ΤΖΟΒΑΝΙ ΤΖΕΡΜΑΝΕΤΟ «Αναμνήσεις ενός κουρέα» Ο κουρέας

Οι «Αναμνήσεις ενός κουρέα» αποτελούν μια συναρπαστική αφήγηση, που ξεκινάει από τις αρχές του περασμένου αιώνα και φτάνει μέχρι τις αρχές του 1927.
Ο «κουρέας» είναι ο ίδιος ο συγγραφέας του βιβλίου, γνωστός και ως Μπαρμαντιράμε στις σελίδες του βιβλίου και στην επαναστατική του δράση. Η αφήγηση του «κουρέα» αποτελεί ένα ταξίδι στην ιστορία του εργατικού κινήματος στην Ιταλία, σε όλο το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα: εργατικοί αγώνες, πάλη ενάντια στο μιλιταρισμό, Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, Οκτωβριανή Επανάσταση, καταλήψεις των εργοστασίων στη Βόρεια Ιταλία, ίδρυση του ΚΚ Ιταλίας, περίοδος ανόδου και πλήρους κυριαρχίας του φασισμού στην Ιταλία.
Ο Τζερμανέτο γεννήθηκε το 1885, στο Τορίνο, σε φτωχή οικογένεια εργατών, από νωρίς αντιπάλεψε την αναπηρία του στο ένα πόδι, εργάστηκε αρχικά στη βιομηχανία μετάλλου και ως κουρέας τον περισσότερο καιρό. Από νωρίς, αρθρογραφούσε στις διάφορες σοσιαλιστικές εφημερίδες και έδειξε πολύ μεγάλη ενεργητικότητα στην οργάνωση των εργατικών και λαϊκών μαζών στις περιοχές της Βόρειας Ιταλίας. Εντάχθηκε από νωρίς στο Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, ενώ το 1921 πήρες μέρος στο Συνέδριο του Λιβόρνο, όπου το ΙΣΚ διασπάστηκε και δημιουργήθηκε το Κομμουνιστικό. Ο Τζερμανέτο εκλέχτηκε στην Κεντρική του Επιτροπή, επίσης πήρε μέρος στο 4ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, όπου γνώρισε από κοντά τον Λένιν, γεγονός που περιγράφει με ιδιαίτερη φόρτιση. Διαβάζοντας, λοιπόν, τις «Αναμνήσεις ενός κουρέα», δε μένει κανείς στα στενά γεωγραφικά όρια της Βόρειας Ιταλίας, αλλά ξεκινάει μια γνωριμία με το διεθνές πλαίσιο της εποχής, τόσο με τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και με την Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία του 1917, που το παράδειγμά της είχε τεράστια επίδραση στους Ιταλούς εργάτες, όπως και σε όλους τους εργάτες του κόσμου.
Η αφήγηση του «κουρέα», αν και αναφέρεται σε δύσκολες και σκληρές καταστάσεις, είναι διάχυτη από αισιοδοξία και από διάθεση χιούμορ στην προσέγγιση των καταστάσεων, τόσο όταν περιγράφει τις γκάφες των αστικών αρχών, όσο και περιστατικά της ζωής των αγωνιστών.
Εγχειρίδιο εργατικής οργάνωσης και πάλης
Ο «κουρέας» δεν περιγράφει μόνο τα μεγάλα γεγονότα, αλλά δίνει μια καλή εικόνα της καθημερινότητας του ιταλικού λαού: τη φτώχεια, την εθνική ιδέα που καλλιεργούσε η αστική τάξη και τις προλήψεις που συστηματικά καλλιεργούσε η Καθολική Εκκλησιά, με το εμπόριο φόβου και θαυμάτων. Από την άλλη, σε αυτό το κλίμα πάντα υπήρχαν περιθώρια δράσης και οργάνωσης μαζών από τους πρωτοπόρους και συνειδητούς εργάτες, από τους κομμουνιστές. Σε αυτό τον τομέα, το βιβλίο αποτελεί ένα «υποδειγματικό εγχειρίδιο», όχι μόνο για την ιστορική γνώση που προσφέρει, αλλά και στη σύγχρονη χρησιμότητά του, όσον αφορά την πείρα που μεταδίδει. Η προσπάθεια για να στηθούν συνδικάτα και να αποκτήσουν πολύπλευρη δράση ήταν συνεχής, επίμονη, χαρακτηριστικό είναι το εξής απόσπασμα, που περιγράφει την προσπάθεια στο Τορίνο να βρεθεί στέγη για τη συνδικαλιστική δράση, παραμονές του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
