουλ ατζέντα» που έχει η κυβέρνηση μπροστά της, δείχνοντας κυρίως προς το Ασφαλιστικό και σημειώνοντας με νόημα ότι το συνταξιοδοτικό «παραμένει μη βιώσιμο». Εξέφρασε επίσης την επιμονή του Ταμείου σε αυστηρότερους κανόνες για τους συμβασιούχους, για «διεύρυνση της φορολογικής βάσης», αλλαγή του τρόπου έγκρισης των απεργιών κ.λπ. Ο δε Π. Μοσκοβισί, με τη χαρακτηριστική, εκλαϊκευτική τοποθέτηση ότι η Ελλάδα θα πρέπει «να συνεχίσει το "ποδήλατο", γιατί αν σταματήσει, θα πέσει...», ήταν αρκετά σαφής για το πού θα στηριχτεί η «επιστροφή στην κανονικότητα» για το κεφάλαιο: Στην αδιαπραγμάτευτη υλοποίηση όλων των αναδιαρθρώσεων, παλιών και νέων. Μάλιστα ο επίτροπος δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι η «Ελλάδα είναι στα μισά του δρόμου», αλλά και το ενδεχόμενο να εφαρμοστούν τα ψηφισμένα από την κυβέρνηση μέτρα νωρίτερα, δηλαδή το 2019 αντί το 2020. Δηλαδή, το «ευνοϊκό μομέντουμ» εξαργυρώνεται με ακόμα πιο γρήγορη μείωση του αφορολόγητου, περικοπές σε συντάξεις κ.λπ. Και όλα αυτά, την ίδια ώρα που συνεχίζεται η κυβερνητική προπαγανδιστική απάτη περί «τέλους της επιτροπείας»...
Αυτήν ακριβώς τη δυσμενή για τα λαϊκά στρώματα προοπτική προσπάθησε η κυβέρνηση να αποσιωπήσει, είτε με τα «μετριοπαθή» πανηγύρια της για την «επιστροφή στις αγορές», είτε με τα παραμύθια της περί «δίκαιης ανάπτυξης», την οποία δήθεν εξασφαλίζει με την πολιτική της.
Για την ιστορία, να θυμίσουμε ότι στην ομολογιακή έκδοση της περασμένης Τρίτης το λεγόμενο «κουπόνι» του πενταετούς ομολόγου (καταβάλλεται στους κατόχους των ομολόγων στη λήξη της χρονικής διάρκειας του ομολόγου) διαμορφώθηκε στο 4,375%, ενώ το ύψος της απόδοσης στο 4,625% (το ποσό που καταβάλλεται ετησίως), τιμές που σε απόλυτους αριθμούς είναι χαμηλότερες από την προηγούμενη έκδοση, του 2014. Με βάση αυτή την «απόδοση», η κυβέρνηση καλεί το λαό να αξιολογήσει το έργο της με κριτήριο τη συμπεριφορά των «αγορών». Ομως οι «αγορές» κάθε άλλο παρά «ευαγή ιδρύματα» είναι. Αυτό που επιβραβεύουν είναι την αποφασιστικότητα των αστικών κυβερνήσεων να προωθήσουν τη φτηνή εργατική δύναμη, δηλαδή τη διαμόρφωση «φιλικού επενδυτικού περιβάλλοντος».
Συνολικά κατατέθηκαν, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών, πάνω από 200 επίσημες προσφορές συνολικού ύψους 6,5 δισ. ευρώ, η πλειοψηφία των οποίων, σύμφωνα με την κυβέρνηση, «αφορούσε πραγματικούς επενδυτές παγκόσμιου βεληνεκούς και όχι κερδοσκοπικά funds, γεγονός που αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας για την πορεία της ελληνικής οικονομίας». Τέλος, το ελληνικό Δημόσιο δανείστηκε το ποσό των 3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα μισά περίπου είναι νέοι επενδυτές, ενώ τα υπόλοιπα αφορούν κατόχους ομολόγων του 2014, που τα αντάλλαξαν με το νεοεκδοθέν.
Σύμπλευση στα ουσιαστικά και καβγάδες στα επιμέρους
Η διαμάχη που ξεκίνησε στη συνέχεια ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ για τα «χρόνια που χάθηκαν» από την προηγούμενη «έξοδο στις αγορές» και για την «επίδοση» που πέτυχε το νέο ομόλογο, δεν μπόρεσε για μια ακόμα φορά να κρύψει το γεγονός ότι κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση διαγκωνίζονται για το ποιος είναι πιο αποτελεσματικός στην προώθηση των «μεταρρυθμίσεων» που έχει ανάγκη το κεφάλαιο. Αυτή άλλωστε είναι και η βάση της «συναίνεσης» ανάμεσα στις αστικές δυνάμεις, την οποία ζήτησε ο Αλ. Τσίπρας από τη Λαμία, μιλώντας στο 2ο «Αναπτυξιακό Συνέδριο».
Μάλιστα, το Γραφείο Προϋπολογισμού του κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ) ήταν αρκετά διαφωτιστικό για το έδαφος που υπάρχει για αυτή τη «συναίνεση», επισημαίνοντας ότι για να μην διακοπεί η διαφαινόμενη «εύθραυστη ανάκαμψη» δεν πρέπει η χώρα να εγκαταλείψει το «μονοπάτι των μεταρρυθμίσεων», ούτε να υπάρξει «πολιτική αστάθεια». Σημειώνει ότι είναι αναγκαία η άμεση εφαρμογή του συμπληρωματικού μνημονίου και της συμφωνίας με το ΔΝΤ και τονίζει με νόημα: «Στο βαθμό που η κίνηση αυτή θα έχει συνέχεια και σε συνδυασμό με τις εκδηλούμενες τάσεις οικονομικής μεγέθυνσης - έστω και ασθενούς - για το 2017, είναι ένα θετικό βήμα προς τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης, με δεδομένη τη συμφωνία των μεγάλων πολιτικών κομμάτων στα ουσιαστικά στοιχεία του προγράμματος προσαρμογής (παρά τις επιμέρους διαφορές και τη διαφορετική πολιτική φιλοσοφία)».
Ως προς τα πιο συγκεκριμένα αναγκαία για τη «συνέχεια της εξόδου στις αγορές», το ΓΠΚΒ ξεχωρίζει τη ρύθμιση του χρέους, τη συνέχιση των «μεταρρυθμίσεων», τη «σταθερότητα των θεσμών», τον εξορθολογισμό των δαπανών με καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, την ύπαρξη «εθνικού αναπτυξιακού σχεδιασμού» και τη διασφάλιση της «κοινωνικής συνοχής». Οι παραπάνω «προϋποθέσεις» δεν αμφισβητούνται από καμιά αστική πολιτική δύναμη και σηματοδοτούν τη μονιμότητα της επίθεσης στα εργατικά - λαϊκά στρώματα.
Από κοντά κι ο ΣΕΒ ζητά «διευκολύνσεις»
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο ΣΕΒ, που στο τελευταίο οικονομικό δελτίο του υποστηρίζει ότι «η επιτυχής έξοδος στις αγορές ήδη θέτει de facto τέρμα στην πρακτική των καθυστερήσεων στις αξιολογήσεις και την παροχολογία» και προσθέτει ότι «η χώρα εισέρχεται πλέον σε μια μακροχρόνια περίοδο πλεονασματικής δημοσιονομικής διαχείρισης, όπου η κανονικότητα θα περιλαμβάνει ετήσια πρωτογενή πλεονάσματα σε συνεχή βάση». Το γεγονός αυτό, συνεχίζει ο ΣΕΒ, απαιτεί τη δημιουργία ενός μηχανισμού «ελάφρυνσης» του χρέους, με χρονική διάρκεια έως το 2060, που σε τακτά διαστήματα θα συμφωνούνται «διορθωτικές κινήσεις» μεταξύ των δύο πλευρών. Δεδομένο είναι πάντως ότι σε κάθε περίπτωση η ελληνική οικονομία «για 43 χρόνια (2017 - 2060) είναι αναγκασμένη να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα για να εξυπηρετεί το χρέος».
Τέλος, κατά τον ΣΕΒ η ταχύρυθμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας πρέπει να αποτελέσει στο εξής «εθνικό στόχο», και η Ελλάδα να μετατραπεί σε «ένα επενδυτικό Ελντοράντο», όπου τα εισοδήματα θα φορολογούνται «με συνετό τρόπο», ο δημόσιος τομέας θα είναι «μικρού μεγέθους αλλά υψηλής παραγωγικότητας» και φυσικά θα παρέχονται διευκολύνσεις ο ιδιωτικός τομέας να κάνει κερδοφόρες επενδύσεις...

Ολα τα παραπάνω «τσαλακώνουν» το προπαγανδιστικό αφήγημα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ ότι δήθεν οι θυσίες του λαού βαίνουν προς το τέλος τους, ότι παύει η «επιτροπεία» και επέρχεται η «κανονικότητα». Οι επισημάνσεις που γίνονται από όλες τις αστικές δυνάμεις στέλνουν το μήνυμα στη σημερινή κυβέρνηση, αλλά και σε κάθε επίδοξο αντικαταστάτη της, να «μην τολμήσει» να υπαναχωρήσει από τα συμφωνηθέντα. Είναι σαφές ότι η διαμόρφωση και η διατήρηση του «φιλικού επενδυτικού περιβάλλοντος» θα κρέμεται σαν πέλεκυς πάνω από τα εναπομείναντα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα, και αυτό θα «αξιολογείται» διαρκώς από κάθε λογής μηχανισμούς, «αγορών», αστικών επιτελείων, κυβερνήσεων, της ΕΕ, του ΔΝΤ κ.λπ. Συνεπώς, η διέξοδος για το λαό δεν έχει καμιά σχέση ούτε με την «εμπιστοσύνη» που δείχνουν οι «αγορές» στο έργο της κυβέρνησης, ούτε στην «επιστροφή της κανονικότητας» της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Βρίσκεται στην πάλη για την ανατροπή αυτής της βαρβαρότητας, ώστε να μπουν στο προσκήνιο οι σύγχρονες ανάγκες του.
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ
«Αναφορά» για το τι έκανε και τι θα κάνει για το κεφάλαιο
Διπλής απεύθυνσης ήταν η ομιλία του Αλ. Τσίπρα το βράδυ της Παρασκευής στην έναρξη των εργασιών της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ. Με το βλέμμα στραμμένο στην αστική τάξη φιλοτέχνησε για την κυβέρνησή του το προφίλ της ικανότερης να διαχειριστεί την «επόμενη μέρα» της ανάκαμψης, ενώ κοιτώντας προς το λαό επανέλαβε στο γνωστό άθλιο εμπόριο ελπίδας, υποστηρίζοντας ότι η ανάκαμψη αυτή θα έχει δίκαιο χαρακτήρα, όταν όλα όσα τη συνθέτουν συνηγορούν υπέρ του αντιθέτου.
Ο πρωθυπουργός θύμισε στο κεφάλαιο ότι χάρη στην κυβέρνησή του ανακτήθηκε η εμπιστοσύνη της επενδυτικής κοινότητας, η οικονομία πέρασε σε φάση ανάκαμψης, η «αξιολόγηση» έκλεισε, το τραπεζικό σύστημα σταθεροποιήθηκε, τα δημοσιονομικά νοικοκυρεύτηκαν και οι στόχοι υπερκαλύφτηκαν, η χώρα βγήκε απ' τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος, δρομολογήθηκε ρύθμιση του χρέους. Παράλληλα, δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην ευεργετική για το κεφάλαιο εξωτερική πολιτική, κομπάζοντας για την αναβάθμιση του ρόλου της χώρας, με την ενεργότερη εμπλοκή στο κουβάρι των ανταγωνισμών! Τσιμουδιά φυσικά για το τίμημα που πλήρωσε και θα πληρώσει ο λαός προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του κεφαλαίου και να γίνουν τα αναγκαία βήματα στην κατεύθυνση ανάκαμψης της κερδοφορίας του. Κι όχι μόνο τσιμουδιά αλλά σε μια εξόφθαλμη απόπειρα αναποδογυρίσματος της πραγματικότητας και συμφιλίωσης του λαού με τη λογική των μειωμένων απαιτήσεων, παρουσίασε τα μέτρα που πάρθηκαν για τη διαχείριση της ακραίας φτώχειας ως παρεμβάσεις ...ανασυγκρότησης του κοινωνικού κράτους!
