Για οικονομική ανάκαμψη μιλά η κυβέρνηση αλλά είναι αβέβαιη ενώ, όπως και την κρίση, την πληρώνει ο λαός
Η αύξηση του δείκτη οικονομικού κλίματος που σημείωσε η Κομισιόν (κατέγραψε την υψηλότερη τιμή του τελευταίου δωδεκαμήνου), σε συνδυασμό με την αισιοδοξία που καταγράφει η έκθεση της Bank of America / Merrill Lynch για την ελληνική οικονομία και την πρόβλεψη της Alpha Bank και της Τράπεζας Πειραιώς για άμεση ανάκαμψη το δεύτερο εξάμηνο του έτους και ισχυρή ανάκαμψη το 2017, επιβεβαιώνουν την εκτίμηση του Γ. Δραγασάκη ότι μετά από μακρά περίοδο βαθιάς ύφεσης και αβεβαιότητας, «η οικονομία βρίσκεται σε φάση σταθεροποίησης και για πρώτη φορά συντρέχουν οι προϋποθέσεις πραγματικής ανάκαμψης», αναφέρει η «Αυγή» στις 31/8/2016 στην πρώτη σελίδα της, ενώ στο ρεπορτάζ στις μέσα σελίδες γράφει ότι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μηνιαίας έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο δείκτης οικονομικού κλίματος (economic sentiment indicator, ESI) αυξήθηκε στις 92,5 μονάδες από 90,9 τον Ιούλη και 89,7 τον Ιούνη, καταγράφοντας την υψηλότερη τιμή του τελευταίου 12μήνου.
Ο δείκτης οικονομικού κλίματος αποτυπώνει την άποψη οικονομικών παραγόντων, επιχειρηματιών κ.λπ., αλλά και καταναλωτών, για το μέλλον της οικονομίας της χώρας μέσα από το πώς καθένας προσεγγίζει την ατομική του οικονομική κατάσταση. Γι' αυτό μιλούν για έρευνα. Το αποτέλεσμά της είναι κάτι σαν αποτέλεσμα δημοσκόπησης. Είναι επομένως ένα ερώτημα η αξιοπιστία του.
Τα παραδείγματά της δεν την επιβεβαιώνουν
Βεβαίως, η «Αυγή» αναφέρεται και σε άλλες εκτιμήσεις, όπως της Bank of America / Merrill Lynch, που κάνει λόγο για «αναταράξεις της ελληνικής οικονομίας», αλλά και τη διαπίστωση της ΕΛΣΤΑΤ για άνοδο του ΑΕΠ κατά 0,2% το δεύτερο τρίμηνο του 2016 σε σχέση με το πρώτο. Μόνο που ούτε αυτός ο δείκτης είναι ασφαλής και η πονηρή εφημερίδα μιλά για «προσεκτικά αισιόδοξη εκτίμηση». Αλλά αυτή η τοποθέτηση δεν εννοεί ανάκαμψη. Οσο για τις τράπεζες, το ρεπορτάζ λέει ότι η Πειραιώς εκτιμά 1% ανάκαμψη το 2016 και 2% το 2017. Η Alpha Bank δε δίνει εκτίμηση για το 2016, αλλά δίνει, σύμφωνα με την «Αυγή», 2,5% για το 2017. Με προϋποθέσεις, λέει η εφημερίδα.
Επειδή όμως η «Αυγή» περνά συνοπτικά τις εκτιμήσεις της Alpha Bank, ας τις δούμε μέσα από το τελευταίο εβδομαδιαίο οικονομικό δελτίο.
«Η ενεργός ζήτηση στην ελληνική οικονομία διαμορφώνεται από την υποτονική εγχώρια ιδιωτική κατανάλωση ως αποτέλεσμα της μακροχρόνιας υφέσεως και των αυξημένων φορολογικών επιβαρύνσεων στην προσπάθεια δημοσιονομικής πειθαρχίας, καθώς και από την ανθεκτικότητα του ελληνικού τουρισμού. Δεδομένου ότι οι βασικοί παράγοντες που διαμορφώνουν αυτό το σκηνικό, δεν αναμένεται να μεταβληθούν στο επόμενο έτος, καθίσταται σαφές ότι η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας δύναται να προέλθει κυρίως μέσω της εκκινήσεως νέων επενδυτικών σχεδίων και της προσελκύσεως κεφαλαίων από την αλλοδαπή έτσι ώστε να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Σε δεύτερο χρόνο, η αυξημένη απασχόληση θα οδηγήσει σε αύξηση της ιδιωτικής καταναλώσεως ενεργοποιώντας εκ νέου την εγχώρια ζήτηση.