«Το πρόβλημα των γραφείων μας παρέμενε άλυτο. Γραφτήκαμε ένας-ένας σε διάφορους χορευτικούς κύκλους της πόλης, με την ελπίδα ότι θα βάζαμε κανέναν στο χέρι και θα τον μετατρέπαμε σε εργατικό κέντρο ή κύκλο. Στο κέντρο της πόλης, σ' ένα ωραίο κέντρο, σχεδιαζόταν ν' ανοίξει μια λέσχη. Γράφτηκα μόνο εγώ. Μέλη ήταν μικροταβερνιάρηδες και έμποροι. Ενας από αυτούς είπε: "Ο κουρέας μας πάει να γίνει αστός".
Με κάλεσαν κατόπιν να γίνω μέλος του διοικητικού συμβουλίου και στην πρώτη συνεδρίαση του συμβουλίου ονομάστηκα γραμματέας. Και χρειαζόταν δουλειά, όχι αστεία. Οι άλλοι προτιμούσαν τις τιμητικές και λιγότερο κουραστικές θέσεις.
Είχα ένα ωραίο γραφείο και ένα τετραπέρατο θυρωρό. Πήγαινε ακόμα και τις προσκλήσεις στα μέλη του ...Σοσιαλιστικού Τμήματος και έκανε τα στραβά μάτια όποτε είχαμε καμιά συνεδρίαση εκτός προγράμματος...
Εκανα την πρόταση να προσλάβουμε νέα μέλη, που να πληρώνουν ειδική συνδρομή, κάπως πιο μικρή και να έχουν πρόσβαση μόνο στη βιβλιοθήκη, απαγορεύοντάς τους κατηγορηματικά την είσοδο στην αίθουσα του χορού. Οι έμποροι φάνηκαν ικανοποιημένοι. Ανακοινώσαμε και στο κοινό την απόφαση. Κρυφά άρχισαν να επισκέπτονται τη βιβλιοθήκη όλοι οι σύντροφοι, που ήταν λιγότερο σταμπαρισμένοι. Και άρχισαν να αποκτούν έτσι το δικαίωμα του μέλους. Οταν, ύστερα από μερικά χρόνια, πήρα για πρώτη φορά το λόγο από το μπαλκόνι, εκείνο που βρισκόταν στο κέντρο της πόλης, οι έμποροι κατάλαβαν, αλλά ήταν πια πολύ αργά». Κατά τη διάρκεια του πολέμου, όταν αποψιλώθηκε από μέλη το κτίριο του χορευτικού κύκλου, πέρασε αποκλειστικά στους δραστήριους εργάτες και μετατράπηκε σε εργατικό κέντρο.
Η προσπάθεια ήταν συνεχής και σε όλες τις κατηγορίες του πληθυσμού, για οργάνωση και δράση, όχι μόνο εργάτες, αλλά και στους αγρότες - μισοπρολετάριους των καθυστερημένων χωριών, αλλά και στους φυλακισμένους που επίσης ήταν θύματα στυγνής εκμετάλλευσης, όπου και εκεί έγινε κατορθωτό να γίνει απεργία μέσα στις φυλακές.
Οι «Αναμνήσεις ενός κουρέα», μαζί με την επίσης σχετικά πρόσφατη έκδοση «Βιομηχανία Ν&Κ» του Βίλι Μπρέντελ, αποτελούν δύο λογοτεχνικές καταγραφές, που πέρα από την ιστορική γνώση, εξοπλίζουν στο σήμερα με την απαραίτητη επιμονή και στοχοπροσήλωση για την αγωνιστική διεκδίκηση, το ανέβασμα του βαθμού οργάνωσης της εργατικής τάξης, τη συνεχή προσπάθεια από το ταξικό εργατικό κίνημα και τους πιο συνειδητούς σύγχρονους μισθωτούς κάθε κλάδου, για να οργανωθούν οι ανοργάνωτοι. Αποτελούν δύο εκδόσεις που ο «Ριζοσπάστης» τις προτείνει για διάβασμα το καλοκαίρι.
Διδακτικό και επίκαιρο
