ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ Χιλιάδες παιδιά αναμένεται να αποκλειστούν

Σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία υποβολής αιτήσεων για την ένταξη παιδιών σε βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς καθώς και στα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ) και στα ΚΔΑΠ Με Ειδικές Ανάγκες, στο πλαίσιο του προγράμματος «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής» του ΕΣΠΑ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις και με βάση τα μέχρι τώρα στοιχεία, χιλιάδες παιδιά αναμένεται και φέτος να στερηθούν το δικαίωμά τους στην Προσχολική Αγωγή, ως αποτέλεσμα των πολιτικών που ασκούνται διαχρονικά από τις κυβερνήσεις και απαλλάσσουν το κράτος από την ευθύνη του να διασφαλίσει την πραγματικά δημόσια και δωρεάν φοίτηση σε κατάλληλους χώρους, με το αναγκαίο και εξειδικευμένο προσωπικό. Χιλιάδες νέα ζευγάρια θα βρεθούν σε αδιέξοδο, μην έχοντας πού να αφήσουν τα παιδιά τους.

Ποια είναι η κατάσταση

Και τη νέα σχολική χρονιά 2017 - 2018, θα επαναληφθεί το σκηνικό των τελευταίων χρόνων, δηλαδή: Κάποια παιδιά θα φιλοξενηθούν δωρεάν στους παιδικούς σταθμούς, στα ΚΔΑΠ και στα ΚΔΑΠ Με Ειδικές Ανάγκες, στο πλαίσιο του παραπάνω προγράμματος. Πολλά άλλα θα φιλοξενηθούν σε δημοτικούς παιδικούς σταθμούς, με το ανάλογο αντίτιμο σε τροφεία ή σε ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς, με πιο αυξημένο χαράτσι. Ενας μεγάλος αριθμός παιδιών δεν θα φιλοξενηθούν σε κάποιο σταθμό, είτε γιατί οι γονείς τους δεν έχουν να διαθέσουν τα απαραίτητα χρήματα, είτε γιατί οι υποδομές στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς δεν επαρκούν και θα μείνουν εκτός, είτε γιατί δεν πληρούν τα αυστηρά κριτήρια που τίθενται και από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ και από τους δήμους.

Η δε φοίτηση σε κάποιο σταθμό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση και ουσιαστική Προσχολική Αγωγή, καθώς το προσωπικό δεν επαρκεί, ενώ σε πολλές περιπτώσεις απουσιάζει παντελώς το βοηθητικό προσωπικό, τα τμήματα είναι πολυάριθμα, λείπουν οι δομές πρόληψης, διάγνωσης και παρέμβασης για παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Οι γονείς καλούνται να πληρώσουν για διάφορες υπηρεσίες, όπως ζέσταμα φαγητού, ή σειρά δραστηριοτήτων αθλητικού, πολιτιστικού ή ψυχαγωγικού περιεχομένου. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 86% των παιδικών σταθμών είναι υπεράριθμοι και το 68% λειτουργεί με ελλείψεις προσωπικού, γεγονός που δυσκολεύει σημαντικά έως αποκλείει την ουσιαστική παιδαγωγική παρέμβαση, μετατρέπει τους σταθμούς σε χώρους απλής φύλαξης. Και ίσως το πιο σημαντικό; Περιεχόμενο εκπαίδευσης ενιαίο δεν υπάρχει, με αποτέλεσμα ανάλογα με τον παιδικό σταθμό τα παιδιά να μαθαίνουν ή να κάνουν διαφορετικά πράγματα.

Μια τέτοια κατάσταση στο χώρο της Προσχολικής Αγωγής ουσιαστικά πριμοδοτεί τον ιδιωτικό τομέα, με το ίδιο το κράτος μάλιστα να χρηματοδοτεί τη λειτουργία του. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα χρήματα που διατίθενται για την υλοποίηση του προγράμματος «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής», το οποίο προβλέπει τη δωρεάν φιλοξενία παιδιών σε δημοτικούς και ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς, στα ΚΔΑΠ και στα ΚΔΑΠ Με Ειδικές Ανάγκες, προέρχονται κατά το μεγαλύτερο μέρος τους από εθνικούς πόρους και τα υπόλοιπα από το ΕΣΠΑ. Γίνεται σαφές ότι η λειτουργία των ιδιωτικών παιδικών σταθμών χρηματοδοτείται από τα λεφτά των εργαζομένων και των λαϊκών οικογενειών. Μάλιστα, ήδη από πέρσι, η κυβέρνηση, με το νέο σύστημα υλοποίησης του προγράμματος που επέβαλε, παρά τις αντιδράσεις, φρόντισε να σπρώξει τους δικαιούχους στους ιδιωτικούς σταθμούς, απονέμοντας το σχετικό κουπόνι χρηματοδότησης όχι στις δομές αλλά στους ίδιους τους γονείς. Συγκεκριμένα, φέτος υπολογίζεται να δοθούν για την υλοποίηση του προγράμματος 205 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 133 εκατομμύρια ευρώ προέρχονται από εθνικούς πόρους. Η δε συμμετοχή του ΕΣΠΑ δηλαδή είναι μόλις 72 εκατομμύρια, με κατεύθυνση τη λειτουργία του προγράμματος να αναλάβει εξολοκλήρου η χώρα.

