100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΧΤΩΒΡΙΑΝΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Η πάλη ενάντια στην «κυβέρνηση συνασπισμού»*

Συλλαλητήριο στο μέτωπο

Στις 24 Μάη του 1917, το Σοβιέτ των εργατών βουλευτών της περιοχής Γκοροντσκόι της Μόσχας αποφασίζει για την αναγκαιότητα παράδοσης της εξουσίας στα Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών βουλευτών. Και αναφέρει στο σχετικό ψήφισμά του:

«1. Ο πόλεμος είναι η βασική αιτία της χρηματιστικής, οικονομικής και επισιτιστικής κρίσης.

2. Για την εξάλειψη της κρίσης είναι απαραίτητη η λήψη αποφασιστικών επαναστατικών μέτρων: Εθνικοποίηση της γης, των τραπεζών, των κυριότερων κλάδων της μεγάλης βιομηχανίας, που είναι ενοποιημένη σε ενώσεις καπιταλιστών, δήμευση των αποθεμάτων σιτηρών των τσιφλικάδων και των πλούσιων αγροτών (που έχουν πάνω από 40 ντεσιατίνες), κατάσχεση του μοναστηριακού πλούτου, καθώς επίσης και του πλούτου των Ρομανόφ, κατάσχεση όλου του κέρδους που είχαν αρπάξει οι καπιταλιστές στην περίοδο του πολέμου.

Η κυβέρνηση συνασπισμού, αποτελώντας πράξη συμβιβασμού των σοσιαλιστών και της αστικής τάξης, δεν έχει τη δύναμη να εφαρμόσει αυτά τα επαναστατικά μέτρα, που υποσκάπτουν τις ίδιες τις βάσεις του αστικού συστήματος.

Μόνο η επαναστατική δημοκρατία, εκπρόσωποι της οποίας είναι τα Σοβιέτ των εργατών, των στρατιωτών και αγροτών βουλευτών, παίρνοντας στα χέρια της την εξουσία, μπορεί να εφαρμόσει αυτά τα μεταβατικά μέτρα, που οδηγούν στη σοσιαλιστική επανάσταση σ' ολόκληρο τον κόσμο».

Τι είχε προηγηθεί;

Στις 5 του Μάη σχηματίστηκε η πρώτη «κυβέρνηση συνασπισμού» και σε αυτήν, με βάση απόφαση του Σοβιέτ της Πετρούπολης, συμμετείχαν οι μενσεβίκοι και οι σοσιαλιστές - επαναστάτες (εσέροι).

Η συμμετοχή των σοσιαλιστών έγινε με επίκληση των όρων του Συνεδρίου του Αμστερνταμ της Β' Διεθνούς, που επέτρεπε την είσοδο των σοσιαλιστών σε αστική κυβέρνηση σε εξαιρετικές περιπτώσεις και κάτω από τον έλεγχο του Κόμματος και στη βάση ενός καθορισμένου προγράμματος. Ωστόσο, το παράδειγμα του Γάλλου σοσιαλιστή Μιλεράν, που μπήκε το 1899 στην αστική κυβέρνηση, σε στιγμή ανόδου του επαναστατικού κινήματος στη χώρα, είχε δείξει ότι οι οποιεσδήποτε, δήθεν, «προϋποθέσεις» και ο «οποιοσδήποτε κομματικός έλεγχος» δεν μπορούν να κρύψουν τον απαράδεκτο συμβιβασμό με την αστική εξουσία που σηματοδοτεί μια τέτοια ενέργεια. Η είσοδος του Μιλεράν οδήγησε στην υποστήριξη της αντεπανάστασης και στη μείωση της επαναστατικής δραστηριότητας των μαζών.