Ταυτόχρονα, διαβεβαίωσε ότι «είμαστε αποφασισμένοι η χώρα να διαβεί με ασφάλεια τον διάδρομο διεξόδου που ανοίξαμε»! Να ολοκληρώσει τη μετάβαση στην ανάπτυξη. Κι ενώ είναι γνωστό ότι προαπαιτούμενο αυτού είναι η κλιμάκωση της αντιλαϊκής πολιτικής, δεν δίστασε να υποσχεθεί στο λαό ...δουλειές, αξιοπρεπείς αμοιβές, μεταρρυθμίσεις προς όφελός του!
Είχε επιπλέον το θράσος να ισχυριστεί ότι η κυβερνητική πρόταση για το μέλλον φέρει το «ταξικό ιδεολογικό πρόσημο της αριστεράς» και έχει απέναντί της το ανταγωνιστικό σχέδιο της νεοφιλελεύθερης ελίτ και της ολιγαρχίας του πλούτου! Οταν η πολιτική που εφαρμόζει, όχι απλά κινείται στις ίδιες ράγες αλλά παίρνει την μπουκιά απ' το στόμα της ΝΔ... Δεν ήταν μόνο η χειραγώγηση του λαού η ανάγκη που υπαγόρευσε τέτοιες αναφορές στον πρωθυπουργό. Ηταν επίσης η ανάγκη να πείσει το κεφάλαιο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει αποτελεσματικότερος στη χειραγώγηση, όπως αποκαλύφτηκε όταν ανέφερε ότι η πρόταση της ΝΔ «βαθαίνει τον ταξικό διχασμό», σε αντίθεση με αυτή του ΣΥΡΙΖΑ που θέλει «να ενώσει χαμηλά και μεσαία στρώματα» στην προοπτική της υλοποίησης των προταγμάτων του κεφαλαίου...

Η εξέλιξη της βδομάδας που πέρασε ήταν αναμφίβολα η «μετά βαΐων και κλάδων» δοκιμαστική έξοδος στις αγορές, η έκδοση δηλαδή του 5ετούς κρατικού ομολόγου, για να μετρηθεί η «επιστροφή της εμπιστοσύνης» χρηματαγορών και funds στην εγχώρια καπιταλιστική οικονομία και να δρομολογηθούν τα επόμενα βήματα για την επιχείρηση της καπιταλιστικής ανάκαμψης.
Μέσα στο γενικό «πανηγυρικό» κλίμα που έστησε η κυβέρνηση για «τα μνημόνια και την επιτροπεία που τελειώνουν», για την «ανάπτυξη που έρχεται», για την «εμπιστοσύνη των αγορών που ανακάμπτει», πλάι στα συχαρίκια κεφαλαίου και δανειστών για τα μεγάλα βήματα που έχουν γίνει στην εφαρμογή της αντιλαϊκής πολιτικής, οι επισημάνσεις για την «απαρέγκλιτη εφαρμογή» των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί για δεκαετίες μπροστά, έπεφταν βροχή...
Ζωή - «ποδήλατο» για επενδυτικό Ελντοράντο
Μέσα σε αυτές, αναμφίβολα, ξεχωρίζει η «γλαφυρή» επισήμανση του Επιτρόπου Οικονομικών της ΕΕ, Π. Μοσκοβισί που επισκεπτόμενος την Ελλάδα την περασμένη Δευτέρα, τη μέρα που ανακοινώθηκε η δοκιμαστική έξοδος, πλάι στα συγχαρητήρια σημείωσε πως «Η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει να κάνει ποδήλατο για να μην πέσει». Ο λαός, δηλαδή, θα συνεχίσει να κάνει «πετάλι» στο διηνεκές, ώστε να μην ξεστρατίσει το ποδήλατο της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Ακόμα πιο αναλυτική ήταν και η επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Ελλάδα, Ντ. Βελκουλέσκου, επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση έχει «φουλ ατζέντα» μπροστά της και θυμίζοντας όλη τη «βεντάλια» των αντιλαϊκών ανατροπών που βρίσκονται μπροστά και στις οποίες έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση, μεταξύ άλλων, με το «συμπληρωματικό μνημόνιο» και με την «επιστολή προθέσεων» προς τη μεριά του ΔΝΤ.
Αν κάτι επιβεβαιώνουν οι υπενθυμίσεις αυτές είναι ότι οι κάθε φορά στόχοι του κεφαλαίου έχουν ως προϋπόθεση, ως «εγγυητική επιστολή», τη ζωή - «ποδήλατο» για την εργατική τάξη, το σάρωμα των εργατικών δικαιωμάτων για την ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου, το τσεκούρωμα μισθών, συντάξεων, επιδομάτων για τη «δημοσιονομική εξυγίανση», το τσάκισμα των αυτοαπασχολούμενων για να ανοίξουν νέα πεδία κερδοφορίας στο κεφάλαιο, τη γενικευμένη φοροληστεία για να πιάνονται τα ματωμένα πρωτογενή πλεονάσματα, που προβλέπεται να «λαδώνουν» τον μηχανισμό απομείωσης του κρατικού χρέους και να δίνουν έτσι το περιθώριο μεγαλύτερης ευελιξίας στις αστικές κυβερνήσεις, ώστε να στηρίζουν με «ζεστό» χρήμα και άλλες παροχές το κεφάλαιο.
Ολα αυτά άλλωστε είναι γραμμένα, «χαρτί και καλαμάρι», στο τέταρτο μνημόνιο που πέρασε πρόσφατα η κυβέρνηση, που όχι μόνο έβαλε τη βούλα σε όλο το αντεργατικό και αντιλαϊκό οπλοστάσιο των προηγούμενων κυβερνήσεων, αλλά το επέκτεινε και περαιτέρω για τα επόμενα πολλά χρόνια. Κι ενώ μπροστά είναι και η τρίτη «αξιολόγηση», που έχει στον πυρήνα της τα νέα αντεργατικά μέτρα, το χτύπημα των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και του δικαιώματος της απεργίας, το τσεκούρι στην «προσωπική διαφορά» των συνταξιούχων και στα προνοιακά επιδόματα κ.ο.κ, τα πάνω από 113 προαπαιτούμενα που καταγράφονται στη λίστα με τα «βασικά παραδοτέα» έως το τέλος του χρόνου.
Τα μέτρα αυτά που επεκτείνονται στον ορίζοντα για δεκαετίες, πλάι σε όσα η κυβέρνηση έχει προνομοθετήσει ήδη για το 2019 και 2020, παρουσιάζονται από κυβέρνηση και «εταίρους» ως «προαπαιτούμενα» για τη «μόνιμη και σταθερή έξοδο στις αγορές». Μέτρα που μαζί με τις φοροαπαλλαγές, τις εισφοροαπαλλαγές, τα άλλα προνόμια στο κεφάλαιο, το άνοιγμα νέων πεδίων κερδοφορίας και τις προσαρμογές του αστικού κράτους για να ανταποκρίνεται αποτελεσματικότερα στις σύγχρονες ανάγκες της καπιταλιστικής κερδοφορίας, αποτελούν προϋπόθεση, ώστε, όπως λέει ο ΣΕΒ στο εβδομαδιαίο δελτίο του, η χώρα «να γίνει ένα επενδυτικό Ελντοράντο (...) Με μία οικονομία που δημιουργεί εισοδήματα, που φορολογούνται με συνετό τρόπο ώστε να συνεχίσουν να παράγονται, από μία κυβέρνηση που λειτουργεί με έναν μικρού μεγέθους αλλά υψηλής παραγωγικότητας δημόσιο τομέα. Και ο δρόμος αυτός περνάει μέσα από τη διευκόλυνση του ιδιωτικού τομέα να κάνει κερδοφόρες επενδύσεις, το αυτονόητο, δηλαδή, που δεν θα κουραζόμαστε να το επαναλαμβάνουμε».
Μόνιμη η «επιτροπεία» του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης
Τα παραπάνω δίνουν και απάντηση στο νέο «αφήγημα» που επιστρατεύει όλο και πιο συχνά η κυβέρνηση στη νέα αυτή φάση για να στρατεύσει το λαό στους στόχους της καπιταλιστικής ανάκαμψης, για να καλλιεργήσει κλίμα αναμονής και ανοχής, ότι τάχα η συνεπής εφαρμογή των μέτρων που οδηγεί στην επιτυχή ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου, σηματοδοτεί το τέλος της «επιτροπείας» και ως εκ τούτου της λύνει τα χέρια για να εφαρμόσει το φιλολαϊκό της πρόγραμμα.
Τα παραμύθια αυτά κυριολεκτικά καταρρέουν υπό το βάρος των όσων ζουν η εργατική τάξη και ο λαός και επιβεβαιώνουν ότι καπιταλιστική κερδοφορία και ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών είναι έννοιες ασύμβατες. Υπό μόνιμη «επιτροπεία» είναι οι εργατικές - λαϊκές ανάγκες από τον ίδιο τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και καμία συνταγή αστικής διαχείρισης δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό. Μόνιμη «εποπτεία» εις το διηνεκές για το λαό σηματοδοτεί και η ένταξη της αστικής τάξης στις κάθε λογής ιμπεριαλιστικές ενώσεις, όπως η ΕΕ, για τη θωράκιση της κερδοφορίας και της εξουσίας του κεφαλαίου.
Ως προς αυτά χαρακτηριστικά είναι και τα θυμίζει το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή στην τριμηνιαία έκθεσή του που βγήκε μέσα στη βδομάδα: «Ο δρόμος για την κανονικότητα θα είναι μακρύς και όλα δείχνουν ότι το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας της Ελλάδας δεν θα έλθει το 2018, παρά την σχετική αύξηση των βαθμών ελευθερίας στην άσκηση πολιτικής. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως αυτό που πολλές φορές αποκαλείται "εποπτεία" στο δημόσιο λόγο, χρησιμοποιείται ως άλλοθι για τη μετάθεση ευθυνών σε άλλους στην άσκηση πολιτικής. Επίσης, δεν έχει γίνει κατανοητό ότι η λεγόμενη "πολυμερής εποπτεία" είναι μέρος των νέων συνθηκών που διαμόρφωσε η ίδια η ευρωπαϊκή ενοποίηση (...) Επομένως, μεγάλο τμήμα των εθνικών οικονομικών επιλογών προκύπτουν από τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωζώνη».
Αναζητώντας «ταξική ειρήνη» και πολιτική «σταθερότητα»...
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, είναι λογικό κυβέρνηση και αστικά επιτελεία να ζητάνε όλο και πιο επιτακτικά την εμπέδωση της «κοινωνικής σταθερότητας», της ταξικής ειρήνης δηλαδή και της υποταγής της εργατικής τάξης στους στόχους του κεφαλαίου, αλλά και της «πολιτικής συνεννόησης» και συστράτευσης όλων των αστικών πολιτικών δυνάμεων, ώστε οι μεταξύ τους αντιπαραθέσεις και το στήσιμο ψεύτικων διαχωριστικών γραμμών για τον εγκλωβισμό του λαού στα σενάρια της κυβερνητικής εναλλαγής, να μη στέλνουν «αντιφατικά μηνύματα» στους επενδυτές, να μη διαταράσσουν την υλοποίηση των στόχων του κεφαλαίου.
Από την άποψη αυτή, δεν είναι τυχαίες οι εκκλήσεις του Αλ. Τσίπρα από το βήμα του 2ου «Αναπτυξιακού Συνεδρίου» στη Λαμία ότι «οι κοινωνικές συμμαχίες που απαιτούνται για να υλοποιηθεί το αναπτυξιακό σχέδιο δεν επιδέχονται μικροκομματικές προσεγγίσεις και επικοινωνιακές αντιμετωπίσεις», γιατί όλοι μαζί τάχα «βρισκόμαστε, μπροστά στην επόμενη μέρα και τις προκλήσεις, στην ίδια μεριά, στο ίδιο κλαδί, (που) πρέπει να σταματήσουμε να πριονίζουμε».
