 |
| Η τουρκική αστική τάξη «παίζει» παιχνίδια για να σώσει τα συμφέροντά της, στις πλάτες και του κουρδικού λαού (φωτ. μικρό προσφυγόπουλο Κούρδων στη μεθόριο με τη Συρία) |
Οι επιχειρηματίες ζητούν λύση, για να προχωρήσουν οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις άμεσα
«Οταν εμείς προχωράμε ένα βήμα, οι αντίπαλοί μας προχωρούν δύο. Δεν έχουμε μπορέσει να κάνουμε τις απαραίτητες δομικές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία. Από το 2010, γινόταν μια εκλογική αναμέτρηση το χρόνο. Δομικές αλλαγές όμως δεν μπορούν να γίνουν σε περίοδο εκλογών...».
Οι παραπάνω δηλώσεις ανήκουν στον επικεφαλής της Τουρκικής Ενωσης Επιμελητηρίων και Χρηματιστηρίων Εμπορευμάτων (TOBB) Ριφάτ Χισαρσίκλιογλου.
Αντίστοιχες δηλώσεις έκανε την περασμένη βδομάδα και η επικεφαλής της εργοδοτικής ένωσης TUSIAD Κασάν Μπασαράν Σιμές που αναρωτήθηκε «δεν είναι πολύ νωρίς για συζητήσεις σχετικά με πρόωρες εκλογές;» και εξήγησε: «Αντί να εξετάζουμε το σχήμα ή το ποιος θα είναι στην κυβέρνηση, εξετάζουμε το εύρος και τη δύναμή της... Θεωρούμε ότι αυτή η κυβέρνηση (σ.σ. που θα συγκροτηθεί το επόμενο διάστημα) θα πρέπει να θέσει τα βασικά σημεία για το επενδυτικό περιβάλλον στην Τουρκία και να υποστηρίξει την ανάπτυξη» και συνέχισε: «Ελπίζουμε σε μια συνεργασία».
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο υπουργός Οικονομικών, Μεχμέτ Σισμέκ, υποστήριξε ότι «όλοι θέλουν η Τουρκία να έχει μια ισχυρή κυβέρνηση συνεργασίας... Το να έχουμε ξανά εκλογές είναι φυσικά ένα αρνητικό σενάριο, γιατί κάθε άλλη εκλογική αναμέτρηση σημαίνει κατά μία έννοια ότι θα έρθουμε αντιμέτωποι με αβεβαιότητα ουσιαστικά όλο το 2015».
* * *
Καθώς την περασμένη βδομάδα ξεκίνησαν και επίσημα οι επαφές για τη διερεύνηση σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας, πλήθυναν οι φωνές που εξέφρασαν την υπαρκτή ανησυχία για τους ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης. Αρκετά δημοσιεύματα επικέντρωσαν στη μεγάλη πτώση των τουρκικών εξαγωγών, στην επιβράδυνση που υπάρχει στη βιομηχανική παραγωγή, στις μικρές προσδοκίες για τους ρυθμούς ανάπτυξης όλου του 2015, ενώ έγινε γνωστό ότι και η Παγκόσμια Τράπεζα αναθεώρησε προς τα κάτω τις εκτιμήσεις της για τη χώρα.
Η συζήτηση για το πώς καλύτερα θα στηριχτεί η οικονομία της χώρας αναζωπυρώθηκε μετά τις κρίσιμες εξελίξεις στο Ιράν, με αρκετούς αναλυτές να εντοπίζουν τους κινδύνους από την εξωτερική πολιτική «απομόνωσης» που έχει ακολουθήσει η Αγκυρα διαρρηγνύοντας δεσμούς με πολλές αραβικές (και όχι μόνο) χώρες. Από αυτήν τη σκοπιά «φούντωσε» ξανά η κουβέντα για τη «σταθερότητα» και τη «συνεργασία» που απαιτείται στο εσωτερικό, μαζί με πολλές παραινέσεις για «αλλαγή γραμμής» στα διεθνή, επιβεβαιώνοντας ότι βρίσκονται σε εξέλιξη μια σειρά, αντιλαϊκές διεργασίες, για να βρει η ντόπια πλουτοκρατία τον καλύτερο τρόπο διασφάλισης, αλλά και αναβάθμισης της θέσης της.
Προθυμία και «σταθερότητα»
Σ' αυτήν τη βάση, οι συζητήσεις που είχε ο επικεφαλής του AKP, Αχμέντ Νταβούτογλου, (ως αρχηγός του κόμματος που ήρθε πρώτο σε ψήφους στις βουλευτικές εκλογές) με το σοσιαλδημοκρατικό CHP, το εθνικιστικό MHP και το φιλοκουρδικό πολυτασικό HDP ανέδειξαν το ενδιαφέρον όλων να περιφρουρηθεί η «σταθερότητα» της χώρας, δηλαδή η σταθερότητα που χρειάζεται το κεφάλαιο, για να υπερασπιστεί τις επιδιώξεις του απέναντι στους ανταγωνιστές του.
