Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ πετάει πυροτεχνήματα για την αποκατάσταση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την ίδια ώρα αφήνει ανέγγιχτους τους δεκάδες «μνημονιακούς» νόμους που αφορούν την αγορά εργασίας.
Ενδεικτικά μόνο, τα προηγούμενα χρόνια νομοθετήθηκε η επέκταση της «ενοικίασης» εργαζομένων από τους 18 στους 36 μήνες, η επέκταση των ανώτατων ορίων της «εκ περιτροπής εργασίας» από τους 6 στους 9 μήνες το χρόνο, η κατάργηση της προσαύξησης στο ωρομίσθιο της μερικής απασχόλησης σε περίπτωση υπερωρίας, η εισαγωγή των «ειδικών» επιχειρησιακών ΣΣΕ, με δυνατότητα απόκλισης από τις κλαδικές ΣΣΕ μέχρι το επίπεδο της ΕΓΣΣΕ.
Επίσης, θεσμοθετήθηκε η μείωση κατά 20% της αμοιβής της υπερεργασίας και κάθε μορφής υπερωριακής απασχόλησης, η επέκταση της ανώτατης διάρκειας των συμβάσεων ορισμένου χρόνου μετά από 3 διαδοχικές ανανεώσεις από τους 24 στους 36 μήνες, ενισχύθηκε η διευθέτηση του χρόνου εργασίας, με την αύξηση του ημερήσιου χρόνου υπερωριακής απασχόλησης για διάστημα έξι μηνών, χωρίς να αμείβεται αντίστοιχα ως υπερωριακή απασχόληση και άλλα.
Τίποτα απ' όλα αυτά, που συνιστούν «ψηφίδες» στη μεγάλη εικόνα της εργασιακής ζούγκλας, δεν πρόκειται να αλλάξει επί της ουσίας. Οποια μερεμέτια γίνουν στην εργατική νομοθεσία, σε καμιά περίπτωση δε συνιστούν αναπλήρωση έστω των απωλειών από την κρίση.
Υπό το φως των στοιχείων που περιγράψαμε πιο πάνω, αλλάζει και η οπτική με την οποία πρέπει να δουν οι εργαζόμενοι τις εξαγγελίες περί επαναφοράς του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων αλλά και τις σκόπιμα θολές υποσχέσεις για αύξηση του κατώτατου μισθού.
Γι' αυτό το τελευταίο, η κυβέρνηση διατύπωσε στη συμφωνία με το Γιούρογκρουπ «την φιλοδοξία για εξορθολογισμό και σε βάθος χρόνου την αύξηση του κατώτατου μισθού με έναν τρόπο που θα διαφυλάσσει την ανταγωνιστικότητα και τις προοπτικές της απασχόλησης.
Η έκταση και το timing των αλλαγών στον κατώτατο μισθό θα γίνουν με διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και τους Ευρωπαϊκούς και Διεθνείς Θεσμούς (συμπεριλαμβάνεται το ILO) και θα λάβει σοβαρά υπόψη τις συμβουλές ενός νέου ανεξάρτητου σώματος για το αν οι αλλαγές στους μισθούς είναι σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στην παραγωγή και την ανταγωνιστικότητα».
Ενα πρώτο σχόλιο είναι ότι, ακόμα και αν αυξηθεί κατά κάτι ο κατώτατος μισθός, η εργασιακή ζούγκλα, που περιγράψαμε πιο πάνω, θα «εξαϋλώσει» την όποια αύξηση.
Σ' αυτό συνηγορεί και η δέσμευση της κυβέρνησης προς τους εργοδότες ότι οποιαδήποτε αύξηση στον κατώτατο μισθό θα είναι προϊόν «κοινωνικού διαλόγου», θα γίνει σταδιακά και σε κάθε περίπτωση θα προηγηθούν μέτρα που απαλλάσσουν τις επιχειρήσεις από το επιπλέον «κόστος εργασίας». Δηλαδή, τις όποιες αυξήσεις στους μισθούς, θα τις πληρώσουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι από την άλλη τσέπη!