Η ταχύτητα συνεπώς της αναμενόμενης εξόδου από την ύφεση στο δεύτερο εξάμηνο του 2016, θα εξαρτηθεί από τη δυνατότητα της χώρας να κινητοποιήσει εθνικούς πόρους και διεθνή κεφάλαια προς τις επενδύσεις».
Αλλά οι προϋποθέσεις που βάζει δε φαίνονται για την ώρα.
Ορισμένα πραγματικά στοιχεία για την οικονομία
Εγραψε επίσης η «Αυγή» στις 28/8/2016 ότι «η οικονομία αποκτά θετικό αναπτυξιακό πρόσημο». Αλλά ήρθε η ΕΛΣΤΑΤ με τα πραγματικά στοιχεία καταγράφοντας ότι το ΑΕΠ παρουσίασε αύξηση 0,2% σε σχέση με το α' τρίμηνο του 2016, αλλά μείωση 0,9% σε σχέση με το ΑΕΠ του β' τριμήνου 2015, δηλαδή μεγάλη ετήσια μείωση. Επίσης, αναθεώρησε προς τα κάτω την πορεία του ΑΕΠ για το α' τρίμηνο του 2016, σε -1% σε ετήσια βάση.
Εδωσε και άλλα στοιχεία η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφοντας μείωση 7,3% στο γενικό δείκτη τιμών παραγωγού στη βιομηχανία (σύνολο εγχώριας και εξωτερικής αγοράς) τον Ιούλη 2016 σε σύγκριση με τον Ιούλη 2015, έναντι μείωσης 6,7% που σημειώθηκε κατά την ίδια σύγκριση των δεικτών το 2015 προς το 2014. Κατέγραψε επίσης μείωση της πτώσης του κύκλου εργασιών της βιομηχανίας συγκριτικά με το 2015, πτώση όμως 9,4%, που δε συνάδει με την κυβερνητική προπαγάνδα για ανάκαμψη. Κατέγραψε τον δείκτη όγκου των λιανικών πωλήσεων τον Ιούνη 2016 που είχε πτώση κατά 3,6% συγκριτικά με τον Ιούνη 2015. Επίσης, ο τζίρος στο λιανικό εμπόριο είχε πτώση 5,2% τον Ιούνη 2016 σε σχέση με τον περσινό Ιούνη.
Αλλο ένα στοιχείο που συνάδει με αβεβαιότητα είναι η πτώση 9,7% στον τζίρο των θερινών εκπτώσεων του 2016 σε σχέση με το 2015, σύμφωνα με την ΕΣΕΕ.
Αλλά και τα στοιχεία των εξαγωγών είναι αρνητικά. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το πρώτο εξάμηνο του 2016 καταγράφηκαν οι χαμηλότερες εξαγωγικές επιδόσεις από το 2012. Συγκεκριμένα, σε επίπεδο περιόδου Γενάρη - Ιούνη η συνολική αξία των εξαγωγών υποχώρησε κατά 8,1% και κάτω από το όριο των 12 δισ. ευρώ (11,8 δισ. ευρώ φέτος, έναντι 12,8 δισ. ευρώ το πρώτο 6μηνο του 2015).
«Η ύφεση συνεχίστηκε για 4ο συνεχές τρίμηνο, λόγω της συρρίκνωσης των εξαγωγών και της ιδιωτικής κατανάλωσης», τονίζει η Eurobank στο τελευταίο δελτίο της ανάλυσης «7 Ημέρες Οικονομία».
