35 χρόνια μετά τη δολοφονία της Σωτηρίας Βασιλακοπούλου

«Μικρή μας συντρόφισσα, καλωσόρισες κι απόψε στη συντροφιά μας,

με μια αγκαλιά ματωμένα τριαντάφυλλα τα 21 σου χρόνια -

καλωσορίζεις κάθε μέρα, κάθε νύχτα,

στις δουλειές μας, στις σπουδές μας, στους αγώνες μας -

μικρή συντρόφισσα, με το μικρό χαμόγελο και τα μεγάλα πανανθρώπινα όνειρα...»

Γιάννης Ρίτσος

Ηταν 28 Ιούλη του 1980, σαν χτες, πριν 35 χρόνια, όταν η Κνίτισσα φοιτήτρια Σωτηρία Βασιλακοπούλου έπεφτε χτυπημένη στην άσφαλτο, στην πύλη της «ΕΤΜΑ». Δίπλα στο σώμα της 21χρονης κοπέλας, οι προκηρύξεις που κρατούσε, που καλούσαν τους εργάτες σε αγώνα και μια πικέτα που έγραφε «Παλέψτε μέσα από τα σωματεία για πραγματικές αυξήσεις - ΚΚΕ». Από την πρώτη στιγμή της δολοφονίας της από την εργοδοσία και εδώ και 35 χρόνια, η πύλη της «ΕΤΜΑ» αποτελεί το χώρο που εργάτες και φοιτητές τιμούν τη θυσία της Σωτηρίας, επιμένουν να δείχνουν ως υπεύθυνο γι' αυτό και για πολλά άλλα εγκλήματα τον ταξικό αντίπαλο, υπόσχονται συνέχιση της πάλης για να δικαιωθούν τα οράματα. Γιατί και σήμερα, «οφείλουμε να αναδεικνύουμε ότι η καθημερινή, αταλάντευτη δράση στους χώρους δουλειάς, για την οργάνωση της εργατικής τάξης ενάντια στην εργοδοσία και τους μηχανισμούς της, για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος, είναι η συνέχεια και η προσφορά για τον αγώνα της Σωτηρίας και των χιλιάδων νεκρών της εργατικής τάξης», όπως λέει το ΠΑΜΕ στη φετινή του ανακοίνωση για την επέτειο της δολοφονίας της Σωτηρίας.

«Κρατώντας ψηλά τη σημαία της αντίστασης, της ρήξης, της αντεπίθεσης ως την τελική νίκη», όπως αναφέρουν στην κοινή ανακοίνωσή τους το Συνδικάτο Εργατοϋπαλλήλων Κλωστοϋφαντουργίας - Ιματισμού - Δέρματος Ν. Αττικής, η Ομοσπονδία Εργατοϋπαλλήλων Κλωστοϋφαντουργίας - Ιματισμού - Δέρματος Ελλάδας (ΟΕΚΙΔΕ) και ο Φοιτητικός Σύλλογος Παντείου Πανεπιστημίου.

Ποια ήταν η Σωτηρία

Η Σωτηρία Βασιλακοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα στις 2 Ιούνη 1959. Μετά τις γυμνασιακές σπουδές, άριστη μαθήτρια, πέρασε στο Πάντειο. Το χειμώνα του 1978 και ενώ ήταν στο δεύτερο έτος της σχολής, έγινε μέλος της ΚΝΕ, έχοντας η ίδια πλησιάσει την Οργάνωση ζητώντας να γίνει μέλος της. Ο πατέρας της ήταν συνταξιούχος τραπεζικός και η ίδια, προκειμένου να ελαφρύνει το σπίτι της, εργαζόταν κατά χρονικά διαστήματα σε διάφορες δουλειές.

Υπόδειγμα σεμνότητας, ανοιχτόκαρδη, ενεργό μέλος της Οργάνωσης και του φοιτητικού συλλόγου, συνδύαζε την οργανωμένη ζωή με άλλες δραστηριότητες, τη μόρφωση και τον αγώνα. Ετσι περιέγραφαν τη «Σίσσυ» όσοι τη γνώρισαν. Ως δραστήριο μέλος της Οργάνωσης, εκείνη την ημέρα, στις 28 Ιούλη, δεν μπορούσε να λείπει από την πύλη της «ΕΤΜΑ», όπου μαζί με τους συντρόφους της, φοιτητές, μέλη της ΚΝΕ, μοίραζαν ανακοινώσεις, καλώντας τους εργάτες να πάρουν μέρος στην απεργία ενάντια στην ανεργία, στις απολύσεις και στην ακρίβεια.