Η συμμετοχή αυτή δεν πέρασε χωρίς αντιδράσεις. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα των εργατών του εργοστασίου Τσέσερ ενάντια στο σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού: «Εμείς, οι εργάτες του εργοστασίου του Τσέσερ, θεωρούμε την προσχώρηση των σοσιαλιστικών στοιχείων στην κυβέρνηση συνασπισμού επιζήμια για το προλεταριάτο και την αγροτιά, γιατί η συμμετοχή σ' αυτήν θα καταστείλει την ταξική πολιτική μας και θα δυναμώσει το στρατόπεδο της αστικής τάξης, επιρρίπτοντας μέρος της ευθύνης, που προέρχεται από την εξωτερική και εσωτερική πολιτική της αστικής τάξης, στο προλεταριάτο». Ανάλογη απόφαση βρίσκουμε από τους εργάτες και υπαλλήλους των «Ενωμένων Εργοστασίων Καλωδίων» Πετρούπολης: «Εμείς, οι εργάτες και υπάλληλοι των "Ενωμένων Εργοστασίων Καλωδίων", στη Γενική μας Συνέλευση στις 3 του Μάη, όπου πήραν μέρος 2.500 άτομα (...) αποφασίσαμε να εκφράσουμε αρνητική στάση απέναντι στην κυβέρνηση συνασπισμού, που αποτελεί παραπέτασμα για τις ενέργειες της αστικής κυβέρνησης - απαιτούμε την παράδοση της εξουσίας, ολοκληρωτικά, στο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών».

Το Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και Κοζάκων βουλευτών του Κρασνογιάρσκ αποφάσισε επίσης: «...Θεωρούμε ότι με τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση συνασπισμού οι σοσιαλιστές επιρρίπτουν στα κόμματά τους και στο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών όλη την ευθύνη για την εξουσία, χωρίς να έχουν καμιά δυνατότητα να την ασκήσουν. Το Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και Κοζάκων βουλευτών του Κρασνογιάρσκ καλεί σε στενή συσπείρωση όλες τις σοσιαλιστικές και επαναστατικές δημοκρατικές δυνάμεις γύρω από τα Σοβιέτ για την υπεράσπιση, με οργανωμένο τρόπο, των συμφερόντων του προλεταριάτου και της δημοκρατίας, τόσο στην εσωτερική, όσο και στην εξωτερική πολιτική».

Η κατάσταση οξύνθηκε ακόμα περισσότερο όταν ο Κερένσκι, εκ μέρους της ειδικής επιτροπής για την καθοδήγηση των στρατιωτικών υποθέσεων, έβγαλε διαταγή υπό τον τίτλο «Διακήρυξη των δικαιωμάτων του στρατιώτη», που περιόριζε πολύ τα δικαιώματα των στρατιωτών που είχαν κατακτηθεί τις πρώτες μέρες της επανάστασης του Φλεβάρη. Οι μπολσεβίκοι, ξεσηκώνοντας τις μάζες στην πάλη κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου και υπέρ της ειρήνης, της ελευθερίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αποκάλεσαν τη διακήρυξη αυτή «διακήρυξη έλλειψης δικαιωμάτων του στρατιώτη».

Σε ολόκληρη τη χώρα ξέσπασαν συλλαλητήρια διαμαρτυρίας κατά της διακήρυξης του Κερένσκι, ενώ ταυτόχρονα οξύνονταν οι αντιδράσεις και για το περίφημο «δάνειο της ελευθερίας», που προοριζόταν για πολεμικούς σκοπούς.

Η μπολσεβίκικη ομάδα του Σοβιέτ ψήφισε ειδική απόφαση για το ζήτημα του «δανείου», με την οποία αποφάνθηκε αποφασιστικά υπέρ της ανοικτής ταξικής εκτίμησης του πολέμου.

Στην απόφαση αναφερόταν: «Οσο η πολιτική και η οικονομική εξουσία δεν έχει περάσει στα χέρια του προλεταριάτου και του φτωχότερου στρώματος της αγροτιάς, όσο ο σκοπός του πολέμου καθορίζεται από τα συμφέροντα του κεφαλαίου, οι εργάτες θα αρνούνται να δίνουν τη συγκατάθεσή τους για νέα δάνεια, που στρέφονται όχι προς όφελος, αλλά κατά της επαναστατικής ελευθερίας της Ρωσίας».