Οπως, βέβαια, δεν είναι τυχαίο ότι και οι αντιπαραθέσεις και οι κάθε λογής κοκορομαχίες ανάμεσα στα αστικά κόμματα, σε ό,τι αφορά τα μηνύματα προς το λαό, εκεί ακριβώς στοχεύουν. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι κυβέρνηση και αστική αντιπολίτευση ρίχνουν τώρα τους τόνους στο νέο γύρο της μεταξύ τους αντιπαράθεσης γύρω από τα ζητήματα της Δικαιοσύνης, με «κοινό» τους τόπο την ανάγκη αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στους αστικούς θεσμούς.
Ούτε και τυχαίο είναι πως ο σαματάς γύρω από τα νέα επεισόδια της «Βαρουφακειάδας», η αξιοποίηση και η χρεοκοπία του ψευδεπίγραφου ριζοσπαστισμού του ΣΥΡΙΖΑ, η αποκάλυψη των ψευτοδιλημμάτων που επιβλήθηκαν στο λαό με σκοπό να εγκλωβιστεί οποιαδήποτε ριζοσπαστική διάθεση και αναφορά, π.χ. Plan Α και Plan Β, μνημόνιο ή αντιμνημόνιο, ευρώ ή δραχμή κ.λπ., αξιοποιείται και πάλι για να εμπεδώσει ο λαός ότι το μόνο που υπάρχει είναι το πλαίσιο που καθορίζουν οι ανάγκες και τα συμφέροντα του κεφαλαίου, ότι η καπιταλιστική βαρβαρότητα αποτελεί μονόδρομο και άρα ρεαλισμός σημαίνει οι εργαζόμενοι, οι λαϊκές οικογένειες να υποταχθούν και να παραιτηθούν στην πράξη από κάθε ελπίδα και διεκδίκηση όσων έχασαν και χάνουν, πολύ περισσότερο των σύγχρονων αναγκών τους.
...για επιστροφή στην «κανονικότητα»
Ολα αυτά συνθέτουν την επιστροφή στην «κανονικότητα» για την οποία μιλάνε κυβέρνηση, αστικά κόμματα και εγχώριο κεφάλαιο. «Κανονικότητα» για το κεφάλαιο εννοούν τη δυνατότητα, μέσω του αστικού κράτους, να δανείζεται απευθείας από τις αγορές, χωρίς τους «σφιχτούς» όρους και τους περιορισμούς των μνημονίων που συνοδεύουν τον φτηνό δανεισμό από τη μεριά των «θεσμών». «Επιστροφή στην κανονικότητα» εννοούν και τη δυνατότητα του αστικού κράτους να θωρακίζει την ανταγωνιστικότητα και κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων με κάθε λογής προνόμια, φοροαπαλλαγές και εισφοροαπαλλαγές, έχοντας ως ένα βαθμό κάποια μεγαλύτερα περιθώρια ευελιξίας σε σχέση με σήμερα.
Για τους εργαζόμενους και το λαό «κανονικότητα» είναι ό,τι ζουν και σήμερα: Η ζούγκλα των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων, των μισθών πείνας, των επιχειρησιακών και ατομικών συμβάσεων, το αίσχος των δουλεμπορικών και των υποκατώτατων μισθών, των διαφορετικών συμβάσεων για τους νέους, το τσεκούρι σε ασφαλιστικά δικαιώματα, συντάξεις και επιδόματα. «Κανονικότητα» μετά και την ψήφιση του πρόσφατου μνημονίου είναι και οι ομαδικές απολύσεις, η κατάργηση της Κυριακής αργίας.
«Κανονικά» επιδοτούνται οι καπιταλιστές, για να ανακυκλώνουν τους εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους από την ανεργία στη δουλειά χωρίς δικαιώματα και πάλι πίσω, «κανονικά» και σύμφωνα με το «ευρωπαϊκό κεκτημένο» θα ξεζουμίζονται οι εργαζόμενοι χωρίς ρεπό έως και 12 μέρες στη σειρά, όπως αποκάλυψε στις αρχές της βδομάδας ο «Ριζοσπάστης». «Κανονικότητα» θέλουν και τα εμπόδια στην κήρυξη των απεργιών και το χτύπημα των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων που περιλαμβάνονται στην τρίτη «αξιολόγηση», πλάι σε όλα τα υπόλοιπα αντιλαϊκά μέτρα, τα μέτρα χτυπήματος των αυτοαπασχολούμενων για να ανοίξουν νέα πεδία κερδοφορίας κ.ο.κ.
Οπως, βέβαια, «κανονικότητα» θα είναι το τσάκισμα όλων των κοινωνικών παροχών σε Υγεία - Πρόνοια, Ασφάλιση, Παιδεία, η γενικευμένη φοροληστεία των λαϊκών στρωμάτων, για να πιάνονται τα ματωμένα πλεονάσματα και οι στόχοι των καπιταλιστών για τα επόμενα... 43 χρόνια.
Κι όλα αυτά χωρίς να υπολογίζει κανείς την «κανονικότητα» της συμμετοχής της αστικής τάξης στην ΕΕ, του κορσέ των «ευρωπαϊκών εξαμήνων» και των ατελείωτων μέτρων για τη θωράκιση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, την «κανονική» εμπλοκή της χώρας στους επικίνδυνους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στην περιοχή.

Αυτή είναι η «κανονικότητα» της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης σε κρίση και σε ανάπτυξη. Και οι εργαζόμενοι αυτήν την «κανονικότητα» του κεφαλαίου πρέπει να αμφισβητήσουν, για να ανοίξουν το δρόμο για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών τους. Δυναμώνοντας παντού την οργάνωση και τη διεκδίκηση, την πάλη τους κόντρα στην πολιτική κυβερνήσεων, κεφαλαίου και ιμπεριαλιστικών ενώσεων. Βάζοντας τη δική τους σφραγίδα στις εξελίξεις, διεκδικώντας τον πλούτο που παράγουν.

Οι οικονομικές - κοινωνικές - πολιτικές σχέσεις της σοσιαλιστικής, πρώιμης κομμουνιστικής κοινωνίας μπορούν να εξασφαλίσουν τις προϋποθέσεις για την ισότιμη συμμετοχή των δύο φύλων στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, απασχολούν ιδιαίτερα τον ηλεκτρονικό και έντυπο Τύπο ορισμένα ζητήματα σχετιζόμενα με την πολιτική πρακτική των αντιεπιστημονικών θεωριών για τα φύλα. Υπερπροβλήθηκε η θεσμοθέτηση του γάμου ομόφυλων ζευγαριών στη Γερμανία και η στάση της καγκελαρίου, Αγκ. Μέρκελ, που καταψήφισε το νόμο, αλλά τον υπερψήφισαν οι βουλευτές του κόμματός της και του κόμματος που συγκυβερνούν. Αντίστοιχα, υπήρξε προβολή του αντίστοιχου νόμου στη Μάλτα, όπως και άλλες νομοθετικές αλλαγές που αφορούν στην αναγνώριση των «έμφυλων ταυτοτήτων». Ανάμεσά τους περιλαμβάνεται η αντικατάσταση των όρων «μητέρα» και «πατέρας» με το «γονέας που γεννά» και «γονέας που δεν γεννά». Στο ίδιο μήκος κύματος, παρουσιάζεται ως «καλή πρακτική» η αλλαγή της προσφώνησης στα Μέσα Μεταφοράς στο Λονδίνο, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Αντικαθίσταται η προσφώνηση «κυρίες και κύριοι» με άλλη, που θα σέβεται το «ουδέτερο φύλο». Οσον αφορά την Ελλάδα, απασχόλησε η στάση του Κυρ. Μητσοτάκη, προέδρου της ΝΔ, ο οποίος συναντήθηκε με φορείς της ΛΟΑΔΚ κοινότητας και δήλωσε τη θετική στάση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης απέναντι στο σχέδιο νόμου για τη «Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου - Εθνικός Μηχανισμός Παρακολούθησης και Αξιολόγησης του Σχεδίου Δράσης για τα δικαιώματα του παιδιού» του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Αντιδραστικό περιεχόμενο...
Ενα μέρος της αρθρογραφίας στέκεται με αρνητικό τρόπο απέναντι στις συγκεκριμένες απόψεις, από τη σκοπιά της αναπαραγωγής αντιδραστικών, οπισθοδρομικών απόψεων για τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων. Πρόκειται για θέσεις που συνδέονται με την υπεράσπιση της αναγκαιότητας παραμονής της γυναίκας «στο σπίτι», με στόχο τη φροντίδα της οικογένειας και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Προβάλλουν ότι αμφισβητείται και αλλοιώνεται ο χαρακτήρας της οικογένειας, ως κοινωνικός θεσμός που εξασφαλίζει τη διαιώνιση της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης στην Ελλάδα. Οι αντίστοιχοι σχολιασμοί απορρέουν από αντιδραστικές θέσεις εκθειασμού της οικογένειας ως πυρήνα αναπαραγωγής της κοινωνίας, κινούμενη στη γνωστή ιδεολογική γραμμή «Πατρίς - Θρησκεία - Οικογένεια».
Βέβαια, το μεγαλύτερο μέρος των δημοσιευμάτων, σε γραμμή υπεράσπισης των συγκεκριμένων νομοθετικών, θεσμικών πρωτοβουλιών, προβάλλει το αστικό ρεύμα σκέψης που αναπαράγει τις θεωρίες για το «κοινωνικό φύλο». Πρόκειται για αντιεπιστημονικές θεωρίες που υποστηρίζουν ότι το φύλο είναι «κοινωνική» και «γλωσσική κατασκευή». Διατυπώνουν τη θέση ότι ο καθένας αυτοπροσδιορίζεται με βάση τις δικές του απόψεις ή απόψεις που κυριαρχούν στην κοινωνία, ότι το φύλο είναι κάτι ρευστό, που μπορεί να αλλάζει οποιαδήποτε στιγμή. Αφορά την ιδεαλιστική θεώρηση που δεν αναγνωρίζει το φυλετικό διαχωρισμό σε άνδρες και γυναίκες ως αντικειμενικό γεγονός. Οι θεωρίες αυτές αρνούνται την ύπαρξη της αντικειμενικής πραγματικότητας, η οποία υπάρχει ανεξάρτητα από την ανθρώπινη γνώση και απεικονίζεται από αυτή π.χ. με το βίωμα, τη γλώσσα.
Ορισμένες πιο «εκλεπτυσμένες» κατευθύνσεις αυτών των θεωριών βλέπουν το φύλο ως μορφή και όχι τη σχέση μεταξύ των δύο φύλων, με βάση τα χαρακτηριστικά του καθένα, που πηγάζουν από τη φυσιολογία του ανθρώπινου είδους. Στην ουσία, δεν παραδέχονται ότι υπάρχει ένα βιολογικό υπόβαθρο στην έλξη άντρα - γυναίκας για την πραγματοποίηση της σεξουαλικής πράξης. Αντίθετα, υποστηρίζουν ότι η έλξη αυτή έχει αποκλειστικά κοινωνικά αίτια. Το φύλο, όμως, προσδιορίζεται αντικειμενικά. Αυτό δεν αναιρεί ότι οι κοινωνικές σχέσεις με βάση το φύλο έχουν ιστορικότητα, δηλαδή είναι προϊόν των συνολικότερων κοινωνικών σχέσεων, πρώτα απ' όλα των σχέσεων ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής που καθορίζουν μια συγκεκριμένη κοινωνία.
Ο πυρήνας αυτών των θεωριών τελικά είναι η αστική αντίληψη περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Διατυμπανίζουν ότι η υπάρχουσα νομοθεσία περιορίζει τα ατομικά δικαιώματα γενικά και με βάση τον αυτοπροσδιορισμό του φύλου, οπότε «απαιτείται η συνταγματική κατοχύρωση δικαιωμάτων της μειονότητας». Πρόκειται για απόψεις ενταγμένες στην αστική άποψη περί πλουραλισμού, δικαιώματος στη διαφορετικότητα, στην αυτοδιάθεση του σώματος, στο δικαίωμα της ατομικής επιλογής, στα ατομικά δικαιώματα. Η έννοια ατομικό δικαίωμα τοποθετείται έξω από τον κοινωνικό προσδιορισμό της, αποστειρωμένη από κάθε ταξική αναφορά. Ιδιαίτερα σήμερα, το ατομικό δικαίωμα προβάλλεται σε αντιπαράθεση με το κοινωνικό δικαίωμα στην εργασία, στη μόρφωση, στην Υγεία, την Πρόνοια κ.λπ. Η κάλυψη όλων των παραπάνω θεωρείται ατομική υπόθεση, αποτέλεσμα ατομικής ικανότητας και όχι καθολικό δικαίωμα.