Διαβάζοντας τις «Αναμνήσεις ενός κουρέα», θα βρει ο καθένας και η καθεμιά, αναλόγως και την προσωπική του πείρα, αρκετές διαφορές με τη σύγχρονη περίοδο, τουλάχιστον όσον αφορά την τεχνολογική πρόοδο. Αλλά και αρκετές ομοιότητες, που πηγάζουν από την ίδια πηγή, την ύπαρξη της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Διάχυτο είναι σε όλο το βιβλίο το κράμα της τεχνολογικής ανάπτυξης του ιταλικού βορρά μαζί με τη θρησκοληψία και την αγυρτεία της Καθολικής Εκκλησίας, το εμπόριο θαυμάτων. Ζήτημα που αξίζει να προβληματίσει για το πώς η ίδια η μήτρα της εκμετάλλευσης αναπαράγει και χρειάζεται τον καλλιεργούμενο ανορθολογισμό, 100 χρόνια μετά. Με χαρακτηριστικό, το πρόσφατο παράδειγμα των «ιερών» λειψάνων στα νοσοκομεία.
Στις «Αναμνήσεις ενός κουρέα», είναι διάχυτο το επιβλητικό παράδειγμα της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, παράδειγμα που εμπνέει και δίνει κουράγιο σε όλες τις καμπές της ταξικής πάλης. Σήμερα, μετά την ανατροπή του αποτελέσματος της Οκτωβριανής Επανάστασης, της ΕΣΣΔ, είναι κατανοητό πόσο δυνατό είναι το πλήγμα στο διεθνές εργατικό κίνημα. Ετσι, το βιβλίο, έμμεσα, συμβάλλει στην επίγνωση των σημερινών πρόσθετων δυσκολιών, στην ανάδειξη της προοπτικής της εργατικής τάξης να κατακτήσει την εξουσία και να γίνει κυρίαρχη των σύγχρονων μέσων παραγωγής. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει υποταγή στις δυσκολίες, αλλά υπογραμμίζει τη συνεχή προσπάθεια για να αναδειχτεί πως είναι νομοτέλεια της ιστορίας να μη βαλτώσει στον καπιταλισμό. Σε αυτό συμβάλλει η ανάδειξη των βασικών συμπερασμάτων από τη συλλογική μελέτη του ΚΚΕ για τις αιτίες ανατροπής της σοσιαλιστικής οικοδόμησης κατά τον 20ό αιώνα, όπως αποτυπώνονται στα συμπεράσματα του 18ου και 19ου Συνεδρίου του Κόμματος.
Ιμπεριαλιστικός πόλεμος
Ο Τζερμανέτο, έχοντας βιώσει τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στα μετόπισθεν, που όμως βρισκόταν κοντά στα πολεμικά πεδία, αποτυπώνει στο βιβλίο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πλευρές του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Στις γραμμές του, θα δει κανείς τόσο την έκφραση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και την αναδιάταξη των συμμαχιών (η Ιταλία άλλαξε στρατόπεδο τον πρώτο χρόνο του πολέμου) αλλά και τη στάση του οπορτουνισμού (των σοσιαλδημοκρατών της εποχής), όπου και στο ιταλικό παράδειγμα αποτυπώθηκαν όλες οι τάσεις και μεταστροφές, με κυρίαρχη αυτή του κεντρισμού. Επίσης, στο βιβλίο είναι χαρακτηριστική η εξέλιξη της στάσης των μαζών απέναντι στον πόλεμο, όσο οι επιπτώσεις του γίνονταν σκληρότερες. Η Ιταλία, αν και τυπικά ήταν στο στρατόπεδο των νικητών (Αντάντ), είχε υποστεί σοβαρή ήττα στο Καπορέτο, πράγμα που καταρράκωσε την αστική εθνική ιδέα. Ετσι, κατά την έξοδο από τον πόλεμο, στα χείλη των στρατιωτών, η λέξη «ειρήνη» ήταν το αντίθετο της λέξης «πατρίδα». Ο συγγραφέας περιγράφει αυτό που θεωρούταν ανήκουστο στις αρχές του πολέμου, τις συναδελφώσεις φαντάρων από τα αντίθετα στρατόπεδα και την απήχηση της επαναστατικής προπαγάνδας στις γραμμές του στρατού.

Δημοσίευση σχολίου

[blogger]

MKRdezign

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *

Από το Blogger.
Javascript DisablePlease Enable Javascript To See All Widget