Βιομήχανοι και έμποροι ζητάνε προστασία από τις εργατικές διεκδικήσεις

Η οικονομική κατάσταση της χώρας συνέχιζε να είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Στις 9 του Μάη, ο σύνδεσμος εργοστασιαρχών της Πετρούπολης έστειλε μια έκθεση προς την Προσωρινή Κυβέρνηση, όπου αναφερόταν ότι «η καταστροφή της βιομηχανίας πλησιάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα». Στις 30 του Μάη μόνο στην Πετρούπολη οι άνεργοι ανέρχονταν σε 50 χιλιάδες.

Η πρωτοβουλία του αγώνα κατά της οικονομικής καταστροφής δεν ξεκινούσε από τους σοσιαλιστές υπουργούς. Πρώτο το Πανρωσικό Συνέδριο των στρατιωτικο-βιομηχανικών επιτροπών πρότεινε στις 16-19 του Μάη ρεαλιστικά μέτρα. Εννοείται ότι η αστική τάξη είχε προτείνει μια διέξοδο από την κατάσταση που είχε δημιουργηθεί, αλλά σε βάρος της εργατικής τάξης. Πρόεδρος του Συνεδρίου ήταν ο Γκουτσκόφ. Στην ομιλία του, δήλωσε ότι οι εργάτες προβάλλουν, δήθεν, πολύ μεγάλες απαιτήσεις απέναντι στους επιχειρηματίες. Η εθνικοποίηση του κεφαλαίου, κατά τη γνώμη του, θα παρέλυε τη βιομηχανία.

Στη σύσκεψη των εμπόρων και βιομηχάνων στο Ροστόφ - «του Ντον» - ακούστηκαν φωνές ότι η Προσωρινή Κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να τους προστατέψει από τις αποφάσεις των Σοβιέτ στα ζητήματα που είχαν σχέση με την εργάσιμη μέρα, τους μισθούς και άλλα. Οι σοσιαλιστές υπουργοί προσπαθούσαν να ελιχθούν, από τη μια μεριά, συμβιβάζονταν με τους καπιταλιστές και, από την άλλη, ξεγέλαγαν τις μάζες με υπόσχεση για βελτίωση της κατάστασης των εργαζομένων σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Μετά την επανάσταση του Φλεβάρη, οι τσιφλικάδες άρχισαν μια λυσσαλέα αισχροκέρδεια με τη γη. Τεμάχιζαν τα οικόπεδα και τα πουλούσαν στους ξένους, τα παρέδιναν σε πλαστά πρόσωπα και έπαυαν να τα καλλιεργούν. Ο εσέρος υπουργός Γεωργίας της τότε κυβέρνησης συνασπισμού, Τσερνόφ, προσπάθησε να απαγορεύσει τις αγοραπωλησίες της γης, τουλάχιστον μέχρι να εκδοθεί ειδική εντολή. Στις 17 του Μάη, έχοντας ως αφετηρία το σχέδιο που πρότεινε ο Τσερνόφ, ο υπουργός Δικαιοσύνης Περεβέρζεφ έστειλε τηλεγράφημα στους συμβολαιογράφους για την προσωρινή διακοπή των αγοραπωλησιών της γης. Ομως, ήδη, στις 24 του Μάη, το Σοβιέτ των ενωμένων συλλόγων των ευγενών απηύθυνε στην κυβέρνηση υπόμνημα, με το οποίο ισχυριζόταν ότι η απαγόρευση των αγοραπωλησιών γης είναι... επιστροφή στη δουλοπαροικία (!), γιατί δένει τον τσιφλικά στη γη, την οποία αυτός, ίσως, να θέλει να πουλήσει. Με τη διαμαρτυρία των τσιφλικάδων είχαν ενώσει τη φωνή τους και η Συνεδριακή Επιτροπή εκπροσώπων των μετοχικών εταιρειών, οι αγροτικές τράπεζες και η Προσωρινή Επιτροπή της Κρατικής Δούμας. Οι σοσιαλιστές υπουργοί υποχώρησαν και σ' αυτό. Στα τέλη Μάη, ο υπουργός Δικαιοσύνης εξήγησε ότι η απαγόρευση των αγοραπωλησιών γης δεν θα επεκταθεί στη θέσπιση και τη μεταβίβαση των δικαιωμάτων ενεχυρίασης, πράγμα που, ουσιαστικά, καταργούσε την προηγούμενη απόφαση απαγόρευσης των αγοραπωλησιών γης.