Χωρίς τιμωρία το έγκλημα και οι ηθικοί αυτουργοί του

Η εργοδοσία, αποφασισμένη να μη φτάσει αυτό το κάλεσμα στα αυτιά των εργατών, τους στέλνει στα πούλμαν, τους καλεί να μην ανοίγουν τα παράθυρα. Οι προκηρύξεις αλλάζουν χέρια, τα παράθυρα ανοίγουν διάπλατα, οι εργάτες ακούν τους κομμουνιστές. Ο οδηγός του πούλμαν Μ. Χαρίτος αναπτύσσει ταχύτητα πάνω στη στροφή, περνώντας πάνω από την Σωτηρία.

Το έγκλημα χαρακτηρίζεται «τροχαίο», ο οδηγός καταδικάζεται για «ανθρωποκτονία εξ αμελείας», ενώ εκείνοι που κρύβονται πίσω από το έγκλημα παραμένουν στο απυρόβλητο.

Οι μαρτυρίες σοκάρουν και επιβεβαιώνουν αυτό που όλοι κατήγγειλαν από την πρώτη στιγμή. Ο υπεύθυνος του γραφείου κίνησης της «ΕΤΜΑ» χλευάζει τη νεκρή Σωτηρία λέγοντας: «Σκοτώθηκε. Ε και, λοιπόν, τι έγινε;»!

Τα μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ διαμαρτύρονται και αναγκάζουν την Αστυνομία να καταδιώξει το λεωφορείο. Ο υπαστυνόμος, λένε οι μαρτυρίες, μόλις πλησιάζει τον οδηγό, του λέει: «Φύγε γρήγορα, αυτά συμβαίνουν...»! Οι σύντροφοι της Σωτηρίας, όμως, δεν το αφήνουν να περάσει έτσι. Φτιάχνουν ανθρώπινη αλυσίδα, εμποδίζοντας το λεωφορείο να φύγει. Το ασθενοφόρο φτάνει τελικά μετά από 20 λεπτά και η Αστυνομία δε διακόπτει καν την κυκλοφορία.

Από την πρώτη στιγμή, γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί η εν ψυχρώ δολοφονία της σ. Σωτηρίας ως «τροχαίο». Τα αστικά μέσα καταγράφουν την είδηση της δολοφονίας στο άθροισμα των 11 νεκρών... στα τροχαία του Σαββατοκύριακου. Η «Καθημερινή» γράφει την επόμενη μέρα: «Σοβαρά επεισόδια απειλήθηκαν εξ αφορμής ενός θανατηφόρου τροχαίου» και η «Βραδυνή» αντίστοιχα: «Το δυστύχημα αυτό προσπαθούν να το εκμεταλλευτούν αι κομμουνισταί, χαρακτηρίζοντάς το ως... δολοφονία».

Στο ίδιο, δηλαδή, μήκος κύματος με την κυβέρνηση, που δήλωνε: «Εξω από το εργοστάσιο της "ΕΤΜΑ" συνέβη ένα πολύ λυπηρό ατύχημα. Αλλά δε συμμεριζόμαστε τις προσπάθειες που καταβάλλονται να πολιτικοποιηθεί το αστυνομικό δελτίο»!

Ο κρατικός μηχανισμός κινητοποιείται, για να αποδειχτεί πως επρόκειτο για ένα «τροχαίο ατύχημα». Ο φυσικός αυτουργός παραπέμφθηκε για «ανθρωποκτονία εξ αμελείας». Δικάζεται σε 12 μήνες φυλάκιση, που εξαγοράζει προς 200 δραχμές τη μέρα. Στους ηθικούς αυτουργούς του εγκλήματος, όπως και σε όλους εκείνους που δημιουργούν «Χαρίτους» για να προστατέψουν τα συμφέροντά τους, δεν ασκήθηκε ποτέ καμία δίωξη.