Οταν μιλάμε επομένως για οικονομία, καλές είναι οι προσδοκίες, καλές και οι έρευνες για το οικονομικό κλίμα, αλλά η ανάπτυξή της μετριέται με πραγματικά στοιχεία, οι προβλέψεις για ανάπτυξη θέτουν προϋποθέσεις αλλά για την ώρα δεν φαίνονται.
Η επίδραση της οικονομίας της ΕΕ
Ενας ακόμη παράγοντας, από τους πιο άμεσους, που επιδρά στην εξέλιξη της οικονομίας της Ελλάδας, είναι η πορεία της οικονομίας των Ευρωζώνης - ΕΕ, αφού υπάρχει αλληλεξάρτηση. Αλλά το ΔΝΤ στην τελευταία του έκθεση (Ιούλης 2016) κάνει λόγο για επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρωζώνη στο 1,4% το 2017, από το 1,6% το 2016. Εκτιμά επιβράδυνση στις επενδύσεις και ότι οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για την Ευρωζώνη είναι «μέτριες» και περιορίζονται από τα προβλήματα στην καπιταλιστική οικονομία που έχει προκαλέσει έτσι κι αλλιώς η κρίση, όπως η υψηλή ανεργία, το αυξημένο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, κ.λπ.
Στην Ιταλία και η ανάκαμψη είναι αδύναμη, και το τραπεζικό της σύστημα σε κίνδυνο λόγω μεγάλων «κόκκινων» δανείων. Γαλλία - Ιταλία έχουν μεγάλα ελλείμματα και χρέη, πάνω από 2,3 τρισ. ευρώ η καθεμία.
Σύμφωνα με τη γαλλική στατιστική υπηρεσία Insee, η οικονομική ανάπτυξη ανακόπηκε στο β΄ τρίμηνο του 2016. Η αύξηση των καταναλωτικών δαπανών μειώθηκε στο μηδέν και οι επενδύσεις υποχώρησαν. Η ανάπτυξη το 2016 θα είναι στάσιμη, θα κυμανθεί στο επίπεδο του 2015.
Αλλά επιβράδυνση εμφάνισε ο ρυθμός ανάπτυξης και της Γερμανίας στο β' τρίμηνο του 2016, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία. Το γερμανικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,4% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2016, που είχε αυξηθεί κατά 0,7%. Οι κατασκευαστικές επενδύσεις υποχώρησαν κατά 1,6% ενώ οι επενδύσεις σε μηχανήματα και εξοπλισμό έπεσαν κατά 2,4%.
Η Κομισιόν, επίσης, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ιούλη 2016, αναθεωρεί προς τα κάτω την αρχική πρόβλεψη για το ΑΕΠ της Ευρωζώνης λόγω Brexit, με πτώση μεταξύ 0,25% και 0,5% για το 2017, από 1,8% ανάπτυξη στις εαρινές προβλέψεις της, φτάνοντας στο 1,3%. Για την ΕΕ η αύξηση του ΑΕΠ εκτιμά ότι θα υποχωρήσει από 2,0% το 2015 σε 1,8% το 2016, ενώ το 2017 θα ανέβει στο 1,9% (χειμερινές προβλέψεις: 1,9% το 2016 και 2,0% το 2017).
Η προοπτική για το λαό
Ολα τα στοιχεία επομένως δείχνουν αβεβαιότητες. Ολα δείχνουν ότι η προσπάθεια καπιταλιστικής ανάκαμψης συναντά μεγάλες δυσκολίες και είναι σίγουρο ότι θα ζητηθούν νέες θυσίες απ' το λαό, τόσο για την επίτευξή της όσο και για τη διατήρησή της, εφόσον αυτή έρθει. Γιατί κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ανάκαμψη μπορεί να υπάρξει. Αλλά πληρώνεται με «αίμα» από τους εργαζόμενους, αφού τα αντεργατικά - αντιλαϊκά μέτρα όλων των μνημονίων εφαρμόζονται από την κυβέρνηση, που θα συνεχίζει και με νέα για να μην πισωγυρίσει η οικονομία.