Αν και μετά τις συναντήσεις ενισχύθηκε κι άλλο το σενάριο μιας συγκυβέρνησης AKP - CHP, αξίζει να καταγράψουμε την προθυμία ειδικά του κόμματος HDP να στηρίξει κι αυτό τις προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης και το έργο του όποιου σχήματος τελικά προκύψει, ανεξάρτητα από το αν το ίδιο το HDP θα πάρει μέρος σε αυτό.
Η μία από τους δύο προεδρεύοντες του HDP Φιγκέν Γιουκσεκντάγκ δήλωνε την περασμένη Κυριακή ότι «είμαστε έτοιμοι να κάνουμε ό,τι χρειαστεί στην περίπτωση που θα κληθούμε να πάρουμε μέρος σε κάθε σχήμα συνεργασίας», ενώ ο άλλος πρόεδρος του κόμματος Σελεχατίν Ντεμιρτάς εξηγούσε την Τρίτη ότι «η νέα κυβέρνηση που θα σχηματιστεί χρειάζεται να πάρει μέτρα επειγόντως, για να εξαλειφθούν οι κίνδυνοι που απειλούν την κοινωνική ειρήνη», αναφερόμενος πρώτα απ' όλα στις ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Κούρδους, για το οποίο ο ίδιος σχολίαζε ότι «δεν είναι καιρός να βγουν σπαθιά». Παράλληλα, ο Ντεμιρτάς τόνισε πως μια συγκυβέρνηση AKP - HDP θα μπορούσε να είναι «πολύ ωφέλιμη», αν «δεν αποκλείσει τις αρχές που προβάλλει το HDP».
Από κοντά και το στέλεχος του HDP, Σίρι Σουρέγια Οντέρ, που διευκρίνισε ότι «θα λάβουμε θέση ως εποικοδομητική αντιπολίτευση», αναφερόμενος κι αυτός στην περίπτωση που AKP - CHP εντείνουν τις διαπραγματεύσεις. Διαπραγματεύσεις για τις οποίες - σημειωτέον - αναλυτές υπογραμμίζουν ότι «έκαναν την Τουρκία ακόμα πιο ελκυστική με τα δεδομένα επικερδούς επιχειρηματικής επένδυσης».
Αν και η συμμετοχή του HDP θεωρείται μάλλον απίθανη στη σημερινή φάση, γίνεται καθαρό ότι το συγκεκριμένο κόμμα θα διεκδικήσει ενεργό ρόλο στις διεργασίες αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού σκηνικού που είναι σε πλήρη εξέλιξη, καθώς οι σχέσεις Αγκυρας - Κούρδων ενδεχομένως κρίνουν πολλά ως προς τη συνολικότερη θέση της Τουρκίας στις «ισορροπίες» της περιοχής, που - ξανατονίζουμε - η συμφωνία με το Ιράν θα επηρεάσει πολλαπλά...
«Αναθεώρηση» εξωτερικής πολιτικής
Τις ανησυχίες για τη θέση του τουρκικού κεφαλαίου μετέφερε με έναν τρόπο και ο πρώην πρόεδρος της χώρας και ιδρυτικό στέλεχος του AKP Αμπντουλάχ Γκιουλ. Σημειώνουμε ότι ο Γκιουλ «αποσύρθηκε» από την πολιτική εν μέσω πολλών «κουτσομπολιών» για διαφωνίες με τον Ερντογαν και συχνά - πυκνά κάνει προσεκτικές συστάσεις για την ανάγκη να αλλάξει η εξωτερική πολιτική της χώρας.
Μέσα στην περασμένη βδομάδα, λοιπόν, υποστήριξε ότι «πρέπει να αναθεωρήσουμε την εξωτερική πολιτική προς τη Μέση Ανατολή και τον αραβικό κόσμο με πιο ρεαλιστική προοπτική», υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία πρέπει να συσφίξει τις σχέσεις της με τα κράτη της Μέσης Ανατολής και της βόρειας Αφρικής, ότι «προκαλεί μεγάλο πόνο το να έχουν αντιπαράθεση μεταξύ τους οι μουσουλμανικές χώρες», ότι «η Τουρκία πρέπει να τις βοηθήσει».
Ενώ καλώντας ανοιχτά σε ενδοαστικό συμβιβασμό πρόσθεσε: «Ο,τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή αποτελεί απευθείας ανησυχία για την Τουρκία. Από αυτήν τη σκοπιά, η χώρα θα έπρεπε να είναι πανίσχυρη στο εσωτερικό. Η τουρκική κοινωνία θα έπρεπε να ζει σε ειρήνη». «Μπορώ να δω ότι υπάρχει ένα πολιτικό περιβάλλον πιο ανοιχτό στο διάλογο», κατέληξε.
