Πέντε σκηνοθέτες μιλούν για τον ελληνικό κινηματογράφο

Σε συνέχεια της αρθρογραφίας της περασμένης Κυριακής για το τι «τρέχει» στον ελληνικό κινηματογράφο, ο «Ριζοσπάστης» ζήτησε από τους... «καθ' ύλην αρμόδιους», γνωστούς εκπροσώπους της τέχνης του κινηματογράφου, να σχολιάσουν την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί αυτή τη στιγμή στο χώρο του κινηματογράφου.

Μιλήσαμε με τον Κώστα Βάκκα, τον Τάκη Παπαγιαννίδη, τον Πολ Σκλάβο, τονΛευτέρη Χαρωνίτη και τον Τάσο Ψαρρά.

Κώστας Βάκκας

Οι κινηματογραφιστές δεν μπορούμε να «αρμενίζουμε»

Ολα αυτά τα μέτρα έχουν φέρει τα πάνω - κάτω. Βάζουν 23% στο εισιτήριο της πιο λαϊκής τέχνης. Οσο για την κατάργηση του ειδικού φόρου, δεν πρέπει να ξεχνάμε σε τι καθεστώς ζούμε. Δυστυχώς, όλα αυτά δεν είναι ελληνικό φαινόμενο, αλλά ισχύουν ή προσπαθούν να τα επιβάλλουν παντού και σε χώρες χωρίς κρίση. Με βάση όλα αυτά, εμείς οι άνθρωποι του κινηματογράφου δεν μπορούμε να «αρμενίζουμε». Η αιτία όλων των παραπάνω είναι αυτό το σύστημα που ζούμε, ο καπιταλισμός. Κι αυτόν πρέπει να στοχεύουμε. Οσο τώρα για τον ελληνικό κινηματογράφο των βραβείων και των φεστιβάλ, θα συμφωνήσω με αυτό που λέει στο ντοκιμαντέρ μου, ο Νταν Γεωργαντάς: «Βλέπεις μια ελληνική ταινία και δεν αναγνωρίζεις πουθενά την Ελλάδα μέσα της».

Τάκης Παπαγιαννίδης

Ο ελληνικός κινηματογράφος οδηγείται σε αφανισμό

Αν εξαιρέσουμε τη βιομηχανοποιημένη μορφή παραγωγής («Φίνος Φιλμ», «Καραγιάννης - Καρατζόπουλος» κ.λπ.), ο ανεξάρτητος ελληνικός κινηματογράφος - καλλιτεχνικός, ποιοτικός κ.λπ. - ακολουθούσε από την εμφάνισή του («Μαύρη γη», «Πικρό ψωμί», «Μαγική πόλη», «Δράκος» κ.λπ.) μια μοναχική πορεία, χωρίς ανταπόκριση από το μεγάλο κοινό, οικονομικά καταστροφική για τους λιγοστούς τολμηρούς παραγωγούς, με αποτέλεσμα να επιφορτίζονται δυσβάστακτα οικονομικά βάρη οι ίδιοι οι δημιουργοί. Μοναδική τους ικανοποίηση οι σποραδικές διακρίσεις εντός και εκτός της Ελλάδας.

Σήμερα ο ελληνικός κινηματογράφος, με κρατική υποχρηματοδότηση, εξαιτίας της άνευ όρων παράδοσης των κυβερνήσεων στη λογική των «αγορών», της οικονομικής ανέχειας που ελαχιστοποιεί το κοινό των αιθουσών, αλλά και της πολιτιστικής αλλοτρίωσης σημαντικού τμήματος της νεολαίας, οδηγείται σε αφανισμό τουλάχιστον με τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής. Η αυτοχειρία των δημιουργών, ιδιαίτερα των νέων, συνεχίζεται μέσα από την αξιοποίηση της τεχνολογίας, ώστε να ελαχιστοποιηθεί το κόστος παραγωγής. Ομως, είμαστε μακριά από το να μιλήσουμε για χαρακτηριστικά μιας εθνικής κινηματογραφίας, όχι μόνο γιατί η θεματολογία και η αισθητική αυτών των ταινιών χαρακτηρίζεται από μια «διεθνοποίηση», διεκδικώντας αναγνωρισιμότητα και αποδοχή στα ξένα φεστιβάλ, αλλά και γιατί ο κινηματογραφικός χώρος είναι βαθύτατα διασπασμένος, οχυρωμένος πίσω από εμμονές που μειώνουν τη διεκδικητικότητα και εντείνουν τα αδιέξοδά του.

