Οταν η εντατικοποίηση της δουλειάς χτυπά κόκκινο

Από παλιότερη απεργία εργαζομένων στην «Amazon»

Σε άρθρο τους οι «New York Times» έγραψαν για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας στα γραφεία της εταιρείας διαδικτυακού εμπορίου «Amazon». Το άρθρο της εφημερίδας, το οποίο βασίστηκε σε συνεντεύξεις άνω των 100 νυν και πρώην εργαζομένων στα κεντρικά γραφεία της «Amazon» στο Σιάτλ των δυτικών ΗΠΑ, αποκαλύπτει ένα άκρως ανταγωνιστικό εργασιακό περιβάλλον, όπου τα στελέχη υφίστανται ταπεινώσεις και οφείλουν να εργάζονται πολύ και σκληρά. «Σχεδόν κάθε συνάδελφός μου έχει ξεσπάσει σε λυγμούς κάποια στιγμή της σταδιοδρομίας του στην "Amazon"», είπε μιλώντας στην εφημερίδα πρώην στέλεχος. Κάποιοι εργαζόμενοι αποκάλυψαν ότι η εταιρεία εξώθησε σε παραίτηση στελέχη τα οποία έπασχαν από καρκίνο ή γυναίκες που υπέστησαν αποβολές κατά την κύηση. Συνήθης πρακτική της εταιρείας είναι η αποστολή μηνυμάτων μέσω email μετά τα μεσάνυχτα, στα οποία τα στελέχη απαιτείται να απαντήσουν. Εάν δεν το πράξουν, η διοίκηση τους καλεί στο τηλέφωνο (το ρεπορτάζ από την «Καθημερινή» 18/8/2015). Στο συγκεκριμένο μονοπώλιο, που απασχολεί 84.000 εργαζόμενους - πολλούς εποχιακά - σε 10 χώρες στον κόσμο, υπάρχουν συχνά διαμαρτυρίες για τις εξαντλητικές συνθήκες δουλειάς.

Συνθήκες - κόλαση

Τι είναι η «Amazon»; Είναι ένα αμερικανικό διεθνικό πολυκλαδικό μονοπώλιο, που ξεκίνησε με βάση το ηλεκτρονικό εμπόριο και επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς (π.χ., υπηρεσίες, Ερευνα), με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες και πιο συγκεκριμένα το Σιάτλ της Ουάσιγκτον. Αποτελεί τη μεγαλύτερη online εταιρεία λιανικού εμπορίου στην Αμερική, με πωλήσεις άνω των 60 δισ. δολαρίων το χρόνο. Διαθέτει το μεγαλύτερο διεθνές πελατολόγιο και την ευρύτερη γκάμα προϊόντων, ενώ φροντίζει να έχει πάντα τις χαμηλότερες δυνατές τιμές στους πελάτες της.

Μόνο στη Γερμανία, η «Amazon» μέσα σε μία μέρα στέλνει 2,7 εκατομμύρια εμπορεύματα. Εκτός από τους 7.700 μόνιμους, έχει και χιλιάδες άλλους μετακινούμενους εργαζόμενους. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Bild», η εταιρεία «υπόσχεται καλά μεροκάματα, ανθρώπινες συνθήκες εργασίας». Αλλά σύμφωνα με καταγγελίες στην «Amazon» Γερμανίας, που δημοσίευσε η ίδια εφημερίδα, τα συμβόλαια που υπογράφουν οι εργαζόμενοι, αν και είναι στη γερμανική γλώσσα γερμανικά, επειδή πολλοί απ' αυτούς είναι αλλοδαποί δε τη γνωρίζουν, άρα δεν ξέρουν και τι υπογράφουν. Ετσι, αντί των όρων που υπόσχονται στις αγγελίες αναζήτησης προσωπικού, δίνεται μικρότερο μεροκάματο.

Στη Γερμανία, οι εργαζόμενοι στην «Amazon», ξεπερνώντας την εργοδοτική τρομοκρατία, κατέβηκαν σε απεργία στις μεγάλες εγκαταστάσεις στο Μπαντ Χέρσφελντ και τη Λιψία, και μάλιστα δύο φορές, το Νοέμβρη και το Δεκέμβρη 2013, διεκδικώντας την εφαρμογή της Συλλογικής Σύμβασης που ισχύει για τον κλάδο του εμπορίου. Η «Amazon», βασιζόμενη στη νομοθεσία που θωρακίζει το κεφάλαιο, έχει καθιερώσει ατομικές συμβάσεις περιορισμένης διάρκειας, απασχολεί μαζικά ενοικιαζόμενους ή εποχικούς εργάτες με μισθούς τουλάχιστον κατά 20% χαμηλότερους από αυτούς παρόμοιων κλάδων, σε συνδυασμό με τις εξοντωτικές συνθήκες δουλειάς.