Ετσι, κρατούν τον κατώτατο μισθό στα 586 ευρώ μεικτά και για τους νέους στα 511, ενώ χιλιάδες άλλοι εργαζόμενοι παλεύουν να ζήσουν με μισθούς που φτάνουν μόλις και μετά βίας τα 400 ευρώ. Αύξησαν τους έμμεσους φόρους (ΦΠΑ, ειδικούς φόρους κατανάλωσης σε καύσιμα κ.λπ.), σε είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης, μείωσαν το αφορολόγητο, έκοψαν φοροαπαλλαγές των λαϊκών νοικοκυριών. Και ετοιμάζονται να αυξήσουν κι άλλους έμμεσους φόρους (π.χ. στα καύσιμα κίνησης). Εκοψαν το ΕΚΑΣ από πολλούς συνταξιούχους, μείωσαν τις επικουρικές συντάξεις, αλλά και άλλες συντάξεις σε κάποιες κατηγορίες, μείωσαν κρατικά κονδύλια για κάλυψη κάποιων στοιχειωδών αναγκών σε Υγεία - Πρόνοια ή χρωστούν και δεν πληρώνουν κρατικούς οργανισμούς που παρέχουν ανάλογες υπηρεσίες κ.λπ. Ηρθε ο αυξημένος ΕΝΦΙΑ. Μιλάνε για την αύξηση των θέσεων εργασίας αλλά πάνω από το 50% είναι θέσεις με ευέλικτες μορφές, προσωρινές, ορισμένου χρόνου, με κάκιστους μισθούς. Πανηγυρίζουν για τα πλεονάσματα γιατί θα εξοικονομήσουν κρατικό χρήμα για επενδύσεις, αλλά είναι αποτέλεσμα της «νόμιμης» κλοπής του μόχθου του λαού. Εβαλαν νέο χαράτσι στο νερό, φτωχοί αγρότες θα πληρώνουν «φουσκωμένο» λογαριασμό για να ποτίζουν τα χωράφια τους. Χιλιάδες νέα ζευγάρια βρίσκονται σε απόγνωση, αφού το παιδί τους δεν μπορεί να πάει σε παιδικό σταθμό γιατί τα κονδύλια δεν φτάνουν. Και ακολουθούν ακόμα χειρότερα. Αλλωστε, μπροστά είναι και η δεύτερη «αξιολόγηση» με πρώτο και βασικό προαπαιτούμενο τα Εργασιακά, δηλαδή να φτάσουν οι κλαδικοί μισθοί στον κατώτατο, να απελευθερωθούν οι απολύσεις, να αλλάξει σε αντιδραστική ρότα ο συνδικαλιστικός νόμος για να παρεμποδίζεται η διεκδικητική πάλη, ιδιαίτερα οι απεργίες. Το κεφάλαιο θέλει συνθήκες για διευρυμένη κερδοφορία και χωρίς απαιτήσεις από τους εργαζόμενους.

Η εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα δεν έχουν λοιπόν τίποτα να περιμένουν από την όποια ανάκαμψη. Δεν έχουν συμφέρον να συμβάλουν με τη στάση τους, την αναμονή και την ανοχή να ξεπεράσει η καπιταλιστική οικονομία τις αβεβαιότητές της και το πολιτικό σύστημα τις δυσκολίες του, όπως τους ζητάει η κυβέρνηση. Ολοι αυτοί που πληρώνουν την κρίση και την ανάκαμψη του κεφαλαίου πρέπει να εγκαταλείψουν τις κάλπικες προσδοκίες για οφέλη από μια αβέβαιη καπιταλιστική ανάπτυξη που υπόσχεται η κυβέρνηση, να μην ανεχτούν τα βάρβαρα μέτρα, που δεν θα τελειώσουν. Εχουν συμφέρον να οργανώσουν τη δική τους Λαϊκή Συμμαχία, για την αντεπίθεση. Που θα βάζει εμπόδια στην αντεργατική - αντιλαϊκή πολιτική, παλεύοντας για ανάκτηση των απωλειών, κατάργηση όλων των αντεργατικών - αντιλαϊκών νόμων, ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών, σε σύγκρουση με το κεφάλαιο, την πολιτική που το υπηρετεί, την ΕΕ, την εξουσία τους, αγώνας που θα φτάνει μέχρι την ανατροπή τους.