Η έλλειψη σίγουρης λύσης σε ένα από τα βασικά ζητήματα της επανάστασης, του ζητήματος της γης, ήταν η αιτία της συνεχούς ανόδου των αγροτικών αγώνων. Αγνοώντας το γεγονός αυτό, ο σοσιαλεπαναστάτης Τσερνόφ δήλωνε ότι οι «ακρότητες» στον αγροτικό τομέα έχουν, δήθεν, προσωρινό χαρακτήρα και ζήτησε το σταμάτημά τους. Την ίδια εποχή, ο υφυπουργός Γεωργίας, Α. Χρουστσιόφ, ανακοίνωσε ότι το αγροτικό κίνημα αναπτύσσεται και απειλεί με αποδυνάμωση όλη την οικονομική ζωή της χώρας. Η διακήρυξη που ψηφίστηκε, μιλούσε πάλι αφηρημένα για την ανάγκη οργάνωσης τοπικών επιτροπών γης και την ψήφιση νόμου «για τη ρύθμιση των αμοιβαίων σχέσεων γαιοκτημόνων και αγροτών». Οι εκπρόσωποι των μπολσεβίκων στην επιτροπή τάχθηκαν υπέρ της άμεσης κατάσχεσης της τσιφλικάδικης γης.

Στην Πετρούπολη, τη Μόσχα, την Οδησσό, το Χάρκοβο, το Καζάν, σ' όλες τις μεγάλες βιομηχανικές πόλεις, ο λαός βρισκόταν σε αναβρασμό, διαδήλωνε.

Βρώμικη προπαγάνδα

Στους μικροαστικούς κύκλους μεγάλωνε η φήμη ότι δήθεν ο Λένιν, με τη βοήθεια του γερμανικού χρυσού, εξαγόρασε τους εργάτες, που τώρα πέρασαν, έτσι, όλοι στο πλευρό του. Τα νήματα της βρώμικης συκοφαντίας οδηγούσαν στην αγγλική κατασκοπεία. Το Βρετανικό Γενικό Επιτελείο μεταβίβασε στις ρωσικές αρχές πληροφορίες, προερχόμενες από, δήθεν, «έγκυρη πηγή», που στην πραγματικότητα ήταν χαλκευμένες από το ίδιο, ότι η Γερμανία έστειλε στη Ρωσία, με το πρόσχημα της αποστολής ειδικών, 500 πράκτορες, με σκοπό να προκαλέσει σύγκρουση μεταξύ της Προσωρινής Κυβέρνησης και του Σοβιέτ Πετρούπολης και να σπρώξει τους αγρότες να αρπάξουν τη γη. Οι ίδιοι πήραν, δήθεν, την εντολή να βυθίσουν τα πλοία του στόλου της Βαλτικής. Οι φήμες αυτές διαδίδονταν ιδιαίτερα στους μικροαστικούς κύκλους.

«Πρέπει να καθαρίσουμε όλους αυτούς τους παλιανθρώπους», έλεγαν τρίζοντας τα δόντια οι κάτοχοι των μικρών επιχειρήσεων, βλέποντας τους διαδηλωτές. Ομως, ήταν πια αδύνατο να τους διαλύσουν. Αδύνατο ήταν και να σταματήσουν με τις φωνές το λαό, όπως γινόταν πριν. Στη συνεδρίαση της κυβέρνησης μπαίνει σε συζήτηση η πρόταση του υπουργού Δικαιοσύνης για την εφαρμογή του προσωρινού θεσμού της σύλληψης χωρίς δίκη και για τους φυγόδικους, να «εκδικάζονται έκτακτα» οι υποθέσεις, βέβαια με την επιφύλαξη ότι οι δίκες θα γίνονται «σύμφωνα με τους γενικούς κανόνες». Στις 12 του Μάη, ο υπουργός Εσωτερικών στέλνει εγκύκλιο στους επίτροπους των κυβερνείων, με την οποία απαιτεί τη λήψη επειγόντων μέτρων κατά του επαναστατικού κινήματος στις επαρχίες.