Αλλωστε, αυτές οι θεωρίες και οι αντίστοιχες πολιτικές πρακτικές αποτελούν κεντρικές στρατηγικές κατευθύνσεις διακρατικών - ιμπεριαλιστικών συμμαχιών. Η ίδια η ΕΕ, σε έκδοση με τίτλο «Τransgender Europe», χαρακτηρίζει «αναπόφευκτο κομμάτι της κοινωνικής προόδου» την αμφισβήτηση των εννοιών άνδρας και γυναίκα.
...με πολλές στοχεύσεις
Η πιο μακροπρόθεσμη συνέπεια των συγκεκριμένων αστικών επιδιώξεων είναι ο αποπροσανατολισμός σε σχέση με τις κοινωνικές αιτίες για τα οξυμένα προβλήματα, τους υλικούς όρους ζωής και εργασίας της εργατικής τάξης, του λαού, ιδιαίτερα της νεολαίας.
Επιδιώκεται να προσανατολιστούν οι νέοι και οι νέες στην επιλογή στάσης ζωής με κριτήριο τον ατομισμό, τον ανταγωνισμό - και ανάμεσα στα δύο φύλα - τον εγωισμό. Προφανώς είναι ιδιαίτερα βολική για τα αστικά συμφέροντα η συγκρότηση σμπαραλιασμένων «ταυτοτήτων» π.χ. φύλου, ως υπόβαθρο ευάλωτο για τη συνειδητοποίηση της ταξικής τους ταυτότητας, της ανάγκης πάλης για τα σύγχρονα κοινωνικά δικαιώματα, καθολικά για όλες και για όλους. Τελικά, η έννοια της «ατομικής ελευθερίας», του «ατομικού δικαιώματος» ακολουθεί σαν σκιά την ελευθερία του κεφαλαιοκράτη στην κίνηση κεφαλαίου, εμπορευμάτων, εργατικού δυναμικού, υπηρεσιών. Ταυτόχρονα, αξιοποιείται για τη διάσπαση της εργατικής τάξης, ως ένα επιπλέον εμπόδιο στην κοινή δράση των λαϊκών δυνάμεων, με βάθεμα του περιεχομένου του αγώνα, για την προώθηση της κοινωνικής συμμαχίας σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση. Είναι μια μορφή ιδεολογικού και κοινωνικού αμοραλισμού, που συνοδεύει τη σήψη του καπιταλισμού.
Ως άποψη και πολιτική πρακτική, είναι εξίσου επικίνδυνη για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, στην οικογένεια. Από τη στιγμή που δεν αναγνωρίζεται ο φυλετικός διαχωρισμός ως αντικειμενικό γεγονός, παραμορφώνεται η ταξική και φυλετική καταπίεση των γυναικών, κατ' επέκταση και οι ιδιαίτερες κοινωνικές ανάγκες των γυναικών που προκύπτουν από το ρόλο τους στην αναπαραγωγή.
Ουσιαστικά, αποτελεί την άλλη όψη του αντιλαϊκού νομίσματος ΕΕ, αστικών κυβερνήσεων, μονοπωλίων. Στο όνομα της «ισότητας» των φύλων, τα όποια μέτρα προστασίας του γυναικείου οργανισμού, της μητρότητας δέχονται αλλεπάλληλα χτυπήματα από την καπιταλιστική εργοδοσία και το αστικό κράτος. Εξάλλου, η αστική στρατηγική, από τη δεκαετία του '90, οδήγησε στην εξίσωση προς τα κάτω των εργασιακών, ασφαλιστικών, κοινωνικών δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών. Η κατάργηση της πενταετούς διαφοράς στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, η άρση της απαγόρευσης εργασίας των γυναικών στη νυχτερινή βάρδια σε ορισμένους κλάδους της βιοτεχνίας και βιομηχανίας ήταν τα πρώτα βήματα σε αυτήν την κατεύθυνση. Η επίθεση αυτή θα συνεχίζεται, πλέον, στο όνομα της «μη διάκρισης» με βάση το φύλο. Θα πετσοκόβονται άδειες και επιδόματα μητρότητας, τα ελάχιστα μέτρα για την προστασία του γυναικείου οργανισμού στο χώρο εργασίας π.χ. περιορισμοί στην άρση βάρους.
Συνήθως, ο «προοδευτισμός» των αστικών επιτελείων στον σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο εξαντλείται στην προώθηση ποσοστώσεων με βάση το φύλο σε κάποια αστικά όργανα, που ευνοεί κυρίως γυναίκες της αστικής τάξης. Αλλά και η «ευαισθησία» για τη νομοθεσία της Μάλτας περιορίζεται στην αναγνώριση της «ταυτότητας φύλου», θεωρώντας την βέλτιστη πρακτική, αφήνοντας στην άκρη τις υπάρχουσες νομοθετικές απαγορεύσεις για την άμβλωση. Επίσης, καμιά ευαισθησία δεν εκδηλώνεται απέναντι στην πρακτική ορισμένων μονοπωλιακών ομίλων που απολύουν εγκύους ή θηλάζουσες μητέρες, που ζητούν έγγραφη διαβεβαίωση από νέες γυναίκες ότι δεν θα τεκνοποιήσουν, ως προϋπόθεση για την πρόσληψή τους. Εξάλλου, τόσο η «προοδευτική» κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, όσο και η αξιωματική αντιπολίτευση της ΝΔ στηρίζουν απλόχερα τη διάκριση των εργαζομένων σε άνω και κάτω των 25 ετών όσον αφορά στον κατώτατο μισθό (511 ευρώ μεικτά - 586 ευρώ μεικτά).
Κριτήριο η ταξική προσέγγιση των κοινωνικών φαινομένων
Η ικανότητα ταξικής προσέγγισης, διαλεκτικής υλιστικής αντίληψης των κοινωνικών φαινομένων διαμορφώνει κριτήρια, εφόδια μπροστά σε νέα κοινωνικά ζητήματα, σε μια καινούρια όψη της κοινωνικής ζωής. Στην πορεία εξέλιξης της καπιταλιστικής κοινωνίας, επέρχονται ορισμένες αλλαγές στη θέση της γυναίκας στην κοινωνική παραγωγή, στην κοινωνία και στην οικογένεια, χωρίς να σημαίνει ότι απαλλάσσεται από την καπιταλιστική εκμετάλλευση, όπως και ο άνδρας. Αυτές οι αλλαγές εκφράζονται κοινωνικά στις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, σε τριγμούς στην παραδοσιακή πυρηνική οικογένεια. Οι «παραδοσιακοί ρόλοι» μέσα στην ατομική οικογένεια έχουν αλλάξει.
Ταυτόχρονα, οι αρνητικές συνέπειες των αντιδραστικών εξελίξεων, όπως της αντεπανάστασης, των απωλειών που επέφερε για την εργατική τάξη σε όλο τον κόσμο, επιδρούν και στις κοινωνικές σχέσεις, ακόμα και στις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων. Επηρεάζουν αρνητικά τις φιλικές, συναισθηματικές, πνευματικές, σεξουαλικές σχέσεις. Το περιεχόμενο του συναισθήματος, του ψυχικού, πνευματικού, σεξουαλικού δεσμού έχει κοινωνικά, ιστορικά χαρακτηριστικά. Συνδέεται με το τι αντίληψη διαμορφώνει ένα άτομο για την κοινωνία, με την αντίστοιχη συνείδηση για την κοινωνική πραγματικότητα.
Η αλήθεια είναι ότι ο καπιταλισμός έριξε τα τείχη επικοινωνίας ανάμεσα στα δυο φύλα, που υπήρχαν περίπου 3.000 χρόνια, αλλά δεν μπόρεσε να διαμορφώσει τις νέες ισότιμες σχέσεις ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα. Σχέσεις που θα στηρίζονται αποκλειστικά και μόνο στην αμοιβαία πνευματική - ψυχική - σωματική έλξη, στον αμοιβαίο σεβασμό και την ειλικρίνεια, όχι από οικονομικό κίνητρο ή νόμο, αλλά από τη δική τους θέληση. Σπέρματα αυτών των σχέσεων ανάμεσα στα δύο φύλα, και στη μορφή συμβίωσης και στην οικογένεια, εν μέρει διαμορφώνονται στο ζευγάρι των κομμουνιστών. Ομως, δεν μπορούν να γενικευτούν στην κοινωνία γιατί δεν υπάρχουν οι υλικές προϋποθέσεις για το νέο περιεχόμενο, δηλαδή οι νέες μη εκμεταλλευτικές σχέσεις παραγωγής.

Οι οικονομικές - κοινωνικές - πολιτικές σχέσεις της σοσιαλιστικής, πρώιμης κομμουνιστικής κοινωνίας μπορούν να εξασφαλίσουν τις προϋποθέσεις για την ισότιμη συμμετοχή των δύο φύλων στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα. Βέβαια, οι επαναστατικές αλλαγές στις κοινωνικές σχέσεις, στις σχέσεις του ατόμου με την κοινωνία και της κοινωνίας με το άτομο, στις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, στη συνείδηση, στην κομμουνιστική στάση και σκέψη έρχονται πολύ αργά και βασανιστικά να ακολουθήσουν τις επαναστατικές ανατροπές που επέρχονται με την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη, με το ΚΚ ως καθοδηγήτρια δύναμη.

Καθώς η φετινή επέτειος των Ιουλιανών συνέπεσε με τα 50 χρόνια από τη Δικτατορία του 1967, είναι αρκετές οι γραφές που περιορίζουν την επιβολή της δικτατορίας στα γεγονότα της αποστασίας. Ασφαλώς έπαιξαν ρόλο κι αυτά. Οχι όμως αυτοτελώς, αλλά ως τμήμα μιας αλυσίδας άλυτων αντιθέσεων στο αστικό πολιτικό σύστημα.
Οι βαθύτερες αιτίες που οδήγησαν στη στρατιωτική δικτατορία της 21ης Απρίλη 1967 πρέπει να αναζητηθούν πρωταρχικά στις οξυμένες αντιθέσεις σε ολόκληρο το πλέγμα του αστικού κράτους, όπως διαμορφώθηκε μετά από τη Συμφωνία της Βάρκιζας και κυρίως από το 1946. Τα «έκτακτα μέτρα» διατηρήθηκαν μέχρι το 1974, ενώ μόλις το 1962 θεωρήθηκε ότι έληξε η «ανταρσία των κομμουνιστοσυμμοριτών». Ταυτόχρονα, η εκάστοτε κυβέρνηση παρέμενε δεμένη στις αρμοδιότητες που κατοχύρωνε το Σύνταγμα στον βασιλιά, τις οποίες επιπλέον ο τελευταίος υπερέβαινε.
Αν και το μεγάλο μέρος της ηγεσίας των αστικών κομμάτων έβλεπε την ανάγκη εκσυγχρονιστικών ρυθμίσεων, δεν αντιμετώπιζε τις αντιδράσεις (του θρόνου, θυλάκων στο στρατό και αλλού), για να προχωρήσει αποφασιστικά στην υλοποίηση τέτοιων μέτρων. Αυτό επιβεβαιώθηκε και με την ΕΡΕ και με την Ενωση Κέντρου. Οι γενιές των αστών πολιτικών που ηγήθηκαν στον αγώνα της τάξης τους κατά του ΔΣΕ και του ΚΚΕ, δεν μπορούσαν να βγουν από το κλίμα και τις τότε συνθήκες του κινδύνου που γνώρισε η αστική εξουσία.
Το αστικό κράτος, ανέτοιμο να ενσωματώσει στοιχειώδεις εκσυγχρονισμούς και πολύ περισσότερο να συναινέσει στην αποβολή έστω μέρους των αντικομμουνιστικών υλικών, τους έβλεπε σαν άνοιγμα της πόρτας, από την οποία θα εισέβαλε ο κομμουνισμός.
Το χρονικό
Εχοντας αυτά υπόψη, ας ανατρέξουμε και στο χρονικό των μερών της αποστασίας.