Οι δε πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες για θεσμοθέτηση δίχρονης υποχρεωτικής Προσχολικής Εκπαίδευσης, η έναρξη της οποίας τοποθετήθηκε στη συνέχεια σε τρία χρόνια, ουσιαστικά έρχονται να θολώσουν τα νερά, αφού δεν συνοδεύονται από κανένα μέτρο για την υλοποίηση μιας τέτοιας προοπτικής. Αντίθετα, και το ευαίσθητο αυτό ζήτημα μετατρέπεται σε πεδίο αντιπαραθέσεων μεταξύ κυβέρνησης και φορέων (όπως ΠΟΕ - ΟΤΑ, ΚΕΔΕ και ΠΑΣΥΒΝ), που ουσιαστικά υπονομεύουν το αίτημα του εκπαιδευτικού και γονεϊκού κινήματος για την αναγκαία θεσμοθέτηση δίχρονης υποχρεωτικής Προσχολικής Αγωγής. Σχετική σύσκεψη που έγινε πρόσφατα, με τη συμμετοχή των παραπάνω και άλλων φορέων και των υπουργών Εσωτερικών και Παιδείας, Π. Σκουρλέτη και Κ. Γαβρόγλου αντίστοιχα, και της αναπληρώτριας υπουργού Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Θ. Φωτίου, αποφασίστηκε η συγκρότηση επιτροπής σε επίπεδο υπουργείου Παιδείας, που θα εξετάσει όλα τα δεδομένα και στοιχεία σε σχέση με την Προσχολική Αγωγή, ανάμεσά τους και οι... «βέλτιστες πρακτικές» σε επίπεδο ΕΕ.

Εκτός δομών χιλιάδες παιδιά

Στο μεταξύ, η κυβέρνηση έχει ήδη ξεκινήσει τη θριαμβολογία ότι τη νέα σχολική χρονιά θα φιλοξενηθούν περισσότερα παιδιά σε παιδικούς σταθμούς, ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ ΜΕΑ, μέσω του προγράμματος «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής», χωρίς να λέει βέβαια κουβέντα για τα παιδιά που θα μείνουν εκτός δομών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τη νέα χρονιά θα φιλοξενηθούν, μέσω του προγράμματος, περίπου 100.000 παιδιά σε σχέση με τα 92.000 πέρσι. Οι δομές που δέχτηκαν αυτά τα παιδιά ανέρχονται σε 2.500. Εκτιμάται ότι οι αιτήσεις φέτος θα ξεπεράσουν τις 140.000, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε ήδη 40.000 παιδιά εκτός δομών. Αν στον αριθμό αυτό υπολογίσουμε και τις θέσεις που αναλογούν σε ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ ΜΕΑ, αντιλαμβάνεται κανείς ότι τα παιδιά που θα μείνουν εκτός παιδικών σταθμών είναι πολύ περισσότερα.

Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ) που διαχειρίζεται το πρόγραμμα, του Αυγούστου του 2016, σύμφωνα με τα οποία το 31,8% των θέσεων ήταν σε δομές ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ ΜΕΑ. Συγκεκριμένα, σε σύνολο 84.800 παιδιών, τα 26.909 ήταν για θέσεις σε ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ ΜΕΑ.

Στα περίπου 40.000 παιδιά που εκτιμάται ότι δεν θα γίνουν δεκτά σε κάποια δομή, πρέπει να προσθέσουμε αρκετά των οποίων οι γονείς δεν έκαναν ή δεν θα κάνουν αίτηση (η σχετική προθεσμία λήγει στις 9 Ιούνη), καθώς δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συμμετοχής. Οι οικογένειες αυτές θα πρέπει να βρουν θέση σε κάποιο δημοτικό παιδικό σταθμό, πράγμα όχι εύκολο, και να πληρώνουν και τροφεία, ή σε κάποιο ιδιωτικό.