Δεν μπορούν να σταματήσουν την επανάσταση

Παρ' όλα αυτά, ήταν αδύνατο να αποτραπεί η επανάσταση. Μόνο στην πρωτεύουσα, στις 19 του Μάη, έγινε μια διαδήλωση της εργατικής νεολαίας (8 χιλιάδες άτομα) με τα συνθήματα «Κάτω ο πόλεμος!», «Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ!». Εγινε επίσης μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας των εργαζομένων στα εργαστήρια του εργοστασίου Πουτίλοφ κατά της μεταφοράς των βιομηχανικών επιχειρήσεων στο Νότο της Ρωσίας και κατά της λεγόμενης «αποσυμφόρησης» της Πετρούπολης από τους επαναστατημένους εργάτες, μια Γενική Συνέλευση των στρατιωτών των εργαστηρίων τεθωρακισμένων της εφεδρικής μοίρας τεθωρακισμένων κατά της «Διακήρυξης των δικαιωμάτων του στρατιώτη». Στο σύνταγμα Πρεομπραζένσκι ψηφίστηκε απόφαση ενάντια στους αντεπαναστάτες, που στις 13 του Μάη είχαν κάψει 40 χιλιάδες φύλλα της εφημερίδας «Σολντάτσκαγια Πράβντα» («Η Αλήθεια του Στρατιώτη»), που προορίζονταν για το μέτωπο. Την ίδια μέρα, στο κυβερνείο του Νόβγκοροντ, στο υαλουργείο Τιγκότσκογιε, οι εργάτες συνέλαβαν τον διευθυντή του εργοστασίου και πήραν στα χέρια τους τα βιβλία διαχείρισης και τα χρήματα του νοσοκομειακού ταμείου. Στο κυβερνείο του Αρχάγκελσκ, στο Ουστ-Τσιλμά, άρχισε απεργία. Στο χωριό Ανινο της επαρχίας Βενιόφ του κυβερνείου της Τούλας, οι αγρότες δήμευσαν το τσιφλίκι της Μαχότινα. Από το νοτιοδυτικό μέτωπο, ο στρατηγός Κορνίλοφ, διοικητής τώρα της 8ης Στρατιάς, πληροφορούσε για τη συναδέλφωση στο μέτωπο, ιδιαίτερα στην περιοχή της 79ης Μεραρχίας, όπου, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, η συναδέλφωση «πήρε μεγάλες διαστάσεις». Στην επαρχία του Σλαβιανοσέρμπσκ, του κυβερνείου του Εκατερίνοσλαβ, οι αγρότες του χωριού Μανούλοβκα κατάσχεσαν στο τσιφλίκι του Μπουντς χωράφια για τη βοσκή των ζώων τους. Στην Οδησσό, η συνέλευση των εργατών και υπαλλήλων του εργοστασίου παραγωγής ραφιναρισμένης ζάχαρης της εμπορικής εταιρείας Αλεξάντροφ απαίτησε την απομάκρυνση του διευθυντή του εργοστασίου, γιατί αγνόησε τα δικαιώματα της εργοστασιακής επιτροπής και απέλυσε παράνομα εργάτες κ.λπ.

Αμεση αντιπαράθεση

Η δύναμη για την οργάνωση του κινήματος των μαζών ήταν οι μπολσεβίκοι. Τις μέρες του Μάη του 1917, μιλώντας σε πολλά εργατικά συλλαλητήρια της Πετρούπολης, ο Λένιν ανάπτυξε τα βασικά συνθήματα που πρόβαλε το κόμμα των μπολσεβίκων. Στις 12 του Μάη, σε συλλαλητήριο χιλιάδων εργατών του εργοστασίου και των ναυπηγείων Πουτίλοφ και στο εργοστάσιο κατασκευής πολεμικών πλοίων, και στις 17 του Μάη, σε εργοστάσιο κατασκευής σωλήνων, εξήγησε την τακτική του κόμματος των μπολσεβίκων και ξεσκέπασε τη δημαγωγία των μενσεβίκων και των εσέρων, τη δουλικότητά τους απέναντι στην αστική τάξη.