Συνέχιση της «ευελφάλειας» με άλλο όνομα
Παρά τη «δημιουργική ασάφεια» που επικαλείται η κυβέρνηση για να κρύψει το πραγματικό περιεχόμενο της συμφωνίας, τα σημεία που αφορούν τα εργασιακά βγάζουν μάτι και αφήνουν ελάχιστα πράγματα στη φαντασία του αναγνώστη.
Ορισμένα παραδείγματα: Η κυβέρνηση, από τη μια, προπαγανδίζει την επαναφορά της νομοθεσίας για τις Συλλογικές Συμβάσεις και, από την άλλη, δεσμεύεται στο Γιούρογκρουπ «να προχωρήσει σε μια σταδιακή νέα προσέγγιση στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας με ισορροπία μεταξύ ευελιξίας και δικαιοσύνης».
Δεν μπορεί κανείς να μην κάνει συνειρμούς με την «ευελφάλεια» (ευελιξία με ασφάλεια - flexicurity) που επινόησε η ΕΕ και αποτέλεσε τον πυρήνα της στρατηγικής της ΕΕ για την απασχόληση και της Στρατηγικής της Λισαβόνα. Μάλιστα, από το 2007 συμπεριλήφθηκε στις βασικές κατευθύνσεις της Κομισιόν προς τα κράτη - μέλη, προκειμένου να διευρυνθούν οι κάθε είδους ελαστικές μορφές απασχόλησης.
Η εφαρμογή αυτών των πολιτικών στην Ελλάδα, που κλιμακώθηκε την περίοδο της κρίσης, έχει οδηγήσει συνοπτικά στα εξής αποτελέσματα:
Σύμφωνα με το ΣΕΠΕ, οι προσλήψεις με καθεστώς μερικής απασχόλησης αυξήθηκαν από το 2008 έως το 2013 κατά 161,21%, ενώ και οι προσλήψεις με καθεστώς εκ περιτροπής εργασίας αυξήθηκαν, το ίδιο διάστημα, κατά 151,6%. Αντίθετα, οι προσλήψεις με καθεστώς πλήρους απασχόλησης μειώθηκαν από το 2009 κατά 20,56% και σήμερα μόλις μια στις δυο προσλήψεις γίνεται με αυτό το καθεστώς. Το διάστημα 2009 - 2013 οι μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρους απασχόλησης σε μερικής και εκ περιτροπής αυξήθηκαν επίσης κατά 214,96%.
Το ξεχαρβάλωμα αυτό στις εργασιακές σχέσεις έχει άμεση αντανάκλαση και στη διαμόρφωση των μισθών. Ετσι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΙΚΑ (Δεκέμβρης 2013) και χωρίς να πάρουμε υπόψη την ανασφάλιστη εργασία, 486.608 μισθωτοί ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ (από τα 1,6 εκατομμύρια μισθωτούς) είχαν μισθό από μερικές δεκάδες ευρώ, μέχρι 600 ευρώ μεικτά!
Δηλαδή, το 30% των μισθωτών που ασφαλίζονται στο ΙΚΑ (σχεδόν τρεις στους δέκα) έχουν μηνιαίο εισόδημα αρκετά κάτω ή στα όρια περίπου ακόμα και αυτού του κατάπτυστου κατώτερου μισθού ενός ανειδίκευτου εργάτη (586 ευρώ μεικτά) που νομοθέτησε η κυβέρνηση για λογαριασμό των εργοδοτών. Μάλιστα, ένας στους δέκα μισθωτούς έχει μηνιαίο εισόδημα κάτω από τα 150 ευρώ μεικτά και ένας στους τέσσερις κάτω από τα 550 ευρώ!
Μηχανισμός καθήλωσης των μισθών
Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να θεσπίσει ένα «νέο ανεξάρτητο σώμα», που θα γνωμοδοτεί ώστε οι όποιες αυξήσεις στους μισθούς και ιδιαίτερα στον κατώτατο να είναι σε συνάρτηση με την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Ο μηχανισμός αυτός θα είναι η «ομπρέλα» και θα διαμορφώνει την «οροφή» σε κάθε διαπραγμάτευση για τον κατώτατο μισθό. Θα είναι, δηλαδή, ένας πρόσθετος μηχανισμός για την επιβολή μισθών πείνας στους εργαζόμενους.