Με βάση την πρόσκληση της ΕΕΤΑΑ, οι βασικές προϋποθέσεις για την επιλογή των δικαιούχων είναι το οικογενειακό εισόδημα, η οικογενειακή και η εργασιακή κατάσταση. Σημειώνουμε ότι το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 27.000 ευρώ για μητέρες που έχουν έως δύο παιδιά, τα 30.000 ευρώ για μητέρες που έχουν 3 παιδιά, τα 33.000 ευρώ για μητέρες με 4 παιδιά και τα 36.000 ευρώ για μητέρες με 5 παιδιά και πάνω. Το συνολικό οικογενειακό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει σε καμία περίπτωση τα 36.000 ευρώ.

Στο μεταξύ, και τη νέα σχολική χρονιά ισχύει η επιβάρυνση των ωφελούμενων για σειρά δραστηριοτήτων των σταθμών. Συγκεκριμένα, όπως σημειώνεται στην πρόσκληση, τυχόν άλλες ειδικές υπηρεσίες, για παράδειγμα μουσικοκινητική αγωγή, μουσική, χορός, κολύμβηση, μπαλέτο, αθλητικές δραστηριότητες, εικαστικά, θεατρικό παιχνίδι, παρακολούθηση ξενόγλωσσων μαθημάτων, επισκέψεις σε μουσεία, παρακολούθηση θεατρικών ή άλλων παραστάσεων, εκδηλώσεων, εκπαιδευτικές εκδρομές που προέρχονται από τις δομές, είναι προαιρετικές και εφόσον τις επιλέξουν οι ωφελούμενοι, θα επιβαρύνουν οικονομικά τους ίδιους. Είναι προφανές πως πολλοί γονείς δεν θα μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά, με αποτέλεσμα τα παιδιά τους να μένουν εκτός δραστηριοτήτων και να διαφοροποιούνται έναντι των υπολοίπων.

Μπροστά σε αυτήν την κατάσταση, απαιτείται ενιαίο μέτωπο εργαζομένων, γονέων και ευρύτερα της κοινωνίας, ώστε να διεκδικήσουν: Με ευθύνη του κράτους να διασφαλιστεί μια φοίτηση πραγματικά δημόσια και δωρεάν, για όλα τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία, από τη μικρή βρεφική έως και τη νηπιακή, με μόνιμους παιδαγωγούς, μόνιμο βοηθητικό προσωπικό, αλλά και το ειδικό εκπαιδευτικό, όπου χρειάζεται. Σήμερα είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί και να επεκταθεί η υποχρεωτικότητα της Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Να εξασφαλιστεί η σίτιση όλων των παιδιών. Να δημιουργηθούν κατάλληλες υποδομές, χώροι και μέσα για τις ανάγκες αυτής της ηλικίας. Με ευθύνη του κράτους να προσδιορίζεται η συνολική παιδαγωγική παρέμβαση σε αυτές τις ηλικίες με ενιαία κριτήρια, βασιζόμενοι στις αναπτυξιακές ανάγκες των παιδιών. Υψηλού επιπέδου μόρφωση όλων των παιδαγωγών και με ευθύνη του κράτους να γίνεται περιοδική επιμόρφωσή τους, ώστε να παρακολουθούν τα νέα επιστημονικά δεδομένα του αντικειμένου.

Η θέση του ΚΚΕ

Στις θέσεις του ΚΚΕ για το Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο γίνεται λόγος για «ενιαίο σύστημα των δομών της Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης, που θα ικανοποιεί τις ηλικίες παιδιών ενός έως έξι ετών. Το σύστημα αυτό έχει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική ένταξη των παιδιών. Μετατρέπει σχεδιασμένα την υπόθεση της διαπαιδαγώγησης των παιδιών αυτής της ηλικίας σε υπόθεση όλης της κοινωνίας και όχι απλά στενά οικογενειακής. Το σύστημα της Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης, αν και συνδέεται και προετοιμάζει το αμέσως επόμενο εκπαιδευτικό επίπεδο, έχει διακριτή - αυτοτελή λειτουργία, κυρίως γιατί θέτει στο επίκεντρό του το παιχνίδι ως βασική προάγουσα δραστηριότητα γι' αυτές τις ηλικίες και μέσω αυτού υπηρετεί το σκοπό της αγωγής (γνώση, συναίσθημα, φυσική αγωγή κ.ά.). Η διευρυμένη - ημερήσια λειτουργία τους, με τις κατάλληλες υποδομές και χώρους, εξασφαλίζει την όσο το δυνατόν αποτελεσματική διαμόρφωση κανόνων και στάσεων ζωής, όσο και τη διασφάλιση, απελευθέρωση ελεύθερου χρόνου για την οικογένεια».