ΣΥΡΙΖΑ - ΚΕΑ - ΕΕ Ορκίζονται στην «ισόρροπη» εκπροσώπηση στα «κέντρα λήψης αποφάσεων

«Δεν είναι μια υπόθεση των γυναικών του κόμματος, είναι μια υπόθεση δημοκρατίας για το κόμμα μας. Και δεν μπορεί να είμαστε δημοκράτες και δημοκράτισσες α λα καρτ. `Η είμαστε ή δεν είμαστε». Το ζήτημα της «ισότητας» και της «δημοκρατίας» στο κόμμα, για το οποίο γίνεται λόγος, έχει να κάνει με την «ισόρροπη συμμετοχή» γυναικών και ανδρών στα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ. Η παραπάνω φράση προέρχεται από την ομιλία της Μαρίας Γκασούκα, μέλους της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, στην εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν, στα μέσα του Ιούνη, το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ) και το Τμήμα Φεμινιστικής Πολιτικής/Φύλου του ΣΥΡΙΖΑ, το Ινστιτούτο «Νίκος Πουλαντζάς» και το Ιδρυμα «Ρόζα Λούξεμπουργκ».

«Η θέση των γυναικών στα κόμματα της αριστεράς: Συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων, στη δράση και στη λειτουργία των κομμάτων. Καταστατική αποτύπωση των πολιτικών για την ισότητα». Αυτός ήταν ο ακριβής τίτλος της εκδήλωσης, στην οποία πήραν μέρος και άλλα κόμματα - μέλη του ΚΕΑ, μερικά από τα οποία διατηρούν ακόμα τον τίτλο του Κομμουνιστικού Κόμματος, έχουν όμως εγκαταλείψει εδώ και δεκαετίες τα κομμουνιστικά χαρακτηριστικά. Η αναδρομή στην ιστορική τους πορεία και τα συμπεράσματα που προκύπτουν από αυτή, δεν αποτελούν όμως αντικείμενο του παρόντος κειμένου.

Στη συζήτηση περίσσεψαν οι επισημάνσεις για τη σημασία της συμμετοχής των γυναικών στα λεγόμενα «κέντρα λήψης των αποφάσεων» και τη μάχη ενάντια στην «πατριαρχική κοινωνία», ζητήματα που δε λείπουν από την προπαγάνδα μιας σειράς κομμάτων με διαφορές στην πολιτική τους φυσιογνωμία, από σοσιαλδημοκρατικά μέχρι φιλελεύθερα κόμματα, όσο και της ίδιας της ΕΕ. Ολοι τους διακηρύττουν, ακόμα και χρησιμοποιώντας τα ίδια λόγια, πως η «ισόρροπη» εκπροσώπηση και συμμετοχή των γυναικών σε όργανα και θεσμούς είναι «ζήτημα δημοκρατίας».

«Φρεσκάρουν» και ανανεώνουν τις αυταπάτες

Η εκδήλωση παρουσιάστηκε ως η πρώτη πρωτοβουλία που εντάσσεται στο πλαίσιο του προσυνεδριακού διαλόγου του ΣΥΡΙΖΑ, στην πορεία προς το συνέδριό του, που έχει οριστεί για τον προσεχή Οκτώβρη. «Αν αυτή η εκδήλωση είναι η πρώτη του προσυνεδριακού διαλόγου (...), νομίζω ότι είναι μια εντυπωσιακή έναρξη με ένα σημαντικό θηλυκό "παρών" στο κόμμα», είπε η Μ. Γκασούκα, ενώ επιχειρηματολόγησε για τους λόγους για τους οποίους επιλέχθηκε το συγκεκριμένο ζήτημα, ως εξής: «Το κάναμε αυτό γιατί θεωρούμε πως ένα καταστατικό είναι το Σύνταγμα ενός κόμματος. (...) Ενα καταστατικό αποτυπώνει θέτοντας τα ζητήματα της ισότητας και της άρσης κάθε αποκλεισμού που συνδέεται με φύλα, φυλετικές ταυτότητες, σεξουαλικότητα, την εμβάθυνση της εσωκομματικής δημοκρατίας, την ισοκατανομή της εσωκομματικής εξουσίας».

Οσον αφορά τις σχετικές καταστατικές προβλέψεις, η ομιλήτρια στάθηκε στην αντίφαση που υπάρχει στο σημερινό καταστατικό του ΣΥΡΙΖΑ, που από τη μια κάνει λόγο για «ισόρροπη συμμετοχή ανδρών και γυναικών στις διαδικασίες του κόμματος», αλλά στη συνέχεια προβλέπει ποσόστωση της τάξης του 1/3. Πρόσθεσε, ακόμα, ότι αυτή η ποσόστωση ισχύει μόνο για τα όργανα του κόμματος που χαρακτηρίζονται «βουλευόμενα» και δεν έχει εφαρμογή στα «μη βουλευόμενα» όργανα. Πρόκειται για μια διάκριση που, σύμφωνα με την ίδια, αποτελεί «μια κατασκευή» χωρίς πραγματική βάση, που στην πράξη συμβάλλει στο να παρακάμπτεται η προβλεπόμενη ποσόστωση.