Συχνά ο Λένιν ήταν υποχρεωμένος να μιλήσει σε ακροατήρια όπου οι εσέροι και οι μενσεβίκοι προσπαθούσαν να στρέψουν τους εργάτες ενάντια στους μπολσεβίκους, μερικές φορές, μάλιστα, ματαίωναν οι ίδιοι τις ομιλίες των μπολσεβίκων. Ετσι, τη μέρα που ο Λένιν μιλούσε στο μεγάλο συλλαλητήριο του εργοστασίου του Ομπούχοβο, που αποτελούσε τότε το άντρο των εσέρων, οι εσέροι δοκίμασαν δυο φορές να κωλυσιεργήσουν, όμως και τις δυο φορές οι εργάτες τους έβαλαν σε τάξη.

Να πώς περιγράφει ένας από τους αντιπροσώπους του 1ου Πανρωσικού Συνεδρίου των αγροτών βουλευτών, ο Α. Κούτσκιν, την ομιλία του Λένιν στις 22 του Μάη στο Συνέδριο, όπου ένα τεράστιο τμήμα των εξωκομματικών βουλευτών ήταν αρχικά ενάντια στους μπολσεβίκους:

«Ο θόρυβος που υπήρχε στην αίθουσα ξαφνικά σταματάει, όταν ο Ν. Αφξέντιεφ, ένας από τους ηγέτες του κόμματος των εσέρων, πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Πανρωσικού Σοβιέτ των αγροτών βουλευτών, λέει: "Ο λόγος δίνεται στον σύντροφο Λένιν".

Και μόλις αντήχησε η δυνατή, λίγο βραχνή φωνή του, από τη δεξιά μεριά της αίθουσας έβαλαν τις φωνές: "Με ποιο δικαίωμα δίνεται ο λόγος στον Λένιν; Αφού αυτός δεν είναι αντιπρόσωπος στο Συνέδριο. Να μην του δοθεί ο λόγος!".

Στην αίθουσα ακούστηκαν μουρμουρητά, οχλοβοή. Ο Λένιν, όμως, περίμενε τελείως ήρεμος, αγκαλιάζοντας με τα δυο του χέρια το βήμα και κοιτάζοντας στοχαστικά τους μαινόμενους δεξιούς. Επιτέλους ο θόρυβος σαν να κόπασε, έγινε ησυχία.

"Ηρθα εδώ", λέει ο Βλαντιμίρ Ιλιτς, "σαν μέλος της μπολσεβίκικης φράξιας, εκλεγμένος στο Συνέδριο αυτό με τον σωστό τρόπο", και σηκώνει ψηλά πάνω από το κεφάλι του την πληρεξούσια κάρτα (ο Λένιν είχε συμβουλευτική ψήφο).

Αυτό το επιβεβαιώνει και ο Αφξέντιεφ. Ο Λένιν αρχίζει την ομιλία του. Στην αρχή από τα καθίσματα των δεξιών ακούγονται σχόλια. Οχι για πολύ. Σε λίγο κοπάσανε. Ο Λένιν μιλάει μέσα σε απόλυτη ησυχία.

Εξηγεί την πολιτική των μπολσεβίκων πάνω στα τρία βασικά ζητήματα, στα ζητήματα της γης, του πολέμου και της διοργάνωσης του κράτους. Ο Λένιν προτείνει απόφαση για το αγροτικό ζήτημα, σύμφωνα με την οποία έπρεπε, χωρίς καμιά καθυστέρηση και χωρίς αποζημίωση, να παραδοθεί στο λαό όλη η γη των τσιφλικάδων, των ιδιοκτητών, του τσάρου, της Εκκλησίας κ.λπ. Η ατομική ιδιοκτησία στη γη, αναφερόταν στην απόφαση, πρέπει γενικά να καταργηθεί, δηλαδή το δικαίωμα ιδιοκτησίας σε όλη τη γη πρέπει να ανήκει μόνο στο λαό, τη διαχείριση της γης πρέπει να αναλάβουν τα τοπικά δημοκρατικά ιδρύματα. Στην απόφαση των μπολσεβίκων αναφερόταν ότι το πέρασμα της τσιφλικάδικης γης στην αγροτιά χωρίς αποζημίωση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς τη στενή συμμαχία των αγροτών με τους εργάτες των πόλεων, χωρίς το πέρασμα όλης της κρατικής εξουσίας στα χέρια των Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών βουλευτών.