Επίσης, την ώρα της δουλειάς μια εταιρεία σεκιούριτι ελέγχει συνεχώς τους εργάτες. Τους απειλεί με εκφοβισμούς, ενώ διαρκώς προχωρά σε ελέγχους στα δωμάτιά τους - καθώς οι προσωρινοί εργάτες στεγάζονται σε ένα πάρκο στην περιοχή της Εσσης. Σύμφωνα με τις καταγγελίες, υπάρχει διασύνδεση της εταιρείας σεκιούριτι με ακροδεξιές οργανώσεις...

Αλλο ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ για την άκρατη εκμετάλλευση

Οι βάρβαρες εξοντωτικές συνθήκες δουλειάς που επιβάλλει η «Amazon» στους εργαζομένους της ήρθαν στο φως της δημοσιότητας μετά από ρεπορτάζ από τα μέσα, όταν δημοσιογράφος προσλήφθηκε στην εταιρεία. Στο «Βήμα», 25/11/2013, γράφτηκαν τα εξής, σύμφωνα με «έρευνα του BBC με κρυφή κάμερα σε αποθήκη της "Amazon" στη Βρετανία. Η κάμερα κατέγραψε τη νυχτερινή βάρδια, κατά την οποία οι εργαζόμενοι καλούνται να καλύψουν ως και 18 χιλιόμετρα περπατώντας. Από τον δημοσιογράφο που έπιασε δουλειά στην αποθήκη, χωρίς να αποκαλύψει την ταυτότητά του, αναμενόταν να χειρίζεται μια παραγγελία κάθε 33 δευτερόλεπτα. Ο δημοσιογράφος ήταν ένας από τους 15.000 έκτακτους υπαλλήλους που προσελήφθησαν για να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση των Χριστουγέννων. Ο 23χρονος Ανταμ Λίτλερ έπιασε δουλειά στην αποθήκη της "Amazon " στο Σουόνσι. Προσελήφθη ως "συλλέκτης", δηλαδή για να διεκπεραιώνει τις παραγγελίες από τα 74.000 τετρ. μέτρα του χώρου αποθήκευσης.

Μέσω ενός ακουστικού, ο Λίτλερ ειδοποιούνταν ποιο προϊόν να βρει και να βάλει στο καροτσάκι του. Για να το εντοπίσει του δίνονταν ορισμένα δευτερόλεπτα και ο χρόνος άρχιζε να μετράει ανάποδα. Αν έκανε λάθος ακουγόταν ένας ήχος. "Ημασταν μηχανές, ρομπότ. Συνδέαμε το σκάνερ μας και το κρατούσαμε πάνω μας αλλά ήταν σαν να συνδεόμασταν εμείς οι ίδιοι", είπε. "Δε σκεφτόμασταν μόνοι μας, ίσως δεν μας εμπιστεύονταν για να σκεφτόμαστε σαν ανθρώπινα όντα, δεν ξέρω". Το σκάνερ του Λίτλερ κατέγραφε τις επιδόσεις του στη συλλογή προϊόντων και τις έστελνε στους προϊσταμένους του. Αν ή επίδοσή του ήταν υπερβολικά χαμηλή τον προειδοποιούσαν ότι θα αντιμετώπιζε επιπτώσεις.

Υστερα από μια νυχτερινή βάρδια δεκάμιση ωρών, είπε: "Κατάφερα να περπατήσω ή να τρεκλίσω σχεδόν 18 χιλιόμετρα χτες. Τα πόδια μου με ενοχλούν περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο"».

Για το ίδιο θέμα, η ιστοσελίδα «iefimerida» έγραψε: «Ο 23χρονος είπε μάλιστα πως ακόμα και οι επισκέψεις τους στην τουαλέτα πρέπει να είναι συγκεκριμένες και χρονομετρημένες».