Σχέδια αλλά και προβληματισμός
...μετά τη συμφωνία με το Ιράν
Η ανακοίνωση της συμφωνίας με το Ιράν, την περασμένη βδομάδα, αύξησε ραγδαία τα σχέδια τουρκικών επενδύσεων, που σύμφωνα με δημοσιεύματα μπορεί να φτάσουν και τα 50 δισ. δολάρια, μόνο το αμέσως επόμενο διάστημα. Αρκετές εφημερίδες έσπευσαν να εστιάσουν στα οφέλη που θα αποκομίσει η οικονομία, δεδομένης της αναμενόμενης πτώσης τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου (σ.σ. το Ιράν είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής αερίου της Τουρκίας, μετά τη Ρωσία), αλλά και των συμφωνιών οικονομικής συνεργασίας που Αγκυρα - Τεχεράνη είχαν υπογράψει τον τελευταίο χρόνο.
Ωστόσο, την ίδια στιγμή, δεν έλειψαν όσοι διατύπωσαν καθαρά την ανησυχία τους για τις πιθανές ανακατατάξεις σε μια περιοχή, στην οποία η Τουρκία διεκδικεί «ηγετική θέση», θυμίζοντας ότι οι δύο χώρες δεν έχουν πάψει να κοντράρονται, παρά τα (φαινομενικά τουλάχιστον) βήματα βελτίωσης των σχέσεών τους. Ετσι, ορισμένοι αναλυτές σημείωσαν ότι «η επιστροφή του Ιράν στην κεντρική διεθνή πολιτική σκηνή θα δώσει ώθηση στο εμπόριο και την οικονομία της περιοχής, που θα μπορούσε σε αντάλλαγμα να αναδείξει νέες ευκαιρίες για την Τουρκία και τις τουρκικές εταιρείες, αλλά επίσης θα μπορούσε να "σπρώξει μπροστά" τον ιστορικό αντίπαλο της Τουρκίας στην περιφερειακή πολιτική».
Στη βάση αυτή, πολλοί θύμιζαν ότι «οι οικονομικές επιδόσεις της Τουρκίας την περασμένη δεκαετία ήταν κύρια πηγή προσέλκυσης επενδυτικής εμπιστοσύνης». Ενδιαφέρον είχε, μεταξύ άλλων, η άποψη που διατυπώθηκε σε άρθρο, με τίτλο: «Τι θέλουν οι διεθνείς πολιτικοί κύκλοι για την Τουρκία» ότι, με δεδομένο το ότι η λύση του Κουρδικού θα στηρίξει τη «σταθερότητα», αλλά και ότι η Δύση δε θέλει «μια αδύναμη και διαιρεμένη Τουρκία», «διεθνείς κύκλοι θα προτιμούσαν μια συμμαχία μεταξύ AKP και HDP, που είναι οι δύο βασικοί παίκτες στη διαδικασία συμφιλίωσης, η οποία θα βοηθούσε στη βελτίωση των σχέσεων με τους Κούρδους της Συρίας, προς όφελος της διευκόλυνσης της μάχης ενάντια στο ΙΚ».
Ασφαλώς, πολλοί βρήκαν αφορμή να γκρινιάξουν για τη «μοναξιά» της Τουρκίας (εννοώντας τις άσχημες σχέσεις της με Ισραήλ, Αίγυπτο, Συρία κ.τ.λ.) χρεώνοντας προσωπικά στον Ερντογάν τη σημερινή εξωτερική πολιτική και επιδοκιμάζοντας την πρόσφατη παρέμβαση Γκιουλ (βλ. διπλανό θέμα). «Το αστέρι του Ιράν ανατέλλει σήμερα και θα το καταστήσει έναν σημαντικό παίκτη στην περιοχή, όπου μοιράζεται κοινές ανησυχίες με όλα τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπως επίσης και τη Γερμανία, την κυρίαρχη ευρωπαϊκή δύναμη», υπογράμμιζαν ορισμένοι αναλυτές, συμπληρώνοντας ότι πιθανώς θα αυξηθεί «η πίεση για μια πολιτική λύση στη συριακή κρίση, κάτι που επίσης θέλουν Ουάσιγκτον και Μόσχα», «αν η Αγκυρα πιστεύει ακόμα πως μια στρατιωτική κρίση είναι πιθανή, αυτή η συμφωνία βάζει μάλλον το τελευταίο καρφί στο φέρετρο»πολλών από τα σχέδια της τουρκικής πλουτοκρατίας.
Δημοσίευση σχολίου