Το δικομματικό σύστημα, που διαμορφώθηκε το 1961 και ύστερα από δύο χρόνια έκανε το πρώτο βήμα λειτουργίας του με την κυβερνητική εναλλαγή του 1963-1964, δεν μπορούσε να σταθεροποιηθεί. Οι τριγμοί στο αστικό πολιτικό σύστημα εντάθηκαν από τις αρχές του 1965 και στα μέσα του ίδιου χρόνου ο κυβερνητικός πυλώνας του δικομματισμού ανατράπηκε από την εξουσία. Ο χρόνος που απαιτήθηκε, μέχρι τη διαμόρφωση του συγκεκριμένου δικομματισμού, ήταν πολύ περισσότερος από τη διάρκεια της ύπαρξής του.
Η κοινοβουλευτική αποδυνάμωση της Ενωσης Κέντρου, συνέπεια της συνεργασίας δικών της δυνάμεων και των Ανακτόρων, με την ανοιχτή προτροπή και τη στήριξη της ΕΡΕ, γεγονός που οδήγησε στην ανατροπή της κυβέρνησης, ήταν κραυγαλέα απόδειξη της νέας μεγάλης όξυνσης των ενδοαστικών αντιθέσεων.
Το ζήτημα που δέσποσε επί δεκαετίες, για το ρόλο του βασιλιά στον έλεγχο του Στρατού αλλά και στις διαδικασίες διαμόρφωσης ή παύσης της κυβέρνησης, επανήλθε.
Ο βασιλιάς υποστήριζε ότι με βάση το Σύνταγμα «είμαι υποχρεωμένος να ενδιαφέρωμαι ιδιαιτέρως διά τας ενόπλους δυνάμεις...».
Ο Παπανδρέου, και αυτός με βάση το Σύνταγμα, υποστηρίζοντας ότι η μεταβολή της ηγεσίας του στρατού «αποτελεί δικαίωμα της νομίμου κυβερνήσεως», επιχείρησε ορισμένες αλλαγές ανώτατων αξιωματικών που ήταν βασιλικοί, προκειμένου να τοποθετήσει σε καίριες θέσεις άτομα της εμπιστοσύνης του.
Η πρώτη προσπάθεια της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου να προχωρήσει σε αλλαγές προσώπων στα ανώτατα κλιμάκια του στρατού, έγινε με την αντικατάσταση του αρχηγού ΓΕΣ Λ. Σακελλαρίου. Το γεγονός προκάλεσε την αντίδραση του βασιλιά Κωνσταντίνου. Τελικά οι δυο πλευρές προχώρησαν σε συμβιβασμό, που ήταν στην πραγματικότητα υποχώρηση του Παπανδρέου στην αξίωση του Κωνσταντίνου, να μην τοποθετηθεί στη θέση του Σακελλαρίου ο Ανδρέας Σιαπκαράς, έμπιστος του Παπανδρέου, αλλά ο Ι. Γεννηματάς, που ήταν φιλοβασιλικός.
Η υποχώρηση του Παπανδρέου προκάλεσε ισχυρές αντιδράσεις και μέσα στην κυβέρνηση και γενικότερα. Ηταν χαρακτηριστικό ότι η εφημερίδα «Ελευθερία», που διηύθυνε ο Πάνος Κόκκας, στενός φίλος του τότε υπουργού Οικονομικών Κ. Μητσοτάκη, επιτέθηκε στον πρωθυπουργό με άρθρο που έφερε τον τίτλο «Αιδώς Αργείοι», χαρακτηρίζοντας απαράδεκτη την τοποθέτηση του Ι. Γεννηματά ως αρχηγού ΓΕΣ.
Το Παλάτι, σε συγχορδία με την ΕΡΕ, η οποία διαμαρτυρόταν για τον «αποκεφαλισμό» αξίων αξιωματικών, όπως υποστήριζε, ενώ ταυτόχρονα κατηγορούσε την κυβέρνηση ότι αδιαφορεί για τον «κομμουνιστικό κίνδυνο» διώκοντας τους εθνικόφρονες αξιωματικούς, εξέφρασαν την έντονη ανησυχία τους και όταν ο υφυπουργός Αμυνας, Μιχ. Παπακωνσταντίνου, προχώρησε σε μετάθεση από την Αττική στη Βόρεια Ελλάδα, αξιωματικών που ήταν γνωστοί ως ακροδεξιοί.
Η προβοκάτσια και τα άπλυτα του ΑΣΠΙΔΑ
Ισως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση, που έδειχνε την όλη στάση της κυβέρνησης Παπανδρέου - και προσωπικά του ιδίου απέναντι στο στρατό - να είναι η προβοκάτσια στον Εβρο, με επικεφαλής τον τότε αντισυνταγματάρχη Γεώργιο Παπαδόπουλο, μετέπειτα δικτάτορα.
Στις 11 του Ιούνη 1964, ο Παπαδόπουλος έστειλε επιστολή σε ορισμένες εφημερίδες για τη διενέργεια σαμποτάζ σε στρατιωτικά αυτοκίνητα της 164ης Μονάδας Πεδινού Πυροβολικού, που ο Παπαδόπουλος ήταν διοικητής. Την «ομολογία» για το σαμποτάζ, που είχε σχεδιάσει και οργανώσει ο ίδιος, έκαναν μετά από φριχτά βασανιστήρια οι στρατιώτες Δημ. Μπέκιος και Κ. Ματάτης και «δέχτηκαν» ότι είχαν πάρει εντολή από το ΚΚΕ. Ο Γ. Παπανδρέου δεν πήρε μέτρα κατά του Παπαδόπουλου, ο οποίος, μετά από την παραίτηση του Παπανδρέου, προήχθη σε συνταγματάρχη, μετατέθηκε στο ΓΕΣ και ανέλαβε την ευθύνη του 7ου Γραφείου για τον Ψυχολογικό Πόλεμο.
Στην ενδοαστική διαπάλη προστέθηκε από τις 18 του Μάη 1965 η «υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ»1.
Η πρώτη δημοσίευση για την ύπαρξη τέτοιας οργάνωσης έγινε στην εφημερίδα της Λάρισας «Ημερήσιος Κήρυξ», που ανήκε στον πρώην πρόεδρο της Βουλής Κ. Ροδόπουλο. Επίσης, καταγγελλόταν η ύπαρξη χούντας στο υπουργείο Αμυνας. Στην υπόθεση είχε μπλεχτεί και ο Γ. Γρίβας, ο οποίος ανέφερε στο υπουργείο ότι ο επίσης Χίτης στην Κατοχή, λοχαγός Αριστείδης Μπουλούκος, στρατολογούσε στην Κύπρο αξιωματικούς για τον ΑΣΠΙΔΑ.
Η κατηγορία για ανάμειξη στον ΑΣΠΙΔΑ συμπεριέλαβε και τον Ανδρέα Παπανδρέου, γιο του πρωθυπουργού και υπουργό της Ενωσης Κέντρου, αρχικά της Προεδρίας της Κυβερνήσεως και αργότερα αναπληρωτή υπουργό Συντονισμού.
Στις 8 του Ιούλη 1965, ο Κωνσταντίνος, στην πρώτη επιστολή που έστειλε προς τον πρωθυπουργό, δεχόταν την ύπαρξη συνωμοσίας στο στρατό, ενώ ο Παπανδρέου του απάντησε ότι «το πόρισμα του αντιστράτηγου Σίμου, ο οποίος εξήτασεν 93 αξιωματικούς και 2 ιδιώτας, είναι ότι μόνον εις αξιωματικός της ΚΥΠ θεωρείται ένοχος...».
Και ο Παπανδρέου συνέχιζε, απαντώντας στον βασιλιά: «Το δυσχερέστερον θέμα εις την συνεργασίαν μας υπήρξε το Υπουργείον Εθνικής Αμύνης. Κατείχεσθε ανέκαθεν από την θέλησιν να έχετε αποφασιστικήν γνώμην επ' αυτού. Και εις αυτήν την θέλησιν οφείλεται και η σημερινή κρίσις».
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες και έχοντας η διαμάχη έναν ανοιχτά ενδοαστικό χαρακτήρα, που κάθε μια από τις δυο πλευρές ήθελε εκείνη και όχι η άλλη να έχει το πάνω αντιλαϊκό χέρι, η ΕΔΑ ζητούσε «να εθνικοποιηθούν οι ένοπλες δυνάμεις», «να πάψουν να είναι τιμάριο οποιουδήποτε και να αποκατασταθούν περήφανες στην τίμια θέση τους σαν οργάνων του έθνους...»2.
Ο μονίμως παρών αντικομμουνισμός
Οσο οξυνόταν η διαμάχη ανάμεσα στο Παλάτι και την ΕΡΕ από τη μια και την Ενωση Κέντρου από την άλλη, τόσο εντεινόταν ο αντικομμουνιστικός λόγος όλων των πλευρών.
Ο Κωνσταντίνος προχώρησε σε δημόσια επίθεση κατά των κρατών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Στο γεύμα που παρέθεσε σε 49 μητροπολίτες, είπε ανάμεσα σε άλλα: «Ο άθρησκος υλισμός, η απιστία, το έγκλημα και η ωμή βία περισφίγγουν όλον τον κόσμο, τον οποίον προσπαθούν να υποδουλώσουν (...) Ας στρέψωμεν το βλέμμα μας πέραν των συνόρων μας διά να ίδωμεν πώς τόσοι λαοί εξηναγκάσθηκαν να δεχθούν τον αθεϊσμόν και τον υλισμόν αφ' ενός υπό την πίεσιν της τυραννίδος, αφ' ετέρου δε διά της τυφλής λατρείας προς τας δυνατότητας μιας παρεξηγημένης και τάχα παντοδυνάμου επιστήμης»3.
Νωρίτερα ο Κανελλόπουλος, κατά την ομιλία του στην πλατεία Κλαυθμώνος, είχε πει στον αντικομμουνιστικό παροξυσμό του: «Ο κομμουνισμός (...) εποδοπάτησεν, μέχρι και του 1949, την ψυχήν και την γην της Ελλάδος με τρόπον που δεν έχει προηγούμενον παρά μόνον εις τας χειροτέρας επιδρομάς αλλοφύλων. Παντού ήνοιξεν η Κυβέρνησις του κ. Παπανδρέου Κερκόπορτες διά να εισδύση και να μας κτυπήση εκ των νώτων ο εχθρός. (...) Ετσι αφανώς (...) εισδύει και επικρατεί βαθμιαίως ο κομμουνισμός, (...) και πρέπει με κάθε τρόπον να προλάβωμεν»4.
Ο Γ. Παπανδρέου, υπό τα χειροκροτήματα των βουλευτών του, είπε στη Βουλή απαντώντας στον Π. Κανελλόπουλο και σε σχετική επερώτηση της ΕΡΕ για «τον κομμουνιστικό κίνδυνο»: «...Το θέμα είναι, όχι εάν υπάρχει, αλλά πώς θα πρέπει να αντιμετωπισθή. Ηρώτησεν ο αρχηγός της ΕΡΕ, ως εάν ήτο δυνατόν να υπήρχεν αμφιβολία. Δέχεσθε ότι ο κομμουνισμός αποτελεί κίνδυνον διά το έθνος; Αρνούμεθα να δώσωμεν απάντησιν, διότι υπήρξαμεν πάντοτε και είμεθα πάντοτε πρωταγωνισταί εναντίον του (...) Αλλά το ζήτημα, είναι, ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετωπίσεώς του (...) Η ΕΡΕ ακολουθεί την αστυνομικήν μέθοδον. Ημείς χαράσσομεν την δημοκρατικήν μέθοδον (χειροκροτήματα). (...) Το Κομμουνιστικόν Κόμμα ευρίσκεται εκτός νόμου. Θα διωχθή από τον νόμον. Η ΕΔΑ θεωρείται νόμιμον κόμμα. Η πολιτική της δράσις, επομένως, δυνατόν και πρέπει να αντιμετωπισθή με αντίπαλον πολιτικήν δράσιν. (...) Αλλ' όταν ο κομμουνισμός χρησιμοποιεί την στάσιν, θα την αντιμετωπίσωμεν με τα τίμια όπλα της εθνικής μας αμύνης» 5.
Το αστικό κοινοβουλευτικό σύστημα δεν μπορεί να προχωρήσει (ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης του) δίχως τον αντικομμουνισμό της μιας ή της άλλης μορφής. Τον χρειάζεται, όπως χρειάζεται και τις ακόμα χυδαιότερες αντικομμουνιστικές δυνάμεις που το ίδιο εκτρέφει, αλλά ωστόσο στρέφονται και εναντίον του, όταν χρειαστεί, πάλι για να αντιμετωπίσουν το κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα.