Πολ Σκλάβος

Για τον ειδικό φόρο και το 1,5%

Μέχρι τώρα ήταν δύο οι νόμοι που ενίσχυαν εμμέσως τον ελληνικό κινηματογράφο και η κατάργησή τους θα σημάνει καταστροφή. Ο ένας ήταν ο ειδικός φόρος. Αυτό συνιστούσε ένεση ζωής για την ελληνική παραγωγή και προερχόταν εξ ολοκλήρου από τον ίδιο το θεατή. Παρείχε ακόμα μόνιμη χρηματοδότηση και διέξοδο όχι μόνο στο ΕΚΚ, αλλά και στους αιθουσάρχες, που χωρίς αυτά τα ποσά οι μικρές αίθουσες καταδικάζονται να φυτοζωούν έως ότου κλείσουν. Το ποσό του ειδικού φόρου υπερέβαινε πάντα την κρατική επιχορήγηση κι αυτό το γνωρίζω καλά γιατί τότε συμμετείχα ενεργά. Βέβαια, δεν έλειπαν οι ενστάσεις ότι κατ' αυτό τον τρόπο επιδοτούταν ο ελληνικός κινηματογράφος σε βάρος του ξένου.

Υπάρχει, επίσης, άμεσος κίνδυνος κατάργησης του 1,5%, που έπρεπε να αποδίδεται από τα κανάλια για την ανάπτυξη της ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής. Βέβαια, στην πράξη είναι καταργημένο, αφού δεν αποδόθηκε ποτέ από τα ιδιωτικά κανάλια πλην κάποιας χρηματοδότησης της ΕΡΤ.

Λευτέρης Χαρωνίτης

Η αλλαγή της κατάστασης εξαρτάται από τους αγώνες

Ο ελληνικός κινηματογράφος βρίσκεται σε σοβαρή ύφεση, κάτι που επιβεβαιώνεται από τους δείκτες ανεργίας του κλάδου, που ξεπερνά το 85-90%. Ταινίες μπορεί να γίνονται - και πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα κάνουν ταινίες - αλλά ελληνική κινηματογραφία ως έννοια δεν υπάρχει. Για να υπάρξει, χρειάζεται πολιτική βούληση, δεδομένου ότι αναφερόμαστε σε μια δομή πολιτισμού που σημαίνει πρώτα και κύρια εκπαίδευση, δημόσια εκπαίδευση και οργάνωση της δομής παραγωγής σε όλα τα επίπεδα. Στο πλαίσιο αυτής της δομής θα πρέπει να επιβιώνουν οι άνθρωποι που δουλεύουν με το σινεμά, διότι αν δεν επιβιώνουν αυτοί, δεν μπορεί να στηριχθεί η κινηματογραφία.

Για την αλλαγή αυτής της κατάστασης χρειάζεται πολιτική βούληση, κάτι που εξαρτάται από τους αγώνες των εργαζομένων και τη γενική αναζωογόνηση του ΕΚΚ, μαζί με την ανασυγκρότηση του ίδιου του κινηματογραφικού σώματος, ώστε να κατανοήσει ότι είναι πολύ περισσότερα αυτά που τους ενώνουν απ' όσα τους χωρίζουν και να προσανατολίσει το έργο του στις ανάγκες του ελληνικού λαού.

Τάσος Ψαρράς

Το κράτος εξαιρεί τον κινηματογράφο απ' τις μορφές τέχνης

Ο ειδικός φόρος ήταν μια αυτόματη διαδικασία. Στο ισόποσο που αναφέρει ο υπουργός, εν είδει κρατικής επιχορήγησης, σημαίνει επιτροπές κι επιλογές. Το ΕΚΚ δεν ξέρω πια με ποια κριτήρια χρηματοδοτεί. Και να μην ξεχνάμε ότι το ΕΕΚ το έχτισαν οι Ελληνες σκηνοθέτες. Ο ειδικός φόρος πρέπει να αποκατασταθεί, όπως και η κρατική χρηματοδότηση προ μνημονίων.

Το ΦΠΑ στα κινηματογραφικά εισιτήρια πήγε από το 13% στο 23%. Με αυτή την κίνηση, το κράτος εξαιρεί τον κινηματογράφο από τις σύγχρονες μορφές τέχνης. Για το κράτος η ταινία θεωρείται αμιγώς βιομηχανικό προϊόν. Ο ελληνικός όπως και ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος είναι πολιτιστικό αγαθό. Αυτό είναι κατακτημένο και κεκτημένο. Αύριο, το κράτος με τη λογική αυτή θα βάλει τον κινηματογράφο στα ανταγωνιστικά προϊόντα...

Και όλα αυτά που λέγονται για διεθνείς συμπαραγωγές, για τους δρόμους που υποτίθεται θα ανοίξουν, δεν πρέπει να μας ξεγελούν. Τίποτα δεν έχει να κερδίσει ο ελληνικός κινηματογράφος. Οι μόνοι που κερδίζουν είναι οι κάθε λογής επιχειρηματίες.