Ανάμεσα σε δυο «πακέτα» αντεργατικών νομοθετικών ρυθμίσεων, ένα ήδη ψηφισμένο και ένα που προετοιμάζεται για τους επόμενους μήνες, ενώ η καθημερινότητα που ζουν τα λαϊκά στρώματα και οι γυναίκες που ανήκουν σε αυτά περιλαμβάνει προβλήματα που συνεχώς μεγαλώνουν, ο ΣΥΡΙΖΑ επιστρατεύει κάθε ζήτημα που θα μπορούσε να «φρεσκάρει» τις αυταπάτες για το χαρακτήρα του και την πολιτική που εφαρμόζει. Ετσι, δίπλα στη συζήτηση για τις αλλαγές στον εκλογικό νόμο τη θέση τους παίρνουν και οι διακηρύξεις για την «ισόρροπη εκπροσώπηση» των γυναικών και τον πόλεμο ενάντια στην «πατριαρχία».

Στο στόχαστρο η «πατριαρχία»...

Το υπόβαθρο πάνω στο οποίο χτίζεται η συζήτηση για τη συμμετοχή των γυναικών στα «κέντρα λήψης των αποφάσεων», είναι η εκτίμηση του ΣΥΡΙΖΑ και των συνοδοιπόρων του στο ΚΕΑ πως η κοινωνία στην οποία ζούμε σήμερα είναι «πατριαρχική» κοινωνία. Είναι η αντίληψη πως τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις, που είναι ασφαλώς υπαρκτά, αποτελούν την αιτία της ανισότιμης θέσης των γυναικών. Στο φόντο αυτό, οι εκπρόσωποι των κομμάτων δεν παρέλειψαν να αναφερθούν και από το βήμα της εκδήλωσης στα αποσπάσματα των καταστατικών τους που αναφέρονται στη μάχη που δίνουν «κατά της πατριαρχικής κοινωνίας».

Στο κείμενο των θέσεων που είχε στο παρελθόν καταθέσει προς διαβούλευση το Τμήμα Φεμινιστικής Πολιτικής/Φύλου, κείμενο το οποίο βρίσκεται αναρτημένο και στην ιστοσελίδα του ΣΥΡΙΖΑ, αναφέρεται: «Σε αντίθεση με τη νέα εκδοχή της πατριαρχίας, η οποία προσφέρει ελάχιστες οδούς στις γυναίκες για πολιτική παρέμβαση και εκδημοκρατισμό των τυπικών θεσμών του κράτους, ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει να κατοχυρώσει την ενεργητική συμμετοχή των γυναικών στο σχεδιασμό και τη χάραξη πολιτικών, διότι θεωρεί την ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών ως το αυτονόητο και αναγκαίο βήμα για ανάπτυξη δημοκρατικών θεσμών πολιτικής».

Ας υπενθυμίσουμε πως πρόσφατα, λίγες μόνο μέρες μετά την εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΕΑ, εφημερίδες και δελτία ειδήσεων μας κατέκλυσαν, με αφορμή τις δημοτικές εκλογές στην Ιταλία, με ρεπορτάζ για την ανάδειξη δύο γυναικών στη δημαρχία της Ρώμης και του Τορίνο. Αν και πρόκειται για τις υποψήφιες του λεγόμενου «Κινήματος των Πέντε Αστέρων», ο πολιτικός προσανατολισμός του οποίου κινείται σε σαφώς φιλελεύθερη κατεύθυνση, το «περιτύλιγμα» είναι το ίδιο: «Πρόκειται για ιστορική στιγμή. Είναι η πρώτη φορά που στην ιταλική πρωτεύουσα εκλέγεται γυναίκα δήμαρχος, σε μια φάση κατά την οποία η ισότητα απέχει ακόμη πολύ από το να εφαρμοστεί πραγματικά» δήλωσε η νεοεκλεγείσα δήμαρχος της Ρώμης.