Αποστασία με πρωτόκολλο
Η αντιπαράθεση ανάμεσα στην ΕΡΕ και την Ενωση Κέντρου είχε οξυνθεί από τις αρχές του 1965. Το Γενάρη, οι βουλευτές της ΕΔΑ κατέθεσαν στη Βουλή πρόταση για παραπομπή στο Ειδικό Δικαστήριο περί ευθύνης υπουργών του Κ. Καραμανλή και υπουργών του στα χρόνια 1955 - 1961 (Π. Παπαληγούρα και Ν. Μάρτη). Οι παραπάνω κατηγορούνταν ότι διέπραξαν παρανομίες για την υπογραφή συμβάσεων της ΔΕΗ με γαλλικές εταιρείες.
Η πρόταση της ΕΔΑ, η οποία έγινε σε συνεννόηση με την Ενωση Κέντρου, εγκρίθηκε από τη Βουλή με τις ψήφους της Ενωσης Κέντρου, αν και 30 βουλευτές του «Κέντρου» την καταψήφισαν μαζί με τους βουλευτές της ΕΡΕ. Τότε η ΕΡΕ κήρυξε τον «υπέρτατον αγώνα» κατά του Γ. Παπανδρέου, ως εκ των υστέρων αντιπερισπασμό στον «ανένδοτο αγώνα» του Γ. Παπανδρέου.
Μάλιστα, διάφορες πλευρές υπογραμμίζουν ότι το σχεδιαζόμενο κοινοβουλευτικό πραξικόπημα είχε προαναγγείλει ο Παν. Κανελλόπουλος, στις 19 του Φλεβάρη 1965, μιλώντας στην πλατεία Κλαυθμώνος.
Ως αντίδραση, ο Γ. Παπανδρέου αποκάλυψε στη Βουλή το «σχέδιο Περικλής», το οποίο, σύμφωνα με απόφαση επιτροπής διερεύνησής του, υπό τον αντιστράτηγο Λουκάκη, είχε καταστρωθεί για τις εκλογές του 1961. Ο βασιλιάς ζήτησε την αποστρατεία των αξιωματικών της επιτροπής, ενώ αντιτάχθηκε σε επίσκεψη του Παπανδρέου στη Μόσχα. Το ταξίδι δεν πραγματοποιήθηκε.
Η διελκυστίνδα ανάμεσα στις αστικές πλευρές συνεχίστηκε ολόκληρο το πρώτο εξάμηνο του 1965, με κύριο χαρακτηριστικό ότι το Παλάτι έστρεψε την προτίμησή του στην ΕΡΕ. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση της Ενωσης Κέντρου είχε έρθει σε ορισμένη αντίθεση με τις ΗΠΑ, που είχαν εντείνει τις πιέσεις για το Κυπριακό. Η κυβέρνηση Παπανδρέου, ενώ αρχικά είχε αποδεχτεί το δεύτερο σχέδιο Ατσεσον, στη συνέχεια το απέρριψε, υποχωρώντας στην έντονη αντίδραση του Μακαρίου6.
Το Παλάτι, έχοντας στηρίξει την Ενωση Κέντρου στην ανάληψη της διακυβέρνησης και αφού είχε εξασφαλίσει την ανάθεση του υπουργείου Εθνικής Αμυνας στον Πέτρο Γαρουφαλιά, επιδίωξε μεγαλύτερο έλεγχο του στρατού και της κυβερνητικής λειτουργίας. Ο Κωνσταντίνος επέμενε να παραμείνει υπουργός ο Γαρουφαλιάς, ο οποίος δεν παραιτούνταν και μετά την αποπομπή του συνέχιζε να πηγαίνει στο υπουργείο Αμυνας, στο γραφείο του.
Τελικά ο Κωνσταντίνος δέχτηκε να αναλάβει κάποιο άλλο στέλεχος του «Κέντρου», όχι όμως ο πρωθυπουργός, με το αιτιολογικό ότι η ανάληψη του υπουργείου από τον Γ. Παπανδρέου θα δημιουργούσε υποψίες πως επιδίωκε τη συγκάλυψη του γιου του, Ανδρέα, στην υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, την οποία κατηγορούταν ότι καθοδηγούσε. Ο Γ. Παπανδρέου αρνήθηκε και έδωσε στον βασιλιά την παραίτηση της κυβέρνησης, το βράδυ της 15ης του Ιούλη 1965.
Δόθηκε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Αθανασιάδη - Νόβα, πρόεδρο τότε της Βουλής. Η κυβέρνηση του Γ. Αθανασιάδη - Νόβα ύστερα από είκοσι μέρες πήγε στη Βουλή για να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης, αλλά καταψηφίστηκε.
Εναντίον της ψήφισαν 145 βουλευτές του «Κέντρου» και οι 22 βουλευτές της ΕΔΑ. Υπέρ της κυβέρνησης Νόβα ψήφισαν οι 99 βουλευτές της ΕΡΕ, οι 8 του Μαρκεζίνη και οι 25 «αποστάτες» της Ενωσης Κέντρου.
Η καταψήφιση έγινε εν μέσω λαϊκών διαδηλώσεων, που είχαν αρχίσει από το βράδυ της 15ης Ιούλη και που βασικός φορέας τους ήταν η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη. Από τις 19 του μήνα ενισχύθηκαν με τη συμμετοχή δυνάμεων της Ενωσης Κέντρου, κυρίως της νεολαίας της ΕΔΗΝ. Στις 21 του Ιούλη δολοφονήθηκε στη διαδήλωση από την αστυνομία ο φοιτητής της Ανώτατης Εμπορικής Σωτήρης Πέτρουλας, ενώ υπήρξαν και πολλοί τραυματίες διαδηλωτές.
Παράλληλα, εντείνονταν οι διαβουλεύσεις στα αστικά επιτελεία, για να βρεθεί το πιο κατάλληλο πρόσωπο που θα εξασφάλιζε την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής. Στις 9 Αυγούστου αγανακτισμένοι διαδηλωτές έκαψαν σωρούς αντιτύπων των εφημερίδων «Τα Νέα» και «Το Βήμα», επειδή ο εκδότης τους Χρήστος Λαμπράκης υπονόμευε τον Γ. Παπανδρέου, αν και ως εκδοτικό συγκρότημα είχε καταγραφεί υπέρ της Ενωσης Κέντρου.
Το ίδιο έγινε και με τις άλλες εφημερίδες - υποστηρικτές του «Κέντρου» που είχαν «αποστατήσει», όπως την «Ελευθερία» του Πάνου Κόκκα και τη «Μακεδονία» του Ιωάννη Βελλίδη. Στις 17 Αυγούστου αποκαλύφθηκε Πρωτόκολλο που είχε υπογραφεί ανάμεσα στους εκδότες Χρ. Λαμπράκη, Ι. Βελλίδη, της «Αθηναϊκής» Ι. Παπαγεωργίου και των Στ. Στεφανόπουλου, Ηλ. Τσιριμώκου, Σαβ. Παπαπολίτη. Το Πρωτόκολλο περιλάμβανε τα παρακάτω σημεία:
«1. Αναμφισβήτητος είναι η αναγνώρισις ότι ο Γεώργιος Παπανδρέου είναι και παραμένει αρχηγός της Ενώσεως Κέντρου.
2. Η ενότης του κόμματος δεν πρέπει να διαταραχθή και η Ενωσις Κέντρου οφείλει και πρέπει να παραμείνη εις την εξουσίαν μέχρι πέρατος της τετραετίας.
3. Εφ' όσον η εισήγησις του Γεωργίου Παπανδρέου διά την ανάθεσιν εις αυτόν της εντολής ή άλλως διενέργεια εκλογών δεν έγινε αποδεκτή, η Ενωσις Κέντρου έχει υποχρέωσιν να δώση άλλην κυβέρνησιν εκ των κόλπων της. Προς τούτο εγκρίνει όπως ο Στ. Στεφανόπουλος προχωρήση εις τον σχηματισμόν κυβερνήσεως εκ της Ενώσεως Κέντρου.
4. Αποκρούεται η υποστήριξις κυβερνήσεως εξωπολιτικής, εφ' όσον άλλως το κόμμα είναι εις θέσιν να σχηματίση κυβέρνησιν.
5. Αι εκλογαί είναι ασύμφορον να διεξαχθούν υπό τας παρούσας συνθήκας»7.
Ενδοαστική η αντίθεση
Στις 19 Αυγούστου 1965 η 9η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ εκτίμησε τα γεγονότα ως έκφραση πολιτικής κρίσης και έκανε λόγο για τις «δυνάμεις της αντίδρασης, που εμπνεόμενες και καθοδηγούμενες από τους Αμερικανούς ιμπεριαλιστές και με πόλο συγκέντρωσης το Παλάτι (...) έρριξαν, με το παλατιανό πραξικόπημα της 15 του Ιούλη, τη χώρα στην πολιτική ανωμαλία, επιμένουν να τη σπρώξουν προς τα πίσω σ' ένα αστυνομικό, νεοφασιστικό καθεστώς». Η Ολομέλεια θεωρούσε ότι το δίλημμα που ορθωνόταν ήταν αν «...θα προχωρήσει η χώρα προς τον εκδημοκρατισμό της εσωτερικής ζωής ή θα γυρίσει πίσω προς τον εκφασισμό»8.
Η αναφανδόν υποστήριξη στην Ενωση Κέντρου εκ μέρους του ΚΚΕ εκφραζόταν και πάλι, σε μία ανάλυση που έκανε υπόθεση του λαού και του Κόμματος την εξέλιξη των ενδοαστικών αντιθέσεων, αντί να αξιοποιηθεί η εκφρασμένη αστάθεια του αστικού πολιτικού συστήματος, ώστε να οξυνθεί ακόμα περισσότερο από την αυτοτελή λαϊκή παρέμβαση.
Στις 18 Αυγούστου ο βασιλιάς ανέθεσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ηλία Τσιριμώκο. Λίγες μέρες πριν διοριστεί πρωθυπουργός, κατήγγειλε δριμύτατα την «αποστασία». Μιλώντας στη Θεσσαλονίκη, έκανε λόγο για «μειδιώντες Ιάγους και πυγμαίους πολιτικούς που κυκλοφορούν με δαιμονιώδη δραστηριότητα στα παρασκήνια» και έλεγε για τον Γ. Παπανδρέου ότι «το όνομά του και μόνον έχει γίνει σύνθημα. Σύνθημα αγώνος και νίκης!».9
Στις 28 Αυγούστου η κυβέρνηση Τσιριμώκου καταψηφίστηκε από τη Βουλή.
Μετά από εισήγηση του Τσιριμώκου, ο βασιλιάς συγκάλεσε την 1η του Σεπτέμβρη το Συμβούλιο του Στέμματος. Σε αυτό έπαιρναν μέρος οι πρώην πρωθυπουργοί και οι αρχηγοί των κομμάτων.
Στο Συμβούλιο δεν πήγε ο Κ. Καραμανλής, ενώ δεν προσκλήθηκε ο πρόεδρος της ΕΔΑ Ι. Πασαλίδης. Προσήλθαν οι Κ. Τσαλδάρης, Π. Πιπινέλης, Σπ. Μαρκεζίνης, Π. Κανελλόπουλος, Γ. Παπανδρέου, Γ. Νόβας, Κ. Δόβας, Ηλ. Τσιριμώκος, Δ. Κιουσόπουλος, Ι. Παρασκευόπουλος και ο Στυλ. Γονατάς. Το πνεύμα που επικράτησε στη διήμερη σύναξη, ήταν να μη γίνουν τότε εκλογές. Και εξάλλου γι' αυτό συγκλήθηκε.
Δεκαπέντε μέρες αργότερα, αποχώρησαν από το «Κέντρο» έξι ακόμα βουλευτές και στις 17 Σεπτέμβρη πήρε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης ο Στέφανος Στεφανόπουλος, στον οποίον είχε γίνει σχετική κρούση από το Παλάτι, πριν δοθεί εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ηλ. Τσιριμώκο. Ο Στεφανόπουλος είχε αρνηθεί τότε και δήλωσε στην κοινοβουλευτική ομάδα της Ενωσης Κέντρου ότι διαφωνούσε μεν με την ακολουθούμενη τακτική του κόμματος, όμως θα πειθαρχούσε αφού η άποψή του ήταν μειοψηφική...