Χιλιάδες στον αγώνα...

Παρά τις προσπάθειες να «κουκουλωθεί», το έγκλημα φέρνει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα. Χιλιάδες λαού και νεολαίας αρχίζουν να φτάνουν στο εργοστάσιο, διαδηλώνουν και αφήνουν λίγα λουλούδια στον τόπο της δολοφονίας.

«Η Σωτηρία ήταν δικό μας σπλάχνο... Τη φάγανε κι είχαν όλους εμάς στο νου τους...». Τα λόγια της εργάτριας της «ΕΤΜΑ», λίγες ώρες μετά τη δολοφονία της Σωτηρίας Βασιλακοπούλου, δείχνουν την οργή που ξεχειλίζει.

Το Συνδικάτο Κλωστοϋφαντουργών και η Εργοστασιακή Επιτροπή της «ΕΤΜΑ», λίγη ώρα μετά το έγκλημα, αποφασίζουν την κήρυξη απεργίας, που ξεκινάει στις 10 το βράδυ. Η Αστυνομική Διεύθυνση Αθήνας απαγορεύει στους συνδικαλιστές να έρθουν σε επαφή με τους εργάτες, οι οποίοι δεν έχουν μάθει το τραγικό γεγονός μέχρι αργά, αφού ο χώρος του εργοστασίου είναι τεράστιος. Χιλιάδες εργαζόμενοι και φοιτητές φτάνουν από νωρίς το απόγευμα στον τόπο του εγκλήματος, συγκροτώντας μαχητικές διαδηλώσεις. «Οχι άλλο αίμα για την εργοδοσία» είναι το σύνθημα που κυριαρχεί. Στο ίδιο σημείο βρίσκονται ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, προκειμένου να «προστατευτούν οι εγκαταστάσεις της "ΕΤΜΑ"» και στις 9 το ίδιο βράδυ, χτυπούν τους συγκεντρωμένους, τραυματίζοντας σοβαρά τέσσερις κοπέλες.

Ολη τη νύχτα εργαζόμενοι παραμένουν έξω από την «ΕΤΜΑ». Στις 5 το πρωί, όταν φτάνει η πρωινή βάρδια, δίνεται, για άλλη μια φορά, με επιτυχία η μάχη της απεργίας. Στη διάρκεια της μέρας, από τα μεγάφωνα του εργοστασίου ασκούνται πιέσεις στους εργαζόμενους: «Το εργοστάσιό σας (!) δεν απεργεί. Οσους σας παρασύρουν, να τους αναφέρετε στη Διεύθυνση»...

Η δολοφονία της Σωτηρίας Βασιλακοπούλου δε συγκαταλέγεται βέβαια στα 11 τροχαία εκείνου του Σαββατοκύριακου, όπως επιχείρησε προκλητικά να εμφανιστεί. Είναι ένα από τα εργοδοτικά εγκλήματα που έρχεται να δείξει πως η αστική δημοκρατία διαχρονικά σταματάει έξω από τις πύλες των εργοστασίων και των μεγάλων επιχειρήσεων, σταματάει όταν οι εργαζόμενοι ορθώνουν ανάστημα απέναντι στην εργοδοσία. «Εκεί αποκαλύπτεται η δικτατορία των μονοπωλίων, που στρέφεται μόνιμα ενάντια στους εργαζόμενους και στη νεολαία», όπως ανέφερε το ΚΣ της ΚΝΕ στη φετινή του ανακοίνωση για την επέτειο της δολοφονίας, δηλώνοντας: «Κρατάμε ζωντανή τη μνήμη της Σωτηρίας Βασιλακοπούλου» μέσα από τους αγώνες για τα σύγχρονα δικαιώματα στη δουλειά, στη ζωή, στη μόρφωση.

• Εκδήλωση τιμής για την Σωτηρία Βασιλακοπούλου έγινε την περασμένη Πέμπτη, έξω από το χώρο που βρισκόταν το εργοστάσιο της «ΕΤΜΑ» (βλ. «Ριζοσπάστης» 24/7/2015, σελ. 19).