Οι αντιπρόσωποι, ιδιαίτερα οι αγρότες, με τεταμένη την προσοχή κοιτάζουν στο πρόσωπο τον Λένιν, παρακολουθούν τις χειρονομίες του. Τα λόγια του, καθαρά και ξάστερα, είναι κατανοητά σ' όλους... Εύστοχες σαν βέλη οι φράσεις... προκαλούν επευφημίες. Το ακροατήριο είχε κατακτηθεί, είχε δαμαστεί!...».

Κλειδί το πέρασμα της εξουσίας στα Σοβιέτ

Ολο και περισσότεροι άνθρωποι καταλαβαίνουν πόσο δίκιο είχε ο Λένιν να συνδέει τη λύση των βασικότερων ζητημάτων της επανάστασης με το ζήτημα του περάσματος όλης της κρατικής εξουσίας στα χέρια των Σοβιέτ. Μόνο αυτά μπορούσαν να θέσουν τέρμα στον τυχοδιωκτισμό της εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής που έσπρωχναν τη χώρα οι κυρίαρχοι κύκλοι.

«Στη Ρωσία», έγραφε ο Λένιν, «οι καπιταλιστές δεν θα μπορέσουν να αντισταθούν στα Σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών βουλευτών».

Στις επαναληπτικές εκλογές που έγιναν σε πολλά Σοβιέτ Μάη - Ιούνη, οι μπολσεβίκοι πέτυχαν σταθερή πλειοψηφία. Στα αχτιδικά Σοβιέτ Βασιλιοστρόβσκι, Πέρβι και Πετρογκράντσκ της πρωτεύουσας, πρόεδροι των εκτελεστικών επιτροπών εκλέχτηκαν μπολσεβίκοι. Στο Σοβιέτ εργατών βουλευτών της Μόσχας την 1η του Ιούνη, από τις 625 θέσεις οι 205 ανήκαν στους μπολσεβίκους.

Οι μπολσεβίκοι κέρδισαν τα εργατικά τμήματα των Σοβιέτ του Σαράτοφ, Εκατερίνεμπουργκ και Σίζραν.

Τα Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών του Ιβάνοβο - Βοζνεσένσκ, του Κρασνογιάρσκ, του Μαριενμπούργκ, του Τομσκ εξέφρασαν την έλλειψη εμπιστοσύνης τους προς την Προσωρινή Κυβέρνηση και δήλωσαν ότι η παράδοση όλης της εξουσίας στα χέρια των Σοβιέτ αποτελεί τη διέξοδο από την κατάσταση που είχε δημιουργηθεί.

Ομως, η πλειοψηφία των Σοβιέτ, που ακόμη είχε εμπιστοσύνη στους συμβιβαστές, υποστήριζε την Προσωρινή Κυβέρνηση και επιδοκίμαζε τη γραμμή της. Αλλά μόνο οι μπολσεβίκοι εξηγούσαν ότι η προσχώρηση εκπροσώπων των «σοσιαλιστικών» κομμάτων στην κυβέρνηση συνασπισμού δεν άλλαζε τίποτα. «Τίποτα δεν άλλαξε», έτσι ονομαζόταν ένα από τα άρθρα του Β. Ι. Λένιν που είχε δημοσιευτεί στην «Πράβντα» στις 11 του Μάη.

«Τώρα», έγραφε ο Λένιν, «που στην κυβέρνηση μπήκαν "σοσιαλιστές" υπουργοί, θα αλλάξει η μουσική - έτσι μας διαβεβαίωσαν και μας διαβεβαιώνουν οι αμυνίτες. Δεν πέρασαν παρά μερικές μέρες και το ψέμα των διαβεβαιώσεων αυτών άρχισε να αποκαλύπτεται».