...στο απυρόβλητο η εκμετάλλευση

Το γεγονός ότι οι λαθεμένες αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας στο σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο αναπαράγονται όχι μόνο μέσω της στάσης των εργοδοτών στους χώρους εργασίας, αλλά και μέσω της στάσης, της συμπεριφοράς ανδρών σε όργανα του αστικού κράτους, μέσω των ΜΜΕ, της Εκπαίδευσης, μέσα από τα θρησκευτικά δόγματα, δεν αναιρεί ότι η πηγή της γυναικείας ανισοτιμίας είναι η διαίρεση της κοινωνίας σε εκμεταλλευτές και σε όσους υφίστανται την εκμετάλλευση. Επικεντρώνοντας σε ζητήματα νοοτροπίας, συμπεριφοράς των ανδρών προς τις γυναίκες, αθωώνουν την ανισότιμη, ταξική κοινωνία και καλούν τις γυναίκες να στοιχηθούν πίσω από στόχους που υπηρετούν ξένα προς το λαό συμφέροντα. Κρύβουν ότι τα προβλήματα στη σχέση των δύο φύλων - επικοινωνίας, συμπεριφοράς - έχουν τη ρίζα τους χιλιάδες χρόνια πίσω, στην πρώτη ταξική κοινωνία.

Οι απόψεις που αποδίδουν την ανισοτιμία των γυναικών στην «πατριαρχική κοινωνία» είναι χρήσιμες για τη χειραγώγηση των γυναικών. Δεν τις χρησιμοποιεί μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ για να μοιράζει υποσχέσεις για «εκδημοκρατισμό» του κράτους και των θεσμών του. Τις θεωρίες της «πατριαρχίας» πρώτη και καλύτερη προβάλλει η ίδια η ΕΕ, στα όργανα και τους θεσμούς της οποίας κόβεται και ράβεται το κοστούμι της αντιλαϊκής πολιτικής. Στο βαθμό που το πρόβλημα της ανισοτιμίας γίνεται αντιληπτό σαν ένα ζήτημα που αφορά τα κοινωνικά στερεότυπα, τις «πατριαρχικές» αντιλήψεις και τις διακρίσεις που απορρέουν από αυτά, τότε είναι επόμενο να θεωρείται πως είναι ένα πρόβλημα που αφορά εξίσου όλες τις γυναίκες, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους προέλευση και την τάξη στην οποία ανήκουν. Οσο για τη λύση του, αυτή μπορεί να έρθει, ακολουθώντας το ίδιο σκεπτικό, σύμφωνα με την αντίληψη αυτή, από την ανάδειξη περισσότερων γυναικών στα «κέντρα λήψης αποφάσεων».

Η συζήτηση για τη συμμετοχή των γυναικών στα λεγόμενα «κέντρα λήψης αποφάσεων», από τα Διοικητικά Συμβούλια των επιχειρήσεων μέχρι τα όργανα της αστικής εξουσίας, εντάσσεται στην προσπάθεια της αστικής τάξης να διαμορφώσει μία γυναικεία πρωτοπορία, η οποία θα περνάει τις αστικές αξίες και ιδέες στις γυναίκες της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων. Προβάλλονται συστηματικά γυναίκες, από αστές πολιτικούς μέχρι επιχειρηματίες, καλλιεργώντας τη λογική της ενότητας στη βάση του φύλου, θολώνοντας τον ταξικό χαρακτήρα της πολιτικής. Με το μανδύα του προοδευτισμού, παρουσιάζουν στις γυναίκες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων το δρόμο της ανάθεσης της λύσης των προβλημάτων τους σε άλλες γυναίκες, διαφορετικής ταξικής προέλευσης και ένταξης, να τις εκπροσωπήσουν - υποτίθεται - σε πολιτικά και οικονομικά «κέντρα αποφάσεων».

Ο αντιλαϊκός απολογισμός της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι σήμερα, όπως και των κυβερνήσεων που προηγήθηκαν, δεν οφείλεται στο χαμηλό βαθμό εκπροσώπησης των γυναικών στις κοινοβουλευτικές ομάδες, τα υπουργικά συμβούλια, τα όργανα των κομμάτων που συμμετέχουν στις κυβερνήσεις. Εχει το ταξικό πρόσημο της στρατηγικής υπεράσπισης των συμφερόντων της αστικής τάξης.

Απάντηση για τις μισθωτές και αυτοαπασχολούμενες εργαζόμενες, για τις άνεργες, τις αγρότισσες, για τις νέες γυναίκες, είναι να πάρουν τη θέση τους στην κοινωνική και πολιτική ζωή, εκεί που οι αποφάσεις που λαμβάνονται αφορούν τον αγώνα για τις ανάγκες τους, την οργάνωση της πάλης για τα δικαιώματά τους, δηλαδή στα σωματεία και τους μαζικούς φορείς. Αντί να προσβλέπουν στην κατάργηση της «πατριαρχικής» κοινωνίας, ας παλέψουν για την κατάργηση της εκμετάλλευσης, για να μπει τέρμα στη βαρβαρότητα που ζουν σήμερα.