Η «Amazon», ως μονοπώλιο διαδικτυακού λιανικού εμπορίου και υπηρεσιών, χρησιμοποιεί την πληροφορική, δηλαδή τα κομπιούτερ και στην οργάνωση της εργασίας. Και την χρησιμοποιεί οργανώνοντας την εργασία με μεθόδους που αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα. Αντικειμενικά, η αξιοποίηση των σύγχρονων επιτευγμάτων της επιστήμης και της τεχνολογίας ενισχύει την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, άρα και την ανταγωνιστικότητα, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει πολλαπλάσια το βαθμό εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης. Βεβαίως, αυτή η πραγματικότητα διαμορφώνεται επειδή υπάρχει καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Και ενώ θα μπορούσε η τεράστια παραγωγικότητα να μειώνει τον ημερήσιο εργάσιμο χρόνο, όσα έχουν δημοσιευτεί σχετικά με το συγκεκριμένο μονοπώλιο, που φυσικά δεν είναι και το μοναδικό που δρα επιβάλλοντας τέτοιες εργασιακές συνθήκες, αυξάνει και τον εργάσιμο χρόνο, μειώνοντας το σταθερό εργατικό δυναμικό (σε χρονικές περιόδους αύξησης των παραγγελιών χρησιμοποιεί εποχικούς εργαζόμενους).

Ο δρόμος των εργαζομένων

Βεβαίως, ένα ακόμη ζήτημα, αυτό που βρίσκεται στο επίκεντρο των καταγγελιών των εργαζομένων, είναι γιατί ενώ υπάρχει τέτοια μεγάλη παραγωγικότητα της εργασίας, αυξάνεται συνεχώς η εντατικοποίηση της δουλειάς. Μα ακριβώς οι καπιταλιστές με την εφαρμογή της πληροφορικής στην παραγωγή, επειδή αυτή συμβάλλει στην τεράστια αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, δηλαδή στην παραγωγή περισσότερων εμπορευμάτων ή υπηρεσιών στη μονάδα του χρόνου, την χρησιμοποιούν ταυτόχρονα για να αυξάνουν την εντατικοποίηση της δουλειάς. Οι ρυθμοί που τα νέα μέσα παραγωγής μπορούν να λειτουργούν αυξάνονται συνεχώς. Οι καπιταλιστές αυτό το χρησιμοποιούν μειώνοντας συνεχώς το εργατικό δυναμικό, αυξάνοντας τον ημερήσιο εργάσιμο χρόνο, αναγκάζοντας τους εργαζόμενους να προσαρμόζονται στους ρυθμούς των δυνατοτήτων των μέσων παραγωγής. Αλλωστε, φαντάζει πιο ξεκούραστη η δουλειά με τα νέα μέσα. Για παράδειγμα, η χρήση ενός υπολογιστή από έναν εργαζόμενο στη δουλειά μπορεί να τον καθηλώσει τόσο ώστε να δουλεύει σχεδόν ασταμάτητα. Χωρίς διαλείμματα ανάσας. Αυτό απαιτούν οι καπιταλιστές. Στις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής λοιπόν είναι η αιτία αυτής της εξαντλητικής βαρβαρότητας που καταγγέλλεται από εργαζόμενους στο συγκεκριμένο μονοπώλιο, το οποίο ως παράδειγμα το παίρνουμε. Οπως είπαμε και πιο πάνω δεν είναι το μοναδικό με τέτοιες συνθήκες δουλειάς, αλλά σε όλα σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό τέτοιες επικρατούν.

Ετσι, ενώ η επιστήμη και η τεχνολογία στην παραγωγή, οι επιστημονικές μέθοδοι οργάνωσης της ανθρώπινης εργασίας θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, με τη μείωση του χρόνου εργασίας, τη μείωση της έντασης της δουλειάς, τη μείωση έως την εξάλειψη της ανεργίας, θα μπορούσε δηλαδή να ήταν εργαλεία για την απελευθέρωση του ανθρώπου, στα χέρια του κεφαλαίου γίνονται κόλαση για τους εργαζόμενους.

Οσο λοιπόν και αν είναι θαυμαστά τα επιτεύγματα των νέων τεχνολογιών, όσο και αν αναδεικνύουν τις πραγματικές δυνατότητες του ανθρώπου για την ικανοποίηση όλων των αναγκών του, όσο κριτήριο για την παραγωγή θα είναι το κέρδος των μεγάλων καπιταλιστικών ομίλων τόσο αυτές οι δυνατότητες θα μένουν απραγματοποίητες. Αυτή όμως η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων αποκαλύπτει ότι η εργατική τάξη, μαζί με τους συμμάχους της, πρέπει να αγωνιστεί για να απαλλαγεί από τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, την παραγωγή με κριτήριο το κέρδος, ανατρέποντας την εξουσία του κεφαλαίου για να κοινωνικοποιήσει τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής και με κεντρικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο να οργανώσει την οικονομία και την κοινωνία ως ιδιοκτήτης του πλούτου που παράγει, ώστε να μπορεί με την άμεση κοινωνική εργασία να ικανοποιεί τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες όλων των εργαζομένων.