Στις 25 Σεπτέμβρη, η κυβέρνησή του υπερψηφίστηκε από τη Βουλή με 152 ψήφους. Εκλεινε έτσι ο κύκλος της αποστασίας.
Συνεπείς ως προς την τάξη τους
Πολύ κουβέντα γίνεται και σήμερα για τους «αποστάτες». Το κύριο κριτήριο για το χαρακτηρισμό της μετακίνησής τους από τη σκοπιά των εργατικών και λαϊκών δυνάμεων ήταν ότι εγκατέλειψαν ένα αστικό κόμμα για να πάνε σ' ένα άλλο αστικό. Παρέμειναν συνεπείς ως προς την τάξη τους.
Εκείνο το διάστημα και στη συνέχεια, οι μαζικές «αποστασίες» δεκάδων βουλευτών εξηγήθηκαν και με χρηματική εξαγορά τους, πέρα από το μοίρασμα των υπουργικών θώκων. Συζητιόταν και γράφτηκε ότι οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ στην Ελλάδα διέθεσαν τεράστια κονδύλια 10 μέχρι να εξασφαλίσουν την ποθητή πλειοψηφία των 152 εδρών. Λεγόταν, μάλιστα, ότι υπήρχε τιμή για κάθε «αποστάτη», που έφτανε στο ιλιγγιώδες για την εποχή ποσό των 5.000.000 δραχμών.
Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι χρησιμοποιήθηκε και το μέσον της χρηματικής εξαγοράς και ίσως του εκβιασμού (οι κρατικοί μηχανισμοί έχουν πολλά ράμματα για τη γούνα σειράς πολιτικών, που τα χρησιμοποιούν αν και όταν χρειαστεί) και όχι μόνο από τους Αμερικανούς, αλλά και από ντόπια οικονομικά συμφέροντα (έχει αναφερθεί τμήμα του ελληνικού εφοπλιστικού κεφαλαίου), αλλά και βιομήχανοι11: «Βουλευταί εγκλείονται εις οικίαν εφοπλιστού γειτονικήν εις τα Ανάκτορα και μετάγονται συνοδεία δι' όρκισιν».12
Πρόκειται για συνήθη πρακτική ανάμεσα στην αστική τάξη και το πολιτικό προσωπικό της, πρακτική που δεν εκπλήσσει. Ομως οι πρωταρχικοί λόγοι ήταν πολιτικοί.
Θεωρείται αναμφισβήτητο ότι το βασιλικό πραξικόπημα του 1965 είχε την έγκριση της κυβέρνησης των ΗΠΑ και ότι το Παλάτι ήταν πολύ δύσκολο να προχωρήσει σε τέτοια ρήξη με την κυβέρνηση Παπανδρέου, έχοντας αντίθετη την αμερικανική πλευρά. Πολλά στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας συνηγορούν σε αυτό, ενώ έχουν δημοσιευτεί και άλλα, στα οποία στηρίζεται η εκτίμηση πως οι ΗΠΑ, όχι μόνο έδωσαν την έγκρισή τους, αλλά ότι επιπλέον η λεγόμενη «αποστασία» ήταν και δικό τους έργο.
Το Κυπριακό
Ως αιτία αναφέρεται η απόρριψη από την κυβέρνηση της Ενωσης Κέντρου του σχεδίου Ατσεσον για το Κυπριακό. Πολλοί ιστοριογράφοι μεταφέρουν τα λόγια του Προέδρου των ΗΠΑ, Λ. Τζόνσον, σε τηλεφωνική επικοινωνία του με τον πρεσβευτή της Ελλάδας, Αλ. Μάτσα, στην Ουάσιγκτον. Επιχειρώντας ο Μάτσας να εξηγήσει στον Τζόνσον ότι καμία κυβέρνηση και καμία Βουλή δεν θα μπορούσε να δεχτεί το παραπάνω σχέδιο, άκουσε τον Τζόνσον να του λέει: «...Γαμώ τη Βουλή σας και το Σύνταγμά σας. (...) Δεν μπορώ να έχω και δεύτερο Ντε Γκωλ13 στα πόδια μου. Πληρώνουμε πολλά αμερικανικά δολάρια στους Ελληνες (...) Αν ο πρωθυπουργός σας μου μιλήσει για Δημοκρατία, Βουλή και Σύνταγμα, τότε εκείνος, η Βουλή του και το Σύνταγμά του μπορεί να μην κρατήσουν για πολύ».14
Τα γεγονότα αυτά δεν ήταν βεβαίως πρωτοφανή. Οπως έχει ήδη αναφερθεί, το 1954 ο Παπάγος ήρθε σε σύγκρουση για το Κυπριακό με τη Βρετανία, ενώ για το ίδιο θέμα έχει αφήσει σαφή αιχμή ο Καραμανλής, όσον αφορά το ρόλο των ΗΠΑ. Ο ίδιος ο Παπανδρέου είχε την υποστήριξη και των ΗΠΑ, για να γίνει πρωθυπουργός, έως τη στιγμή που επήλθε η σύγκρουση. Αυτές ήταν και είναι οι σχέσεις των καπιταλιστικών κρατών, μέσα στις λυκοσυμμαχίες τους, σε τέτοια υπόληψη έχουν και τα Συντάγματά τους. Οπως παραστατικά περιέγραψε τις σχέσεις τους ο Τζόνσον: «...η Αμερική είναι ελέφαντας. Η Κύπρος είναι ψύλλος. Και η Ελλάδα είναι ψύλλος. Αν αυτοί οι δύο ψύλλοι εξακολουθούν να φέρνουν φαγούρα στον ελέφαντα, μπορεί ο ελέφαντας να τους ρουφήξει μια και καλή με την προβοσκίδα του».15
Ηταν το Κυπριακό η αιτία που ξέσπασε το βασιλικό πραξικόπημα;
Μία καταφατική απάντηση θα ήταν τελείως μονομερής, γιατί θα παραγνώριζε τις εσωτερικές αντιφάσεις στο αστικό πολιτικό σύστημα και το ρόλο των αντιτιθέμενων, αντιφάσεις που κυριάρχησαν επί δεκαετίες και μάλιστα προτού εισχωρήσει σε αυτές το Κυπριακό.
Οι «Τάιμς» της Νέας Υόρκης έγραψαν στις 2 Αυγούστου 1974: «Επίσημοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που έχουν υπηρετήσει στην Αθήνα εκείνη την εποχή, δεν αρνούνται το ρόλο των ανθρώπων της CIA στην Αθήνα από το 1962 έως το 1968. Για τον Μώρυ, αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει βεβαιώσει: Εργαζόταν για λογαριασμό των ανακτόρων το 1965. Βοήθησε τον βασιλιά Κωνσταντίνο να ανατρέψει την κυβέρνηση Παπανδρέου».16
Τα μεθεόρτια
Σε κάθε περίπτωση, το αστικό πολιτικό σύστημα το 1965 βρισκόταν σε συνθήκες ασταθούς πορείας και δυσκολιών, ακόμα και για να πραγματοποιήσει εκλογές. Κι αυτό, παρότι τα κόμματά του είχαν εξασφαλισμένη τη συντριπτικά μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία.
Η ψήφος εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Στεφανόπουλου από τη Βουλή αποτέλεσε προσωρινή αστική διέξοδο από την κοινοβουλευτική κρίση. Πράγματι, τα πιο εμφανή γεγονότα και όσα υπέβοσκαν, μαρτυρούσαν ότι ήταν πολύ πιο βαθιές οι ανακατατάξεις και οι αλλαγές που χρειαζόταν το αστικό πολιτικό σύστημα. Ωστόσο, εμφανίστηκαν και νέες αντιθέσεις, στο φόντο των προσπαθειών εξεύρεσης της πιο συμφέρουσας για την αστική τάξη λύσης.
Η κυβέρνηση Στεφανόπουλου διατηρήθηκε μέχρι τις 20.12.1966.
Την αντικατέστησε, στις 22 του μήνα, η κυβέρνηση Ιωάννη Παρασκευόπουλου (προέδρου της Εθνικής Τράπεζας), που ήρθε στην κυβερνητική εξουσία μετά από συμφωνία (υπογράφτηκε μνημόνιο) Γεωργίου Παπανδρέου - Παναγιώτη Κανελλόπουλου - Ανακτόρων, με την υποστήριξη και των εκδοτών Χρήστου Λαμπράκη και Ελένης Βλάχου.
Η κυβέρνηση Παρασκευόπουλου πήρε ψήφο από τη Βουλή στις 14 του Γενάρη 1967. Την ψήφισε και η «ομάδα του Ανδρέα Παπανδρέου», παρότι διαφωνούσε με τις συγκεκριμένες επαφές και αποφάσεις του πατέρα του. Στις 30 του Μάρτη η κυβέρνηση Παρασκευόπουλου ανατράπηκε από την ΕΡΕ και στις 3 του Απρίλη 1967 ο Π. Κανελλόπουλος σχημάτισε αμιγή κυβέρνηση της ΕΡΕ, που θα οδηγούσε σε κοινοβουλευτικές εκλογές. Οι εκλογές προκηρύχθηκαν για τις 28 του Μάη 1967. Δεν έγιναν, γιατί στις 21 του Απρίλη πραγματοποιήθηκε το στρατιωτικό πραξικόπημα και εγκαθιδρύθηκε η δικτατορία (1967 - 1974).
Το «Κίνημα των 70 ημερών». Οι θέσεις του ΚΚΕ
Η παρέμβαση του βασιλιά, που στόχευε στον έλεγχο του υπουργείου Αμυνας (δηλαδή του στρατού) προκάλεσε μαζικές λαϊκές αντιδράσεις, που για ορισμένες μέρες πήραν πρωτοφανείς διαστάσεις για τα χρόνια μετά από τον εμφύλιο πόλεμο και χαρακτηρίστηκαν ως «Κίνημα των 70 ημερών» (15.7 - 25.9.1965).
Στο «Κίνημα των 70 ημερών» πήραν μέρος τρεις γενιές: Της ΕΑΜικής Αντίστασης, της μεταπολεμικής εργατικής τάξης, της φοιτητικής και σπουδάζουσας νεολαίας, ακόμα και μαθητές. Πολιτικά κυριαρχούσε το αίτημα για ομαλή λειτουργία του κοινοβουλευτισμού, απαλλαγμένου από σκουριές του μετεμφυλιακού πλέγματος καταστολής.
Οι λαϊκές αντιδράσεις που ακολούθησαν μετά από την παραίτηση της κυβέρνησης του «Κέντρου», δημιούργησαν έντονο προβληματισμό και ανησυχία στον ΣΕΒ, επειδή: «Η κυβερνητική κρίσις παρετάθη επί πολύ, παρετάθη καθ' υπερβολήν, παρετάθη πέραν παντός ορίου».17
Σε κοινωνικό επίπεδο το «Κίνημα των 70 ημερών» τροφοδοτήθηκε από την πολύχρονη αντιλαϊκή πολιτική. Περιέκλειε ανικανοποίητους λαϊκούς πόθους δεκαετιών. Ομως, σε πολιτικό επίπεδο επικεντρωνόταν αποκλειστικά στην αντίθεση με τη λεγόμενη «Δεξιά» και το Παλάτι, τους «προδότες της δημοκρατίας», καθώς και με τον ξένο παράγοντα. Στο «Κίνημα των 70 ημερών» κυριαρχούσαν οι πολιτικές αυταπάτες και οι χίμαιρες για την επικείμενη φιλολαϊκή διέξοδο που ανακόπηκε.
Τα συνθήματα που κυριάρχησαν και με την παρέμβαση της ΕΔΑ, της Ενωσης Κέντρου, καθώς και των μαζικών οργανώσεων που οργάνωσαν τις κινητοποιήσεις, ήταν: «1-1-4», «κάτω οι αυλόδουλοι», «αποσταCΙΑ», «κάτω η Χούντα» κ.ά. Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και η σάτιρα στη σκιτσογραφία και στις θεατρικές επιθεωρήσεις. Τα πιο προωθημένα συνθήματα ήταν «έξω οι Αμερικανοί», «κάτω η μοναρχία», «παρ' τη μάνα σου και μπρος». Οι κινητοποιήσεις υποχώρησαν, σχεδόν σταμάτησαν, με τη σταθεροποίηση της κυβέρνησης Στεφανόπουλου.