Προβάλλοντας και υποστηρίζοντας το σύνθημα «Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ!», οι μπολσεβίκοι καλούσαν ταυτόχρονα τους εργάτες και τους στρατιώτες να υποχρεώσουν τα συμβιβαστικά Σοβιέτ σε αλλαγή της πολιτικής, σε άρση της πολιτικής εμπιστοσύνης στην Προσωρινή Κυβέρνηση, σε επανεκλογή των εκπροσώπων στα Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών. Στη γραμμένη από τον Λένιν «Εντολή στους βουλευτές (σ.σ. εννοεί αντιπροσώπους) που εκλέγονται στα εργοστάσια και στα συντάγματα για το Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών» υπογραμμίστηκε το εξής:

«Ο βουλευτής μας πρέπει να είναι άσπονδος εχθρός του σημερινού αρπακτικού, ιμπεριαλιστικού πολέμου. Τον πόλεμο αυτόν τον διεξάγουν οι καπιταλιστές όλων των χωρών - και της Ρωσίας και της Γερμανίας και της Αγγλίας κ.ο.κ. - για τα κέρδη τους, για το στραγγαλισμό των αδύνατων λαών.

Οσο επικεφαλής του ρωσικού λαού βρίσκεται μια κυβέρνηση των καπιταλιστών, καμιά υποστήριξη σ' αυτήν την κυβέρνηση που διεξάγει αρπακτικό πόλεμο, ούτε καπίκι στην κυβέρνηση αυτή!

Ο βουλευτής μας πρέπει να είναι υπέρ της άμεσης δημοσίευσης των μυστικών ληστρικών συμφώνων (για το στραγγαλισμό της Περσίας, για το διαμελισμό της Τουρκίας, της Αυστρίας κ.τ.λ.) που σύναψε ο πρώην τσάρος Νικόλαος με τους καπιταλιστές της Αγγλίας, της Γαλλίας κ.ο.κ.

Ο βουλευτής μας πρέπει να είναι υπέρ της άμεσης ακύρωσης όλων αυτών των συμφώνων. Ο ρωσικός λαός, οι εργάτες και οι αγρότες, δεν θέλουν και δεν θα καταπιέζουν κανένα λαό - δεν θέλουν και δεν θα κρατούν με τη βία στα όρια της Ρωσίας κανένα μη ρωσικό (μη μεγαλορωσικό) λαό. Λευτεριά σ' όλους τους λαούς, αδελφική ένωση των εργατών και των αγροτών όλων των λαών!

Ο βουλευτής μας πρέπει να είναι υπέρ τού να προτείνει η ρωσική κυβέρνηση ανοιχτά, αμέσως και οπωσδήποτε χωρίς καμιά υπεκφυγή και χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση, ειρήνη σε όλες τις εμπόλεμες χώρες με όρο την απελευθέρωση όλων χωρίς καμιά εξαίρεση των καταπιεζόμενων ή χωρίς πλήρη δικαιώματα λαών».

Αυτό ήταν το επίσημο πολιτικό πρόγραμμα του κόμματος των μπολσεβίκων στην εκστρατεία για την επανεκλογή των Σοβιέτ, που αντανακλούσε τις διαθέσεις και τις προσδοκίες των πλατιών μαζών.

Ολοι διψούσαν για ειρήνη, γη και ψωμί, όμως από τα πολιτικά κόμματα της Ρωσίας μόνο οι μπολσεβίκοι σταθερά και με συνέπεια επιμένανε στην ικανοποίηση των λαϊκών αυτών απαιτήσεων. Ολο και πιο πλατιά γεννιόταν και αυξανόταν η δυσαρέσκεια από την ιμπεριαλιστική πολιτική της Προσωρινής Κυβέρνησης, το συμβιβασμό των μενσεβίκων και των εσέρων. Ολο και πιο δυνατά και σίγουρα ηχούσε το σύνθημα των μπολσεβίκων που υποστήριζαν οι μάζες:

«Ολη η εξουσία στα Σοβιέτ!».

*Σσυνασπισμός των «εργατικών» και «σοσιαλιστικών» κομμάτων με την αστική τάξη.

Στις 31 του Μάη έφτασε στην Πετρούπολη διπλωματική αποστολή των ΗΠΑ με επικεφαλής τον πρώην κρατικό γραμματέα και γερουσιαστή Γ. Ρουτ. Σκοπός της ήταν να συμβάλει στην εδραίωση της Προσωρινής Κυβέρνησης και στη λεγόμενη «ανύψωση» του ηθικού του λαού και του στρατού