Αλλωστε, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρώτη η προηγούμενη συγκυβέρνηση φρόντισε να συγκροτήσει έναν τέτοιο μηχανισμό, με το νόμο 4172/2013 (θα ισχύει από τη 1/1/2017). Συγκεκριμένα, το άρθρο 103 («Διατάξεις για τον κατώτατο μισθό») του νόμου που ψήφισε η προηγούμενη συγκυβέρνηση, προβλέπει τα εξής:
-- «(...) Το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και νομοθετημένου ημερομισθίου θα πρέπει να καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της παραγωγικότητας, των τιμών, και της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, του ποσοστού της ανεργίας, των εισοδημάτων και μισθών». Η νέα συγκυβέρνηση ανακάτεψε κάπως τις λέξεις και όλα τα παραπάνω τα συμπύκνωσε στη φράση «εξελίξεις στην παραγωγή και την ανταγωνιστικότητα».
-- «Για τον ορισμό του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου διεξάγεται διαβούλευση μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και της κυβέρνησης με την τεχνική και επιστημονική υποστήριξη εξειδικευμένων επιστημονικών, ερευνητικών και συναφών φορέων και εμπειρογνωμόνων, σε θέματα οικονομίας και ιδίως οικονομίας της εργασίας, κοινωνικής πολιτικής καθώς και εργασιακών σχέσεων (...)». Η ...τεχνογνωσία από όλους τους παραπάνω φορείς θα παρέχεται στο εξής μέσα από το «νέο ανεξάρτητο σώμα» που υπόσχεται να συγκροτήσει ο ΣΥΡΙΖΑ.
-- Ο ίδιος νόμος περιγράφει ένα ευρύ φάσμα «κοινωνικών εταίρων» που θα συμμετέχουν στη διαμόρφωση του κατώτατου μισθού (ΓΣΕΕ, εργοδοτικές ενώσεις) και προβλέπει τη συγκρότηση τριμελούς Επιτροπής για το συντονισμό της διαπραγμάτευσης κάθε χρόνο. Είναι αυτό που ο ΣΥΡΙΖΑ ονομάζει «διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και τους Ευρωπαϊκούς και Διεθνείς Θεσμούς».
Χαμοζωή για τους άνεργους
Σε ό,τι αφορά τους άνεργους, η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ δεσμεύεται «να επεκτείνει και αναπτύξει τα υπάρχοντα σχέδια που παρέχουν προσωρινή απασχόληση στους ανέργους, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους και όταν υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια. Παράλληλα να αναβαθμίσει τα προγράμματα επιμόρφωσης των μακροχρόνια ανέργων».
Δεν υπάρχει πιο κυνική ομολογία ότι η χαμοζωή θα συνεχιστεί για τους σημερινούς άνεργους. Πολύ περισσότερο που η συγκυβέρνηση δε δεσμεύεται να καταργήσει κανέναν από τους νόμους των μνημονίων που έριξαν τους άνεργους στο καναβάτσο. Σημειώνουμε ενδεικτικά ορισμένες από τις βασικές ανατροπές τις προηγούμενης πενταετίας:
Αντικατάσταση του επιδόματος ανεργίας με την «επιταγή επανένταξης» των ανέργων, για την απασχόλησή τους σε επιδοτούμενες επιχειρήσεις. Καθιέρωση της ειδικής σύμβασης μαθητείας για νέους ηλικίας 15 - 18 ετών, με αμοιβή το 70% του γενικού κατώτατου μισθού. Μείωση της επιδότησης των ανέργων σε 450 ημερήσια επιδόματα ανά τετραετία από το 2011 και σε 400 κατά το διάστημα 2012 - 2015. Ανώτατο πλαφόν 35 εκ. ευρώ στη συνολική δαπάνη για το επίδομα των μακροχρόνια ανέργων.
Η συμφωνία του ΣΥΡΙΖΑ για τους ανέργους, συνιστά ταυτόχρονα παραδοχή ότι κανένα μείγμα διαχείρισης δεν μπορεί να εξαλείψει την ανεργία στον καπιταλισμό και πως η «μοίρα» των ανέργων είναι να προσφέρονται μέσω των διαφόρων προγραμμάτων στην εργοδοσία ως φτηνή εργατική δύναμη...
Δημοσίευση σχολίου