Το χαρακτηριστικό των αντιφάσεων και των αδιεξόδων που εκδηλώθηκαν στο «Κίνημα των 70 ημερών», ήταν ότι στο εργατικό και ευρύτερα στο λαϊκό κίνημα κυριάρχησαν πολιτικά συνθήματα δυνάμεων του συστήματος, βασικά της Ενωσης Κέντρου. Το ΚΚΕ, ακολουθώντας τη γραμμή της «δημοκρατικής ομαλότητας», με την αναφανδόν υποστήριξη της Ενωσης Κέντρου, στέρησε το κίνημα από έναν ταξικό προσανατολισμό. Βέβαια, και η ΕΔΑ συμπαρατάχτηκε με την Ενωση Κέντρου στη γραμμή της λεγόμενης ομαλότητας.
Μεταγενέστερα, ο Ανδρέας Παπανδρέου εκτίμησε:
«Η ΕΔΑ, που έπρεπε να είχε επωφεληθεί από τη διάσπαση του κόμματός μας, δεν ωφελήθηκε καθόλου. Αντίθετα, έχασε πολλούς από τους οπαδούς της, που εντάχθηκαν στις αναπτυσσόμενες δυνάμεις της Κεντροαριστεράς στα πλαίσια της Ενωσης Κέντρου».18
Βεβαίως, η ΕΔΑ υλοποιούσε την πολιτική του ΚΚΕ, το οποίο με σχετική Απόφαση της 9ης Ολομέλειας της ΚΕ (12-15.8.1965) εκτίμησε για τα «Ιουλιανά»: «Οξύτερα από κάθε άλλη φορά μπαίνει το δίλημμα: Θα προχωρήσει η χώρα προς τον εκδημοκρατισμό της εσωτερικής ζωής ή θα γυρίσει πίσω προς τον εκφασισμό (...). Το παλατιανό πραξικόπημα, η συνεχιζόμενη ωμή καταπάτηση των δημοκρατικών ελευθεριών και της συνταγματικής τάξης και ομαλότητας σήκωσε στο πόδι όλο το Εθνος (...).19 Οι κομμουνιστές επιβάλλεται να συγκεντρώσουν όλες τους τις δυνάμεις (...) για την επιβολή του σεβασμού της συνταγματικής τάξης και της δημοκρατικής διεξόδου από τη σημερινή ανωμαλία».20
Για το ίδιο ζήτημα, η 10η Ολομέλεια της ΚΕ (25.12.1966 - 24.1.1967) εκτίμησε ανάμεσα σε άλλα: «...Με το Ιουλιανό πραξικόπημα η Αντίδραση κατόρθωσε ν' ανακόψει τη δημοκρατική πορεία. (...) Συντελέστηκε μια παραπέρα συγκέντρωση της εξουσίας στα χέρια του Παλατιού και της στρατοκρατικής χούντας. (...) Δεν μπόρεσαν, όμως, οι κύκλοι της ανωμαλίας, παρ' όλες τις προσπάθειές τους, να επιτύχουν τον κύριο σκοπό τους: Να κάμψουν τη λαϊκή αντίσταση και ν' απομονώσουν την Αριστερά».21
Τα πιο προχωρημένα συνθήματα και οι διαθέσεις της περιόδου των «Ιουλιανών» εξέφραζαν ως προοπτική την αστική δημοκρατία που εγκαθιδρύθηκε αργότερα, με τη συμβολή της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Η ίδρυση και η ανάπτυξη του ΠΑΣΟΚ πήγασε από τα χρόνια εκείνα. Τότε, με ευθύνη του ΚΚΕ και της ΕΔΑ, πλατιές λαϊκές μάζες ακολούθησαν μια ρεφορμιστική λογική, εκείνη του «μικρότερου κακού», πιστεύοντας στον αστικό εκσυγχρονισμό που εξέφραζε το «Κέντρο» και κυρίως η «αριστερή» του πτέρυγα, με επικεφαλής τον Ανδρέα Παπανδρέου.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Η οργάνωση «Αξιωματικοί Σώσατε Πατρίδα - Ιδέας - Δημοκρατία - Αξιοκρατία» (ΑΣΠΙΔΑ) έχει τις ρίζες της στην περίοδο 1958-1960. Οι πρώτες κινήσεις των αξιωματικών της οργάνωσης ΑΣΠΙΔΑ, σύμφωνα με τα γνωστά μέχρι σήμερα στοιχεία, θα πρέπει να άρχισαν γύρω στο 1958, ίσως από αξιωματικούς της σειράς του 1953. Η πρώτη ομάδα ήταν πιθανόν συνδεδεμένη με τις δραστηριότητες του στρατηγού Γ. Γρίβα. Γι' αυτό και η ύπαρξη και η δράση του ΑΣΠΙΔΑ συνδέθηκε και με την εξέλιξη του Κυπριακού. Η οργάνωση ΑΣΠΙΔΑ άρχισε να κινείται πιο δραστήρια μετά το 1963, όταν έγινε κυβέρνηση η Ενωση Κέντρου, με στελέχη της οποίας φαίνεται ότι είχε επαφές. Η ύπαρξη και η δράση της οργάνωσης ΑΣΠΙΔΑ χρησιμοποιήθηκε στις πολιτικές και στρατιωτικές ίντριγκες των αστικών κομμάτων της περιόδου 1963-1967, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. (βλ. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1949-1968, Β' Τόμος, σελ. 657, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2011).
2. Aρθρο του Ηλία Ηλιού στην εφημερίδα «Η Αυγή», 1 του Ιούνη 1965.
3. Σπύρου Λιναρδάτου, «Από τον εμφύλιο στη χούντα», τόμ. Ε', σελ. 153, εκδόσεις «Παπαζήση», Αθήνα, 1977.
4. Παύλος Πετρίδης, ,Εξουσία και παραεξουσία στην Ελλάδα (1957-1967)», σελ. 307, 311, 312, 313, 314, εκδ. «Προσκήνιο», Αθήνα, 2000.
5. Παύλος Πετρίδης, «Εξουσία και παραεξουσία στην Ελλάδα (1957-1067)», σελ. 319, 320, εκδ. «Προσκήνιο», Αθήνα, 2000.
6. Στις 14 Ιούλη του 1964 παραδόθηκε το πρώτο σχέδιο Ατσεσον, που προέβλεπε στα βασικά σημεία του: «1. Η Ελλάδα παραχωρούσε για πάντα στην Τουρκία ένα μέρος του νησιού κατά κυριαρχία. α) Την περιοχή αυτή θα χρησιμοποιούσε η Τουρκία σαν στρατιωτική βάση με πλήρη δικαιώματα ανάπτυξης στρατιωτικών δυνάμεων και των τριών όπλων. (...) β) Η περιοχή αυτή θα πρέπει να είναι αρκετά μεγάλη. (...) γ) Η χερσόνησος της Καρπασίας θεωρείται σαν κατάλληλη περιοχή γι' αυτή τη βάση. (...) 2. Να γίνουν ειδικές διευθετήσεις για την προστασία του αριθμού εκείνου των Τουρκοκυπρίων που δεν θα συμπεριληφθούν στο χώρο της κυρίαρχης τουρκικής βάσης». Στις 20 Αυγούστου 1964 ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ντιν Ατσεσον, έφερε δεύτερο σχέδιο που περιείχε: «1. Η βάση να εκμισθωθεί απλώς στην Τουρκία για μια χρονική περίοδο (50 χρόνια κρίθηκαν λογική περίοδος), αντί να παραχωρηθεί κατά κυριαρχία. (...) 3. (...) Να τεθούν δύο επαρχίες υπό τη διοίκηση Τουρκοκυπρίων επάρχων. (...) 4. Αντί της κεντρικής τουρκοκυπριακής διοίκησης της Λευκωσίας (...) να υπάρχει ένας ανώτερος αξιωματούχος στην κεντρική κυβέρνηση της Κύπρου. (...) (...) 6. Η πρόταση για το διορισμό διεθνούς αρμοστή από τον ΟΗΕ θα διατηρηθεί και στο δεύτερο σχέδιο». (Γιάννος Ν. Κρανιδιώτης, «Το Κυπριακό Πρόβλημα 1960-1974», σελ. 136-137, εκδ. «Θεμέλιο», Αθήνα, 1984, όπως παρατίθεται στο Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1949-1968, Β' Τόμος, σελ. 482, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2011).
7. Πότης Παρασκευόπουλος, Γεώργιος Παπανδρέου, σελ. 219, εκδ. «Φυτράκης /Ο ΤΥΠΟΣ ΑΕ», Αθήνα, 1988.
8. «Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα», τόμ. 9ος, σελ. 586, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2002.
9. Τάσος Βουρνάς, «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας», σελ. 366, 367, εκδ. Αφων Τολίδη ΟΕ.
10. Εκ των υστέρων ο Σ. Κωνσταντόπουλος, που κάτι γνώριζε ασφαλώς, έγραψε: «Οσοι ηγωνίζοντο διά να συγκροτηθή μία άλλη κυβέρνησις χρησιμοποιούσαν και αυτοί μέσα κακής ηθικής ποιότητος. Προσεφέροντο εις τους βουλευτάς χρήματα. Εδίδοντο χαρτοφυλάκια. Παρείχοντο ρουσφέτια στοιχίζοντα εις το δημόσιον ταμείον. Η πολιτική ατμόσφαιρα ανέδιδεν αποπνικτικάς αναθυμιάσεις ηθικής σήψεως». (Ελεύθερος Κόσμος, 17 Ιούλη 1968, όπως παρατίθεται στο Γιάννη Κάτρη, «Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα», σελ. 215, εκδ. «Παπαζήση», Αθήνα, 1974).
11. Επώνυμη αναφορά έχει γίνει για τον εφοπλιστή Ποταμιάνο (Γιάννη Κάτρη, «Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα», σελ. 220, εκδ. «Παπαζήση», Αθήνα, 1974).
12. Ηλία Ηλιού, «Η κρίση εξουσίας», σελ. 245, εκδ. «Θεμέλιο», Αθήνα, 1966.
13. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Ντε Γκολ είχε διώξει τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα που ήταν εγκατεστημένα στη χώρα του, απέσυρε το γαλλικό στόλο από την ενιαία διοίκηση του ΝΑΤΟ και τελικά στις 7 Μάρτη του 1966 ανακοίνωσε την αποχώρηση της Γαλλίας από το στρατιωτικό σκέλος του. Είχε αρνηθεί, επίσης, να υπογράψει τη συνθήκη απαγόρευσης των πυρηνικών δοκιμών, που συνυπέγραψαν στις 5 Αυγούστου 1963 οι ΗΠΑ, η Σοβιετική Ενωση και η Μεγάλη Βρετανία. Η Γαλλία επιδίωκε να δημιουργήσει δικό της πυρηνικό οπλοστάσιο και η σύγκρουση με τις ΗΠΑ - Βρετανία εντασσόταν στο πλαίσιο του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού για την κυριαρχία στην Ευρώπη και γενικότερα. (Βλ. αναλυτικά Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1949-1968, Β' Τόμος, σελ. 576-578, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2011).
14. Γιάννη Ρουμπάτη, «Ο Δούρειος Ιππος», σελ. 216-217, όπως παρατίθεται στο Πότη Παρασκευόπουλου, Γεώργιος Παπανδρέου, σελ. 256-257, εκδ. «Φυτράκης», Αθήνα, 1988.
15. Πότη Παρασκευόπουλου, Γεώργιος Παπανδρέου, σελ. 256, εκδ. «Φυτράκης», Αθήνα, 1988.
16. Ο.π., σελ. 255.
17. Δελτίο ΣΕΒ της 15.9.1965.
18. Ανδρέας Παπανδρέου, «Η δημοκρατία στο απόσπασμα», σελ. 272, εκδ. «Καρανάσης», Αθήνα, 1974.
19. «Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα», τόμ. 9, σελ. 586, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2002.
20. Ο.π., σελ. 589.

21. «Το ΚΚΕ. Επίσημα Κείμενα», τόμ. 9, σελ. 741, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2002.

MKRdezign

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Από το Blogger.
Javascript DisablePlease Enable Javascript To See All Widget